Adam Ważyk

Z Wikipedii

Nagrobek Adama Ważyka na Cmentarzu Komunalnym (d. Wojskowym) - Powązki, Warszawa, 30 lipca 2006 r.

Adam Ważyk, właściwie Adam Wagman (ur. 17 listopada 1905 w Warszawie, zm. 13 sierpnia 1982), polski poeta, prozaik, eseista, tłumacz.

Po wybuchu II wojny światowej we Lwowie, w latach 1942-1944 w Polskich Siłach Zbrojnych w ZSRR. W 1943 napisał słowa "Marszu 1 Korpusu" (Spoza gór i rzek... ) dla żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. Wrócił do kraju z 1 Armią Wojska Polskiego. Podczas wojny pisał lirykę patriotyczną i polityczną, w latach powojennych propagował realizm socjalistyczny, współpracował z tygodnikami Kuźnica i Nowa Kultura. W wydrukowanym w 1955 Poemacie dla dorosłych podjął próbę rozrachunku z epoką stalinizmu w Polsce (krytykując m. in. socrealizm, fałsz propagandy komunistycznej i demoralizację obyczajową robotników, a zwłaszcza jedno z głównych przedsięwzięć stalinizmu w Polsce - Nową Hutę), co spotkało się ze zmasowanym atakiem prasy rządowej w PRL.

W 1957 został członkiem redakcji krajowego miesięcznika "Europa", jednak po zawieszeniu pisma przez komunistyczne władze i wstrzymania druku pierwszego egzemplarza, pod koniec tego roku wystąpił z PZPR w geście protestu. W 1959 został skrytykowany przez Komitet Centralny PZPR m. in. za "wrogą postawę", w specjalnej uchwale partii. W 1964 Adam Ważyk podpisał się pod protestacyjnym Listem 34, przeciwstawiającym się łamaniu wolności słowa w PRL. W konsekwencji władze wydały Ważykowi zakaz współpracy z polskim radio i telewizją.

W marcu 1968 ponowił protest, będąc wraz z innymi intelektualistami sygnatariuszem listu do rektora Uniwersytetu Warszawskiego, który bronił praw studentów represjonowanych po sprzeciwie wobec decyzji władz PRL o usunięciu z programu Teatru Narodowego inscenizacji "Dziadów" Adama Mickiewicza. W styczniu 1976 podpisał się także pod Memoriałem 101, krytykującym planowany przez ekipę Edwarda Gierka projekt zmiany Konstytucji PRL (przewidujący m. in. wpis o "wiecznej przyjaźni z ZSRR").

Adam Ważyk tłumaczył poezję francuską (Rimbaud, Guillaume Apollinaire), a także dzieła Horacego, Blaise Cendrarsa, Gerarda de Nervala, oraz Maxa Jacoba. W 1978 otrzymał nagrodę Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego.