Delaware

Z Wikipedii

Delaware
Flaga stanowa Delaware Pieczęć stanowa Delaware
Przydomek: The First State Pierwszy stan
Państwo	Stany Zjednoczone
Stolica	Dover
Największe miasto	Wilmington
Gubernator	Ruth Ann Minner
Powierzchnia  • ogółem  • lądowa  • wodna  • % wodna	na 49 miejscu 6 452 km² 5 068 km² 1 387 km² 21,5 %
Populacja (2000)	na 45 miejscu 783 600
Gęstość zaludnienia (2000)	na 7 miejscu 154,87 /km²
Piramida wieku
Wejście do Unii  • kolejność  • data	1 7 grudnia 1787
Strefa czasowa	Eastern: UTC-5/-4
Szerokość geograficzna	38°27'N – 39°50'N
Długość geograficzna	75°2'W – 75°47'W
Szerokość Długość Wzniesienie  • najwyższe  • średnie  • najniższe	48 km 161 km   137 m 18 m 0 ISOCode = US-DE m
ISO 3166-2	{{{ISOCode}}}

Delaware – stan w USA, na wschodnim wybrzeżu, na Nizinie Atlantyckiej, nad Zatoką Delaware. Na zachodzie i południu graniczy ze stanem Maryland, na północy ze stanem Pensylwania, a na wschodzie z New Jersey. Jeden z trzynastu stanów pierwotnych. Stan leży na obszarze Niziny Nadbrzeżnej i obok Florydy jest najniżej położonym stanem USA. Duża część ziem uprawnych leży poniżej 18 m n.p.m. Na południu tereny bardziej piaszczyste i mniej urodzajne. Drugi najmniejszy stan USA po Rhode Island. Pierwszy stan, który ratyfikował Konstytucję Stanów Zjednoczonych.

Spis treści 1 Historia 2 Geografia 3 Hrabstwa Delaware 4 Edukacja i nauka 4.1 Uniwersytety 5 Inne informacje

[edytuj] Historia

• 1609 – na teren zajmowany dzisiaj przez stan dociera ekspedycja Henrego Hudsona, angielskiego żeglarza i odkrywcy
• po 1638 – powstaje pierwsze osiedle (zbudowane przez Szwedów) – Fort Christine (obecnie Wilmington)
• 1655 – kolonia przechodzi na własność Holendrów z Nowego Amsterdamu (dziś Nowy Jork)
• 1664 – obszar Delaware zostaje przyłączony do Prowincji Pensylwanii (kolonia staje się własnością Wielkiej Brytanii)
• 1703 – kolonia Delaware otrzymuje ograniczoną autonomię
• 1776 – kolonia zostaje przekształcona w stan po uzyskaniu niepodległości przez Stany Zjednoczone
• 1787 – na terenie stanu zostaje wprowadzony zakaz sprowadzania murzyńskich niewolników
• 7 grudnia 1787 – zgromadzenie stanowe ratyfikuje Konstytucję Stanów Zjednoczonych (kolonia staje się pierwszym stanem USA)
• 1861-1865 – stan Delaware uczestniczy w wojnie secesyjnej po stronie Unii

[edytuj] Geografia

Delaware jest drugim najmniejszym stanem USA.

Granice Delaware są wyznaczone przez granicę ze stanem Pensylwania od północy, rzekę Delaware i Ocean Atlantycki od wschodu, a od zachodu i południa przez stan Maryland. Niewielkie obszary stanu są też usytuowane za wschodnią stroną estuarium rzeki Delaware, i te obszary graniczą na lądzie z New Jersey. Określenie północnej granicy stanu jest nietypowe. Większość z niego to łuk o okręgu o promieniu 12 mil (19 km) i środku w kopule budynku sądu w New Castle i jest znany jako Twelve Mile Circle.

Stan Delaware, razem z hrabstwami wschodniego wybrzeża należącymi do Maryland i dwoma hrabstwami Wirginii, tworzą Półwysep Delmarva.

[edytuj] Hrabstwa Delaware

Nazwa	Rok założenia	Stolica	Ludność	Powierzchnia (km²)	Nazwane od	Strona WWW
Kent	1680	Dover	126 697	1103	Hrabstwo Kent, Anglia	[1]
New Castle	1664	Wilmington	500 265	1528	Miasto New Castle	[2]
Hrabstwo Sussex	1680	Georgetown	156 638	2429	Hrabstwo Sussex, Anglia	[3]
	SUMA		783 600	5061

[edytuj] Edukacja i nauka

[edytuj] Uniwersytety

• University of Delaware (Newark, oddziały w: Dover, Wilmington, Lewes, Georgetown)
• Delaware State University (Dover, oddziały w: Wilmington, Georgetown)
• Wesley College (Dover)
• Drexel University (oddział w Wilmington)
• Widener University (szkoła prawa, zlokalizowana w Wilmington)
• Goldey-Beacom College (Pike Creek Valley, przedmieście Wilmington)
• Wilmington College (New Castle, oddziały w: Dover, Georgetown, Rehoboth Beach)
• Delaware Technical and Community College

[edytuj] Inne informacje

• Klimat: umiarkowany ciepły, na pograniczu z podzwrotnikowym morskim; opady roczne ok. 1140 mm, średnia dobowa temperatura powietrza (na północy stanu) od 30 st.C w lipcu do -5 st.C w zimie.
• Główne rzeki: Delaware
• Roślinność:
• Liczba parków stanowych: 13
• 5 największych miast: Wilmington, Dover, Newark, Milford, Seaford (rok 2000)
• Dewiza: Liberty and Independence (Wolność i niepodległość)
• Symbole: kurak błękitny, ostrokrzew amerykański, kwiat brzoskwini
• Przemysł i bogactwa naturalne:
  • chemiczny (barwniki, nylon, wyroby petrochemiczne)
  • rolnictwo: hodowla drobiu, uprawa soi, kukurydzy, fasoli i szparagów
  • turystyka (liczne zabytki)
  • Kanał Chesapeake i Delaware – główna arteria komunikacyjna, dostępna nawet dla statków oceanicznych
• Sławni ludzie: Annie Jump Cannon, Howard Pyle, Oliver Evans