Bremerhaven (statek)
Z Wikipedii
SS Bremerhaven - statek handlowy, w czasie II wojny światowej przycumowany do brzegów wyspy Polickie Łąki, ok. 2 km na wschód od centrum Polic i zamieniony w więzienie - jeniecki obóz pracy.
Spis treści |
[edytuj] Historia
SS Bremerhaven, został ukończony w 1921 roku w Belfaście w Wielkiej Brytanii (stocznia Workman Clark and Company Ltd) statek handlowy. Niedługo po jego ukończeniu statek znalazł się w niemieckim towarzystwie żeglugowym Union Handels-und Schiffahrtsgeselschaft w Bremnie. Na początku II wojny światowej wpierw zamieniony w statek szpitalny marynarki wojennej III Rzeszy, od października 1939 roku używany jako zastępcze lokum dla polskich jeńców wojennych, a od zimy 1939-1940 jednostkę ustawiono na jednym z kanałów portu szczecińskiego jako pomieszczenie dla polskich robotników portu i stoczni. 19 marca 1940 roku statek zostaje oficjalnie przekształcony w Wohnschiff (tj. statek mieszkalny), lecz prawdziwym jego przeznaczeniem jest to że staje się on obozem karnym (zagłady), gdzie zsyłani są ludzie pracujący w Fabryce benzyny syntetycznej w Policach oraz zostaje przeholowany na Odrę i zacumowany na odnodze tej rzeki o nazwie Domiąża. Jego komendantem zostaje Oskar Pust, a zastępcą Walter Schaffenberg. Pierwszymi więźniami, którzy znaleźli się na przeholowanym na odnogę Odry statku byli przymusowi polscy robotnicy z miast przyłączonych do terenów III Rzeszy, między innymi z Torunia, Łodzi, Poznania i innych. W późniejszym okresie istnienia obozu znajdowali się na nim nie tylko Polscy więźniowie, lecz trafiały tam również osoby między innymi z: ZSRR, Czech, Francji. Na statku jako więzień znalazł się też jeden mężczyzna z Hiszpanii. Pierwszą ofiarą na SS Bremerhaven był Stanisław Wasilewski z miejscowości Zgierz, który nie rozumiejąc wydanego mu w języku niemieckim rozkazu zaczął być bity przez swych oprawców i chcąc tego uniknąć wyskoczył za burę statku. Wachmani widząc to, zaczęli strzelać do mężczyzny, który został kilkakrotnie trafiony i utonął.
Jesienią 1943 roku obóz zagłady na statku SS Bremerhaven zostaje zlikwidowany. Jako powód uważa się zbyt duża śmiertelność wśród więźniów oraz straty jakie poniosło Kriegsmarine co wiąże się z zapotrzebowaniem na nowe statki. Jego załoga tj. komendant obozu Oskar Pust, jego zastępca Walter Schaffenberg , wachman Richard Raschke, jak i reszta załogi została przydzielona na stanowiska do innych obozów lub przeniesiona na front wschodni. Sam statek zaś zostaje poddany za pomocą Cyklonu B deratyzacji, fumigacji i dezynfekcji, a następnie oddany zostaje do stoczni remontowej w Szczecinie, gdzie jest przystosowywany do ponownej żeglugi.
Od stycznia 1944 roku statek służy jako jednostka transportowa i ewakuacyjna którą przez Morze Bałtyckie w kierunku zachodnim uciekają z ziem wschodnich niemieccy żołnierze, ludność cywilna oraz hitlerowscy dygnitarze. 29 października 1944 roku SS Bremerhaven wraz z konwojem i eskortującymi go statkami wypłynął z Windawy do Gdyni mając na pokładzie 3270 osób(1515 rannych i 156 zdrowych żołnierzy, 200 esesmanów, 511 członków Organizacji Todta oraz 680 cywilów). 30 października 1944 roku o godzinie 9:32 konwój zostaje zaatakowany przez pięć radzieckich samolotów szturmowych Ił. Mimo obrony SS Bremerhaven zostaje trafiony dwiema bombami w luk rufowej ładowni, poczym staje w ogniu. Mimo prób gaszenia nie daje się opanować pożaru. Z płonącego pokładu SS Bremerhaven udaje się uratować około 2795 osób które dopływają do miejsca docelowego na statkach wezwanych na pomoc. 31 października o godzinie 7:30 w odległości 30 mil od Helu statek przechyla się na burtę i tonie z około 470 osobami na pokładzie z których większość zginęła w wywołanym wybuchami bomb pożarze.
[edytuj] Dane
- Nazwa: pierwotna Reventazon, później SS Bremerhaven
- Wymiary: Długość:około 122 metry, Szerokość:16 metrów
- Pojemność: 5355 BRT
- Max.Prędkość: około 13 węzłów
- Silnik: Maszyna parowa potrójnego rozprężania o sile 4000 KM
- Data założenia obozu: 19 marca 1940 r.
- Likwidacja obozu: 1943 r.
- Lokalizacja obozu: jeden z kanałów portu szczecińskiego - polickiego, Odra (Domiąża)
- Komendant: Oskar Pust
- Zastępca komendanta: Walter Schaffenberg
- Więźniowie: Polacy, Rosjanie, Czesi, Francuzi
[edytuj] Historia statku
- 1921 - 1939 - Transportowiec owoców i warzyw
- 1939 wrzesień - 1940 luty - statek szpitalny marynarki wojennej III Rzeszy (nie odbył ani jednego rejsu jako statek szpitalny) i lokum zastępcze dla polskich jeńców wojennych i polskich pracowników portu i stoczni
- 1940 marzec - 1943 jesień - Obóz karny(zagłady)
- 1944 styczeń - 1944 październik - Transportowiec i jednostka ewakuacyjna Kriegsmarine kursująca na Morzu Bałtyckim
[edytuj] Podział obozu karnego na SS "Bremerhaven"
- zwykły obóz karny (wyższe pokładu statku)
- specjalny obóz karny (znajdował się on na samym dnie w dziobowej części statku)
[edytuj] Bibliografia
- Henryk Mąka, "Bremerhaven" Statek Śmierci, Warszawa, Wydawnictwo Bellona, 2004, ISBN 83-11-09921-9
