Bogusław X
Z Wikipedii
Bogusław X Wielki (ur. 28 lub 29 maja 1454 zap. w Słupsku, zm. 5 października 1523 w Szczecinie) – książę szczeciński i słupski od 1474, wołogoski od 1478 (tym samym zjednoczył Pomorze Zachodnie).
Syn Eryka II z linii książąt słupskich i Zofii. W 1477 r. ożenił się z Małgorzatą, córką elektora brandenburskiego Fryderyka II Żelaznego. Już w 1483 r. książę pozostawał w jawnym konflikcie z żoną, którą oskarżał o usuwanie ciąży przy pomocy swojego medyka co miało zapewnić dziedzictwo po nim jej rodzinie. W 1488 r. doszło do separacji po procesie, który dowiódł, że Małgorzata zdradzała męża ze swoim medykiem i wraz z nim usuwała ciążę. Bogusław zamknął swoją żonę w zamku we Wkryujściu i rozpoczął starania o rozwód. Przed podjęciem decyzji przez papieża Małgorzata zmarła w drugiej połowie 1489 r. i została pochowana w kościele parafialnym św. Piotra i Pawła w Wołogoszczy. Małżeństwo oczywiście było bezpotomne. Na okres złych stosunków z pierwszą żoną przypada zapewne związek z konkubiną ponieważ Bogusław miał potomstwo naturalne.
W 1491 roku Bogusław X poślubił córkę polskiego króla Kazimierza Jagiellończyka, Annę Jagiellonkę. W dniu ślubu Bogusław liczył 37 lat, a Anna zaledwie 15 lat. W czasie dwunastoletniego pożycia małżeńskiego obdarowała męża ośmioma potomkami: Anną, Jerzym I, Kazimierzem, Elżbietą, Barnimem, Zofią, Barnimem IX Pobożnym, Ottonem. Dzięki tak licznemu potomstwu dynastia Gryfitów została przedłużona o 114 lat. Dwaj książęta Jerzy I i Barnim IX Pobożny zasiadali na książęcym tronie.
Uczynił Szczecin stolicą księstwa, siedzibą władzy książęcej i instytucji państwowych. W latach 1496 - 1498 odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej. W trakcie wyprawy odwiedził dwory państw przez które przejeżdżał, w tym dwór cesarza Maksymiliana I i papieża Aleksandra VI.
Prowadził politykę lawirująca pomiędzy Królestwem Polskim a Cesarstwem Niemieckim. Opierał się dążeniom Brandenburgii, która rościła pretensje lenne do ziem Księstwa Pomorskiego. W wyniku braku wystarczającego wsparcia ze strony Królestwa Polskiego, w 1521 roku złożył hołd lenny cesarzowi Karolowi V. W ten sposób książęta z rodu Gryfitów stali się książętami Cesarstwa Niemieckiego.
Był inicjatorem przebudowy wszystkich książęcych zamków w księstwie, skupił centralne urzędy przy dworze książęcym. Przy jego poparciu Jan Bugenhagen napisał historię Pomorza - "Chronicon Pomeraniae". Bogusław X jest również bohaterem pierwszej renesansowej sztuki teatralnej, traktującej o wyprawie księcia do Ziemi Świętej.
[edytuj] Bibliografia
- Edward Rymar, "Rodowód książąt pomorskich", t. 2, Szczecin 1995, s. 103-109.
- Edward Rymar, "Rodowód książąt pomorskich. Suplement", Gdańsk 2003, s. 97-98.
- Edward Rymar "Wielka podróż wielkiego księcia" 2004 "Książnica Pomorska", Szczecin ISBN 83-87879-45-2
- Praca zbiorowa "Przewodnik po Szczecinie"; wyd. "13 Muz"; Szczecin 1999
Poprzednik Eryk II |
książę pomorski 1474-1532 |
Następca Jerzy I Barnim IX Pobożny |