Herod Archelaos

Z Wikipedii

Herod Archelaos^[1], Herod Archelaus (ur. ok. 27 lub 23 p.n.e., zm. po 6 n.e.) - etnarcha Judei, Samarii i Idumei w latach 4 p.n.e. -6. Syn Heroda Wielkiego. Rodzony brat Heroda Antypasa. Przez ojca został przewidziany na króla Judei, lecz - pod wpływem zamieszek jakich doszło po śmierci Heroda Wielkiego i sporów między jego synami - Oktawian August mianował Archelaosa jedynie etnarchą. Tyrańskie rządy Archelaosa sprawiły, że August w 6 roku pozbawił go tetrarchii i skazał na zesłanie do Galii. Dalsze losy Archelaosa nie są dokładnie znane.

Spis treści 1 Wywód przodków 2 Biogram 3 Archelaos w Nowym Testamencie 4 Przypisy 5 Bibliografia

[edytuj] Wywód przodków

4. Antypater
			2. Herod Wielki
5. Kypros I
						1. Herod Archelaos
6. NN
			3. Maltake
7. NN

[edytuj] Biogram

Archelaos był starszym synem Heroda Wielkiego i jego czwartej żony Maltake, z pochodzenie Samarytanki; rodzonym bratem Antypasa.

Badacze nie są zgodni, co do jego daty urodzenia. Część podaje, że urodził się około 27 p.n.e.^[2], inni że około 23 p.n.e.^[3] Archelaos początkowo nie był przewidywany na następcę przez ojca. Pojawił się dopiero w ostatnim, szóstym testamencie Heroda Wielkiego, sporządzonym na kilka dni przed jego śmiercią w 4 p.n.e. W myśl tego testamentu Archelaos miał zostać królem, jego rodzony brat Antypas tetrarchą Galilei i Perei, a przyrodni Filip - tetrarchą Gaulanitis, Trachonitis i Batanei.

Archelaos nie zdecydował się na przyjęcie tytułu królewskiego; uważał, że testament jego ojca musi zostać zatwierdzony przez cesarza Oktawiana Augusta. Faktycznie został jednak następcą ojca; jako taki został przedstawiony armii przez siostrę Heroda, Salome I, i jej męża Aleksasa.

Archelaos, podobnie jak jego ojciec, okazał się okrutny i despotyczny. Rozgniewał także swych tradycyjnie myślących poddanych, poślubiając, wbrew Prawu Mojżeszowemu, Glafirę, dawną żonę jednego ze swych braci, Aleksandra, z którą miał synów, jednocześnie porzucając swoją pierwszą żonę. Odwołał z urzędu arcykapłana Joazara syna Boetosa. Następcą mianował jego brata - Eleazara. Tego również usunął z urzędu, powierzając godność arcykapłana Jezusowi synowi See.

Próbował naśladować ojca w kwestiach architektury, odnawiając pałac królewski w Jerychu i budując w tejże okolicy nowe miasto, które nazwał na swoją cześć Archelaidę.

W wyniku wielokrotnych skarg ciemiężonej ludności August w 6 roku postanowił zesłać Archelaosa do Wienny w południowej Galii , a jego ziemie przyłączyć wprost do sąsiedniej prowincji syryjskiej. To zadanie miał wykonać Kwiryniusz, nowo mianowany gubernator Syrii. Pierwszym posunięciem, jakie z konieczności nasuwało się w związku z obejmowaniem nowych ziem, było dokonanie spisu ludności i jej majątków, jak również i prywatnego majątku Archelaosa. Było to niezbędne ponieważ własność prywatna Archelaosa ulegała konfiskacie, ludność zaś Judei miała odtąd podlegać rzymskiemu systemowi podatkowemu (tak było we wszystkich prowincjach). Jednocześnie Judea otrzymała regionalnego namiestnika (procurator) jako zarządcę - pierwszym był Koponiusz. Wiadomość o przygotowaniu spisu wywołała wśród Żydów gwałtowny opór. Arcykapłan Joazar syn Boetosa, próbował uspokoić wzburzoną ludność, jednak niezadowolenie utrzymywało się i doprowadziło nawet do wybuchu powstania zelotów pod wodzą Judy Galilejczyka. W końcu rewolta została brutalnie stłumiona przez Rzymian.

[edytuj] Archelaos w Nowym Testamencie

Herod Archelaos jest wspomniany w Ewangelii wg. św. Mateusza. Wg. Mt 2:13-21, Józef, Maria i Jezus uciekli do Egiptu żeby uniknąć rzezi niewiniątek. Gdy umarł Herod Wielki, Józefowi anioł powiedział we śnie by wrócił do Izraela.

Lecz gdy posłyszał, że w Judei panuje Archelaos w miejsce ojca swego, Heroda, bał się tam iść. Otrzymawszy zaś we śnie nakaz, udał się w strony Galilei.

Mt 2,22 – Biblia Tysiąclecia

Początek i konkluzja Przypowieści o minach Jezusa Chrystusa w Ewangelii wg. św. Łukasza prawdopodobnie odnosi się do Archelaosa. W takiej sytuacji znalazł się udawszy się do Rzymu.

Mówił więc: «Pewien człowiek szlachetnego rodu udał się w kraj daleki, aby uzyskać dla siebie godność królewską i wrócić. Przywołał więc dziesięciu sług swoich, dał im dziesięć min i rzekł do nich: "Zarabiajcie nimi, aż wrócę". Ale jego współobywatele nienawidzili go i wysłali za nim poselstwo z oświadczeniem: "Nie chcemy, żeby ten królował nad nami". Gdy po otrzymaniu godności królewskiej wrócił, kazał przywołać do siebie te sługi, którym dał pieniądze, aby się dowiedzieć, co każdy zyskał. Stawił się więc pierwszy i rzekł: "Panie, twoja mina przysporzyła dziesięć min". Odpowiedział mu: "Dobrze, sługo dobry; ponieważ w drobnej rzeczy okazałeś się wierny, sprawuj władzę nad dziesięciu miastami!" Także drugi przyszedł i rzekł: "Panie, twoja mina przyniosła pięć min". Temu też powiedział: "I ty miej władzę nad pięciu miastami!" Następny przyszedł i rzekł: "Panie, tu jest twoja mina, którą trzymałem zawiniętą w chustce. Lękałem się bowiem ciebie, bo jesteś człowiekiem surowym: chcesz brać, czegoś nie położył, i żąć, czegoś nie posiał". Odpowiedział mu: "Według słów twoich sądzę cię, zły sługo! Wiedziałeś, że jestem człowiekiem surowym: chcę brać, gdzie nie położyłem, i żąć, gdziem nie posiał. Czemu więc nie dałeś moich pieniędzy do banku? A ja po powrocie byłbym je z zyskiem odebrał". Do obecnych zaś rzekł: "Odbierzcie mu minę i dajcie temu, który ma dziesięć min". Odpowiedzieli mu: "Panie, ma już dziesięć min". "Powiadam wam: Każdemu, kto ma, będzie dodane; a temu, kto nie ma, zabiorą nawet to, co ma. Tych zaś przeciwników moich, którzy nie chcieli, żebym panował nad nimi, przyprowadźcie tu i pościnajcie w moich oczach"».

Łk 19,12-27 – Biblia Tysiąclecia

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Atlas Biblijny, Warszawa 1990, ISBN 83-7050-000-5, s. 180.
• Boisak Pius Czesław, Postacie Nowego Testamentu. Słownik-konkordancja, Poznań-Pelplin 1996, s. 164.
• Ciecieląg Jerzy, Polityczne dziedzictwo Heroda Wielkiego. Palestyna w epoce rzymsko-herodiańskiej, Kraków 2002, s. 98-104.
• Gnilka Joachim, Jezus z Nazaretu. Orędzie i życie, Kraków 1997, ISBN 83-7006-431-0, s. 50-51, 54-55.
• Lemaire André, Dzieje biblijnego Izraela, Poznań 1998, ISBN 83-232-0831-X, s. 103.
• Millard A., Skarby czasów Biblii, Warszawa 2000, ISBN 83-7227-404-5, s. 221.
• Vermes Geza, Kto był kim w czasach Jezusa, Warszawa 2006, ISBN 83-241-2481-0, s. 53.
• Krawczuk Aleksander, Herod król Judei, 1965.

Herod Archelaos
Poprzednik: Herod Wielki	Etnarcha Judei 4 p.n.e.-6 n.e.	Wakat Bezpośrednia rzymska kontrola Tytuł następnie noszony przez Agryppe I