Edmund Różycki
Z Wikipedii
Edmund Różycki (ur. 13 stycznia 1827 na Wołyniu – zm. 1893 Kraków) – generał powstania styczniowego, pułkownik armii rosyjskiej, dowódca powstania styczniowego na Wołyniu i Podolu.
Był synem powstańca listopadowego Karola Różyckiego. Jego ojciec udał się na emigrację zostawiając syna pod opieką znajomych. W 1840 Rosjanie odkryli jego tożsamość i z rozkazu cara został wcielony w Sankt Petersburgu do korpusu kadetów. Walczył na Kaukazie z powstaniami górali, w czasie wojny krymskiej odznaczył się męstwem. Został udekorowany wieloma orderami rosyjskimi i dostał złotą szablę "za chrabrost". W dowód uznania wysłany do akademii wojskowej w Petersburgu, która ukończył w 1854. Po zakończeniu akademii pułkownik i dowódca pułku. W 1858 wziął urlop z wojska i pojechał do Paryża, gdzie zafascynował się towianizmem.
W 1861 z pobudek patriotycznych zwolnił się z wojska. W połowie 1862 wszedł do konspiracji czerwonych w Kijowie. Komitet Centralny Narodowy mianował go naczelnikiem Wydziału Prowincjonalnego na Rusi. Po wybuchu powstania 8 maja 1863 zformował 850 osobowy oddział jazdy wołyńskiej tzw. Wołyńczyków. Planował przebicie się w stronę Królestwa. Zajął Lubar i Połonne. Na trasie pochodu tej formacji dochodziło do manifestacji i zbratania się chłopów ruskich z polską szlachtą. Wzorem swojego ojca odczytywał we wszystkich wsiach manifest uwłaszczeniowy Rządu Narodowego. 26 maja 1863 odniósł jedno z największych zwycięstw tego powstania w bitwie pod Salichą, gdzie jego oddział zmiażdżył przeważającą liczebnie piechotę rosyjską. 28 maja złożył broń na granicy z Galicją, chroniąc swoich żołnierzy przed internowaniem. 10 lipca 1863 Rząd Narodowy mianował go Naczelnym Dowódcą powstania na ziemiach całej Rosji w randze generała. W 1864 pojechał z misją dyplomatyczną rządu do Stambułu. Po upadku powstania osiedlił sie w Paryżu i działał w organizacjach niepodległościowych.
W 1871 sąd wojenny w Kijowie skazał go na wieczne wygnanie z Cesarstwa. W 1872 powrócił do kraju i osiadł w Krakowie, gdzie pracował w agencji ubezpieczeń. Tam zmarł.
