Samoa Amerykańskie

Z Wikipedii

Territory of American Samoa Amerika Samoa Terytorium Samoa Amerykańskiego
Flaga Samoa Amerykańskiego Godło Samoa Amerykańskiego
Dewiza: (samoa.) Samoa, Muamua Le Atua
Hymn: Amerika Samoa
Język urzędowy	angielski, samoański
Stolica	Pago Pago, Fagatogo (siedziba rządu)
Ustrój polityczny	terytorium nieinkorporowane USA
Głowa państwa	prezydent USA George W. Bush
W jego imieniu	gubernator Togiola Tulafono
Szef rządu	gubernator Togiola Tulafono
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	199 km² 0%
Liczba ludności (2007)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	57 663 289 osób/km²
Jednostka monetarna	dolar amerykański (USD)
Rok utworzenia	1899
Strefa czasowa	UTC -11
Kod ISO 3166	AS/ASM/016
Domena internetowa	.as
Kod telefoniczny	+1 684

Samoa Amerykańskie (Terytorium Samoa Amerykańskiego; ang. American Samoa, Territory of American Samoa; samoa. Amerika Samoa lub Samoa Amelika) – terytorium nieinkorporowane USA zajmujące wschodnią część Wysp Samoa oraz atol Swains na Oceanie Spokojnym. Zachodnią część wysp zajmuje niepodległe państwo Samoa (dawne Samoa Zachodnie).

Spis treści 1 Ustrój polityczny 2 Geografia 2.1 Wyspy 2.2 Największe miasta 2.3 Demografia 2.4 Park Narodowy Samoa Amerykańskiego 3 Podział administracyjny 4 Historia 5 Gospodarka 6 Kultura 7 Sport 8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Ustrój polityczny

Terytorium nieinkorporowane USA. Jest demokracją parlamentarną z własna konstytucją ustanowioną w 1966. Władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy parlament, a wykonawczą rząd, na którego czele stoi gubernator wybierany w wyborach powszechnych. Terytorium administrowane jest przez amerykański Urząd Spraw Wyspiarskich (ang. Office of Insular Affairs) przy Departamencie Zasobów Wewnętrznych.

Od 1980 Samoa Amerykańskie ma prawo wyboru delegata do Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych, który nie posiada prawa głosu w głosowaniach plenarnych, jednakże korzysta z innych przywilejów reprezentanta (m.in. udział w komisjach).

[edytuj] Geografia

Samoa Amerykańskie (z wyjątkiem wyspy Swains) wchodzi w skład Archipelagu Samoa (pod nadzorem rządu amerykańskiego znajdują się wyspy położone na wschód od 171°W. Największą z nich jest Tutuila, którą dzieli 80 km od Upolu - najbiższej wyspy w zachodniej, niepodległej części archipelagu. W odległości 97 km na wschód od Tutuili leży grupa wysp Manu'a, w której skład wschodzą Ta'u, Ofu i Olosega. Odleglejsze są niewielkie koralowe atole: bezludny Rose, położony 400 km na wschód od Tutuili, a także Swains - 450 km na północny zachód od niej, należący już do archipelagu Tokelau.

Wnętrza głównych wysp - Tutuili i grupy Manu'a - stanowiących pozostałości wygasłych wulkanów są górzyste. Najwyższe wzniesienie - Lata (966 m n.p.m.), znajduje się na wyspie Ta'u. Tam też leży najlepiej zachowany wulkan (Judds Crater) z kalderą o 9-kilometrowej średnicy.

[edytuj] Wyspy

Samoa Amerykańskie stanowi siedem wysp, z których największa jest Tutuila.

• Tutuila (141,81 km²)
• Aunu'u (1,517 km²)
• Wyspy Manu'a:
  • Ta'u (44,31 km²)
  • Ofu (7,215 km²)
  • Olosega (5,163 km²)
• Swains Island (1,508 km²)
• Rose Atoll (0,214 km²)

[edytuj] Największe miasta

Stolicą jest de facto Pago Pago, jednak stolicą kontytucyjną jest Fagatogo (od 1967 roku). W miejscowości tej znajdują się również zabudowania parlamentu (budynki rządowe znajdują się natomiast w sąsiedniej miejscowości Utulei).

Największym miastem Samoa Amerykańskiego jest Tafuna, którą zamieszkuje ponad 12 tysięcy osób.

L.p.	miasto	ludność
1.	Tafuna	12 100
2.	Pago Pago	10 640
3.	Nu'uuli	5 300
4.	Leone	4 200
5.	Faleniu	3 700
6.	Ili'ili	3 300
7.	Pava'ia'i	2 700
8.	Mapusagafaou	2 200
9.	Aua	2 100
10.	Fagatogo	1 800
11.	Vaitogi	1 400

[edytuj] Demografia

Dane można znaleźć w CIA Factbook

[edytuj] Park Narodowy Samoa Amerykańskiego

[edytuj] Podział administracyjny

Samoa Amerykańskie dzieli się na 3 dystrykty i 2 atole:

• Eastern District
• Western District
• Manu'a
• Rose Island
• Swains Island

Dytrykty oraz wyspa Swains podzielone są na wioski, których łącznie jest 74 (atol Rose jest niezamieszkany).

[edytuj] Historia

Archipelag Samoa został zasiedlony około 1000 r. p.n.e. przez ludność polinezyjską pochodzącą z wysp Tonga.

Wyspy zostały odkryte dla Europy w 1606 roku, kiedy to dotarł do nich Hiszpan P.F. de Quiros, lecz o nich zapomniano, i ponownego ich odkrycia dokonono w 1722 roku za sprawą holenderskiej ekspedycji Jakoba von Roggeveena. W 1768 roku uczestnicy wyprawy Bougainville'a dokonali kolejnych badań wysp, nadając im nazwę Wyspy Żeglarskie. Ponadto wyprawę w celach badawczych przeprowadził w 1787 roku Francuz Jean-François de La Pérouse. W latach 30. XIX wieku na Tutuilę przybyli pierwsi misjonarze.

Od 1838 roku rozpoczął się napływ europejskich oraz amerykańskich kolonistów i kupców, którzy osiedlali się wokół miasta Apia na wyspie Upolu. Głównymi zainteresowanymi w kolonizacji archipelagu były Stany Zjednoczone (1872), które uzyskali zgodę króla Samoa na budowę portu i morskiej stacji zaopatrzeniowej w zatoce Pago Pago. Później przybyli też Brytyjczycy (1876) i Niemcy (1879).

W 1889 roku archipelag został podzielony na część zachodnią - dzisiejsze państwo Samoa, którą dostali Niemcy, i część wschodnią - dzisiejsze Samoa Amerykańskie, którą dostały Stany Zjednoczone. Wielka Brytania w zamian za zrzeczenie się roszczeń do archipelagu otrzymała wyspy Tonga, Niue i Wyspy Salomona.

W 1925 roku USA włączyło do terytorium Samoa Amerykańskiego wyspę Swains stanowiącą geograficznie część wysp Tokelau, jednocześnie zgłaszając roszczenia do pozostałych trzech wysp tego archipelagu.

W czasie II wojny światowej na wyspach zbudowano bazę morską w Pago Pago i lotniczą w Tafuna.

W 1979 roku został podpisany traktat pomiędzy Nową Zelandią a Stanami Zjednoczonymi, na mocy którego Stany Zjednoczone uznały zwierzchność Nowej Zelandii nad trzema wyspami tworzącymi obecnie terytorium Tokelau, Nowa Zelandia uznała zaś aneksję przez Stany Zjednoczone wyspy Swains. Dokumentu tego nieuznają jednak lokalne władze Tokelau (terytorium zależnego Nowej Zelandii), uważajace, że wyspa stanowi część Tokelau, a przez USA administrowana jest bezprawnie.

[edytuj] Gospodarka

Gospodarka wysp opiera się na połowach i przetwórstwi ryb, zwłaszcza tuńczyka, a konserwy rybne stanowią główny artykuł eksportowy. Duże znaczenie ma rolnictwo, mimo że uprawy zajmują zaledwie 15% powierzcni wysp, z czego 1/3 przypada na plantacje, a pozostała część jest przeważnie własnością wspólnot plemiennych. Głownie na potrzeby własne uprawia się: jams, taro, chlebowiec, warzywa, palmę kokosową, ananasy i papaję.

Prawie 1/3 pracujących zatrudnia sektor rządowy. Rozwija się turystyka oraz przemysł lekki (m.in. zakłady tekstylne w Tafuna). Motorem gospodarki jest napływ amerykańskiego kapitału w postaci inwestycji i subwencji. Wyspy, z których w latach 50. i 60. XX wieku emigrowano na Hawaje i do Kalifornii, obecnie przyciągają imigrantów z zachodniego Samoa i Tonga.

[edytuj] Kultura

Podstawowe informacje o kulturze i odsyłacz do artykuły o kulturze kraju

[edytuj] Sport

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Fotogaleria Samoa Amerykańskie

To jest tylko zalążek artykułu z dziedziny geografii. Jeśli możesz, rozbuduj go.