Jeremi Wiśniowiecki

Z Wikipedii

Jeremi Michał Korybut Wiśniowiecki (zwany Jaremą, ukr. Ієремія Михайло Корибут Вишневецький) herbu Korybut (ur. 17 sierpnia^[1] 1612 – zm. 20 sierpnia 1651 w obozie pod Pawołoczą prawd. w wyniku epidemii ) – książę na Wiśniowcu, Łubniach i Chorolu, energiczny dowódca wojsk koronnych, wojewoda ruski od 1646, starosta przemyski, przasnyski, nowotarski, hadziacki, kaniowski.

Ojciec króla polskiego Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Syn Michała Wiśniowieckiego, starosty owruckiego i córki hospodara mołdawskiego Jeremiasza - Rainy Mohylanki. Pierwotnie wyznawca prawosławia, przeszedł na katolicyzm.

W 1644 walczył w bitwie pod Ochmatowem, 1649 bronił Zbaraża broniąc ok. 9 tysięcznych sił polskich przeciwko 150 tysięcznej armii kozacko tatarskiej przez półtora miesiąca. W 1651 walczył w bitwie pod Beresteczkiem osobiście prowadząc atak.

Dziedzic wielkich dóbr w województwie ruskim, wołyńskim i przede wszystkim kompleksu dóbr łubniańskich w województwie kijowskim na Zadnieprzu. Intensywnie kolonizował Zadnieprze. Posiadał własną armię, której liczebność wahała się od 2000 do 6000 żołnierzy.

Swoje doświadczenie wojskowe zdobywał w kolejnych kampaniach: w wojnie smoleńskiej (1633-1634), w 1637-1638 w tłumieniu powstania kozackiego Huni, w wojnie z Tatarami 1640-1646, w tłumieniu powstania Chmielnickiego (1648-1651) (m.in. bitwa pod Konstantynowem), faktyczny dowódca obrony Zbaraża (1649), przyczynił się do zwycięstwa nad siłami kozacko-tatarskimi w bitwie pod Beresteczkiem (1651), gdzie dowodził jazdą lewego skrzydła.

Jego osoba została unieśmiertelniona w Trylogii Henryka Sienkiewicza, jednak wśród historyków osoba księcia budzi kontrowersje ze względu na bardzo brutalną formę sprawowania władzy, która jednak umożliwiła mu utrzymanie (i przejęcie) wielu kresowych posiadłości. Dużo wątpliwości budzi również stosowana przez Jaremę polityka tłumienia powstania Chmielnickiego, poprzez stosowanie okrutnych represji^[2] (m.in wbijania na pal,). Z drugiej jednak strony należy podkreślić zdolności dowódcze księcia oraz dodatni wpływ, jaki miał na morale wojska.

W 1644 po fałszywej informacji o śmierci Adama Kazanowskiego oblegał i podbił jego posiadłość w Rumnie. Za to został skazany na wygnanie. Po przedstawieniu mocnych dowodów do Rumna, otrzymał wsparcie od sejmików i później od Sejmu i króla. W 1646 po śmierci Koniecpolskiego, został wojewodą ruskim.

Spis treści 1 Ciekawostki 2 Literatura 3 Linki zewnętrzne 4 Przypisy 5 Zobacz też

[edytuj] Ciekawostki

• Jego zmumifikowane zwłoki oglądać można w krypcie klasztoru na Świętym Krzyżu. Współczesne badania sądowo-lekarskie podają jednak w wątpliwość, czy przechowywane tam zmumifikowane zwłoki mężczyzny są w istocie ciałem Jeremiego Wiśniowieckiego^[3].
• Jeremi Wiśniowiecki jest bohaterem wiersza i pieśni Jacka Kaczmarskiego "Kniazia Jaremy nawrócenie"
• Jeremi Wiśniowiecki na katolicyzm przeszedł w 1632 wbrew wyraźnemu zakazowi (klątwie) swojej matki Rainy Wiśniowieckiej (bliskiej krewnej św. Piotra Mohyły)^[4].
• Na Ukrainie 2007 roku w wydawnictwie Piramida we Lwowie ukazała się pierwsza ukraińska biografia Jeremiego - "Jeremi Wiśniowiecki. Próba rehabilitacji". Autor - ukraiński dziennikarz Jurij Rudnicki.

[edytuj] Literatura

• Władysław Tomkiewicz "Jeremi Wiśniowiecki 1612 - 1651", Warszawa, 1933
• Władysław Tomkiewicz "Testament Jeremiego Wiśniowieckiego", Warszawa, 1930
• Jan Widacki "Kniaź Jarema", Katowice, 1985, (1988, 1997)
• Jurij Rudnicki, "Jeremi Wiśniowiecki próba rehabilitacji", Lwów, 2007 (po ukr. Юрій РУДНИЦЬКИЙ «Ієремія Вишневецький: спроба реабілітації». Літ. агенція "Піраміда", Львів, 2007)

[edytuj] Linki zewnętrzne

Strona poświęcona Jeremiemu Wiśniowieckiemu

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• Chorągiew tatarska Jeremiego Wiśniowieckiego