Franciszek Maksymilian Sobieszczański

Z Wikipedii

Franciszek Maksymilian Sobieszczański (ur. 1814 w Bychawie koło Lublina, zm. 3 czerwca 1878 w Warszawie), historyk, historyk sztuki, Warszawy, wydawca źródeł, cenzor.

[edytuj] Biografia

Po ukończeniu szkoły parafialnej w Horochowie na Wołyniu, rozpoczął pracę jako uczeń ogrodnika w ogrodzie botanicznym liceum krzemienieckiego. W lipcu 1831 przedostał się do Królestwa Polskiego i wstąpił do oddziału powstańczego Samuela Różyckiego. Po upadku powstania przedostał się do Galicji. Pracował w dobrach hrabiego Tarnowskiego w Dzikowie jako lektor Tarnowskiego, a następnie został kierownikiem biblioteki dzikowskiej. W 1834 rozpoczął pracę w krakowskiej drukarni Helcla. W latach 1837-1838 podróżował po Niemczech, Francji i Anglii. Po powrocie do Krakowa w sierpniu 1838 został aresztowany i przekazany Rosjanom. Osadzony w Cytadeli Warszawskiej, przyznał się do udziału w powstaniu i zgodził się na współpracę z carską policję w zamian za uwolnienie. W 1839 udał się do Belgii i Francji, aby na zlecenie Rosji śledzić działalność polskich uchodźców. Sporządził m.in. kilka memoriałów o działalności emigracji polskiej we Francji. Po zakończeniu współpracy z carską policją pracował w drukarni w Warszawie. Od 1846 pracował w Komitecie Cenzorskim, od 1854 jako starszy cenzor. W latach 1857-1861 był redaktorem Kalendarza wydawanego przez Obserwatorium Astronomiczne w Warszawie. Był członkiem komitetu redakcyjnego "Tygodnika Ilustrowanego". Redagował dział geografii, archeologii i bibliografii pisarzy polskich w Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda. W 1861 został prezesem Komitetu Cenzorskiego, w latach 1861-1863 był równocześnie redaktorem "Dziennika Powszechnego". W ostatnich latach życia zajmował się pracą naukową, publicystyczną i redakcyjną.

[edytuj] Poglądy

Jako historyk był samoukiem. Uważał, że poznanie historyczne na charakter empiryczny, oparte jest bowiem na badaniach naukowych (przeciwstawiał się intuicjonizmowi historycznemu). Postulował wykorzystanie w badaniach archeologicznych metod nauk przyrodniczych, uważał że archeolog powinien rekonstruować całość na podstawie zachowanych szczątków. Na podstawie zabytków archeologicznych doszedł do wniosku, że wszystkie ważniejsze grody Polski, Rusi, Czech i Pomorza istniały jeszcze przed chrześcijaństwem. Zajmował się historią sztuki. Jego praca Wiadomości historyczne o sztukach pięknych w dawnej Polsce uchodzi za pierwszą syntezę historii sztuki polskiej.

[edytuj] Dzieła:

• Badania archeologiczne o stanie sztuki i przemyśle na ziemiach Słowiańskich przed chrześcijaństwem;
• Wycieczka archeologiczna w niektóre strony guberni radomskiej odbyta w miesiącu wrześniu 1851 roku , 1852;
• O życiu i sprawach Krzysztofa z Arciszewa Arciszewskiego, 1850;
• Rys historyczno-statystyczny wzrostu i stanu miasta Warszawy, 1848;
• Wiadomości historyczne o sztukach pięknych w dawnej Polsce, 1847-1849; i inne.