Batalion

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy związku taktycznego. Zobacz też: batalion - ptak (Philomachus pugnax).

Batalion (nazwa skrócona baon) - jednostka organizacyjna wojska, mniejsza od pułku - ok. 300 - 700 żołnierzy (czasem więcej niż 700).

Termin wprowadzony został po raz pierwszy przez Niccolò Machiavellego jako określenie oddziału piechoty mniejszego od batalii. Od połowy XVI wieku nazwę tę wprowadzono we Francji dla oznaczenia jednostki taktycznej o zmiennej liczbie żołnierzy.

Maurycy Orański jako wódz naczelny armii holenderskiej terminem batalion oznaczył jednostkę taktyczną piechoty podzieloną na 2 dywizjony muszkieterów i 1 dywizjon pikinierów, jednostka taka składała się z 550 ludzi. Później ten typ jednostki upowszechnił się w innych armiach. Od połowy XVII wieku batalion stał się także jednostką administracyjną wojska liczącą około 1000 żołnierzy.

W Polsce batalion jako jednostka taktyczna pojawił się w 1705 roku w ramach reformy wojsk przeprowadzanych przez Augusta Mocnego na wzór wojsk saskich i były częścią regimentów piechoty.

W okresie wojny siedmioletniej w wojskach Prus, Austria i Rosja ukształtował się batalion jako jednostka taktyczna licząca 1000 żołnierzy, dzieląca się administracyjnie na 6 kompanii. Pod względem taktycznym dzieliła się ona na 2 skrzydła, 4 dywizjony i 8 plutonów, do takiego batalionu przydzielano zazwyczaj od 3 do 5 dział. W Prusach oprócz jednostek piechoty liniowej liczących 1000 żołnierzy, istniały również bataliony strzelców liczące 400 ludzi.

We Francji w okresie rewolucji francuskiej ukształtował się batalion liczący 800 żołnierzy podzielony na 9 kompanii. W 1808 w ramach reformy wojsk francuskich batalion stał się jednostką składającą się z 6 kompanii (4 kompanii fizylierów, 1 kompanii grenadierów i 1 kompanii woltyżerów), każda z nich liczyła po 140 żołnierzy.

W czasie wojny krymskiej batalion został ostatecznie ukształtowany jako jednostka piechoty składająca się z 4 kompanii liczący po 200 – 250 żołnierzy. Taka forma utrzymała się do I wojny światowej, gdy w skład batalionów zaczęto wprowadzać pododdziały wsparcia. Zjawisko to nasiliło się zwłaszcza w trakcie II wojny światowej, gdy do batalionów piechoty wprowadzano pododdziały dział przeciwpancernych, moździerzy, łączności, zaopatrzenia.

W okresie po I wojny światowej rozpoczął się proces różnicowania wojsk i obok batalionów piechoty zaczęły powstawać wyspecjalizowane typy batalionów. Proces ten postępował wraz z rozwojem techniki wojskowej. W ten sposób powstały bataliony piechoty zmotoryzowanej, piechoty morskiej, piechoty górskiej, saperów, łączności, czołgów, dział pancernych, medyczne i szereg innych, wyspecjalizowanych do wykonywania konkretnych działań na polu walki lub w zabezpieczeniu takich działań.

Obecnie batalion stanowi jednostkę taktyczną (pododdział), składający się z kilku (3-6) kompanii i mniejszych pododdziałów zabezpieczenia. W wojskach NATO i USA batalion zazwyczaj wchodzi w skład brygady, w armii rosyjskiej (i w armiach państw, niegdyś tworzących Układ Warszawski) zazwyczaj wchodzi (wchodził) w skład pułku. W jednostkach artylerii i kawalerii odpowiednikiem batalionu jest w szeregu armii dywizjon.

Batalion zazwyczaj składa się z dowództwa, sztabu wraz z pododdziałem dowodzenia (zazwyczaj pluton lub kompania dowodzenia), kilku kompanii zasadniczego dla danego batalionu rodzaju wojsk, czasem dodatkowo kompanii innego rodzaju wojsk (np. w batalionie zmechanizowanym mogą być 3 kompanie zmechanizowane i 1 bateria moździerzy, oraz pododdziałów zabezpieczających wykonanie zadań batalionu (np. saperzy, artyleria przeciwpancerna, artyleria przeciwlotnicza). Obecnie w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej bataliony występują w ramach brygady lub pułku (są wtedy pododdziałami) albo jako bataliony samodzielne (są wtedy oddzielnymi jednostkami wojskowymi). Etatowym dowódcą batalionu (dywizjonu) w SZ RP jest oficer starszy w stopniu podpułkownika.