Integrated Truss Structure
Z Wikipedii
Integrated Truss Structure to struktura kratownicowa tworząca kręgosłup Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, będąca bazą dla radiatorów, paneli baterii słonecznych, aparatury komunikacyjnej, mocowań dla ładunków zaopatrzeniowych oraz innego wyposażenia stacji.
Spis treści |
[edytuj] Części składowe struktury
[edytuj] Integrated Truss Structure (ITS) Z1
Pełna nazwa tego elementu to Zenith-1 Truss Structure. Ten ważący 9.521 kg element, na orbitę dostarczony został w ramach lotu 3 A wraz z PMA-3 (Pressurized Mating Adapter). Z1 stanowi platformę (strukturę nośną) dla wczesnego systemu paneli słonecznych, tymczasowo zainstalowanych na tym elemencie w locie 4 A. Wraz z Z1 dostarczony zostaje system komunikacyjny Ku-BAND (wizualnie uwidacznia się on dzięki antenie komunikacyjnej zakończonej talerzem), natomiast CMG (Control Moment Gyros - 4 żyroskopy) umożliwiają (po uruchomieniu po locie 5 A) elektrycznie zasilaną kontrolę stabilizacji stacji w przestrzeni kosmicznej. Dzięki nim można również skutecznie oszczędzać paliwo potrzebne na dokonywanie korekt położenia orbitalnego stacji. CMGs obracają się z cyklem 6.600 obrotów na minutę.
[edytuj] Central Truss Segment (ITS) S0
Pełna nazwa tego elementu to Starboard-0 Truss Structure (prawa burta). ITS S0 budowany przez zakłady Boeing w Huntington Beach (Kalifornia), jest centralnym segmentem stanowiącym podstawę potężnej konstrukcji dla systemu paneli słonecznych, radiatorów i anten komunikacyjnych (razem 11 elementów żebrowych). Również w jego obszarze znajdą się akumulatory magazynujące energię pozyskaną z paneli słonecznych. Ponadto w jego skład wchodzą 4 anteny Systemu Globalnej Lokalizacji (GPS), dwa żyrostabilizatory, detektor cząstek naładowanych oraz szereg reflektorów szerokopasmowych. Moduł ten ma żebrową konstrukcję o długości 13,4 metra i szerokości 4,6 metra, ważąc jednocześnie przeszło 12 ton a dokładnie 12.623 kg. Składa się z blisko pół miliona elementów. ITS S0 zamontowany został na amerykańskim laboratorium Destiny w ramach lotu 8 A. W miarę rozbudowywania stacji, do ITS S0 dołączone zostaną dalsze, podobne segmenty (przedłużające dotychczasową konstrukcję - ITS S1, ITS P1). M.in. na module ITS S0 poruszać się będzie MSS (Mobile Servicing System) wraz z potężnym manipulatorem SSRMS (Canadarm2).
[edytuj] Truss Segment (ITS) S1
ITS S1 jest pierwszym, żebrowym, bocznym segmentem domocowanym z jednej strony do centralnego segmentu ITS S0. Na tym segmencie (podobnie jak na ITS P1), zamontowane zostaną trzy potężne radiatory, mające za zadanie chłodzić system energetyczny stacji. System rotacyjny pozwala na obracanie radiatorami w zakresie 105°. Segment wyposażony jest w skomplikowane, amoniakalne układy chłodzenia, współpracujące z radiatorami. Na ITS S1 zainstalowany zostanie także kolejny system komunikacji stacji, mający polepszyć jakość i przepustowość transmisji fonicznych oraz kilka platform do eksperymentów przeprowadzanych w próżni. S1 wyposażony jest także w 2 kamery, które w przyszłości ułatwią obserwację tego sektora stacji. Kratownica posiada własny komputer pokładowy, który odpowiedzialny jest za sterowanie chłodzeniem, w tym monitorowanie zbiorników z amoniakiem, linii chłodzących oraz zestawów pomp. Segment ten ma długość 13,7 m, szerokość 4,6 m i wysokość 2 m. Waży ok 15 ton. M.in. na module ITS S1 poruszać się będzie MSS wraz z manipulatorem Canadarm2 oraz CETA Cart A - pierwsza z dwóch ruchomych miniplatform dla astronautów.
ITS S1 włączony został w strukturę stacji podczas misji 9 A, wchodząc jako drugi z 11 elementów struktury kratownicowej ISS.
[edytuj] Truss Segment (ITS) P1
Pełna nazwa tego elementu to Port-1 Truss Structure (lewa burta). ITS P1 jest drugim, wartym 390 mln $, żebrowym, bocznym segmentem przyczepionym z jednej strony do centralnego segmentu ITS S0. Na tym segmencie (podobnie jak na ITS S1) zamontowane zostaną trzy potężne radiatory, mające za zadanie chłodzić system energetyczny stacji. System rotacyjny pozwala na obracanie radiatorami w zakresie 105°. Segment wyposażony jest w skomplikowane, amoniakalne układy chłodzenia, współpracujące z radiatorami. Na ITS P1 zainstalowany zostanie także system komunikacji stacji i platformy do eksperymentów przeprowadzanych w próżni. P1 wyposażony jest także w 2 kamery, które w przyszłości ułatwią obserwację tego sektora stacji. Kratownica posiada własny komputer pokładowy, który odpowiedzialny jest za sterowanie chłodzeniem, w tym monitorowanie zbiorników z amoniakiem, linii chłodzących oraz zestawów pomp. Segment ten ma długość 16,5 m, szerokość 7 m i wysokość 2 m. M.in. na module ITS P1 poruszać się będzie MSS wraz z manipulatorem SSRMS.
ITS P1 włączony zostanie w strukturę stacji podczas misji 11 A, stając się trzecim dołączonym elementem z jedenastoczęściowej struktury kratownicowej.
[edytuj] ITS P6, S6, P3/P4, S3/S4 Photovoltaic Module
Technologia ogniw fotoelektrycznych jest powszechnie stosowana na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, ze względu na to, iż światło słoneczne jest jedynym łatwo dostępnym źródłem energii na orbicie. Spośród wielu baterii słonecznych ISS największe są dwa, zbudowane w Stanach Zjednoczonych, bliźniacze panele (każdy ma długość 34 m i szerokość 12 m) zamontowane na kratownicy ITS P6.
Projekt budowy rosyjskiego modułu zasilającego - Science Power Platform – został wstrzymany.
Zobacz więcej w osobnym artykule: Baterie słoneczne ISS.[edytuj] Integrated Truss Structure (ITS) P5
ITS P5 to pierwszy z tzw. modułów łącznikowych, służący do uzyskania przedłużenia kratownicowej struktury stacji, na której opierać się będzie system potężnych paneli słonecznych. ITS P5 zainstalowany został do ITS P3/P4 w ramach lotu montażowego 12 A.1. Ten minimoduł połączy wspomniany ITS P3/P4 oraz ITS P6.
[edytuj] Integrated Truss Structure (ITS) S5
ITS S5 to drugi z tzw. modułów łącznikowych, służący do uzyskania przedłużenia kratownicowej struktury stacji, na której opierać się będzie system potężnych paneli słonecznych. ITS S5 zainstalowany został do ITS S3/S4 w ramach lotu montażowego 13 A.1. Ten minimoduł połączył wspomniany ITS S3/S4 oraz ITS S6.
(Źródło: Maciej Weiss ISS: przyszłość na orbicie)
[edytuj] Etapy montażu struktur kratownicowych i paneli słonecznych
- segmenty znajdujące się na orbicie
- segmenty czekające na wyniesienie na orbitę
| Element | Oznaczenie misji | Data startu | Długość (m) |
Średnica (m) |
Masa (kg) |
|---|---|---|---|---|---|
| Z1 Truss | 3A - STS-92 | 11 października 2000 | 4.9 | 4.2 | 8,755 |
| P6 Truss - Solar Array | 4A - STS-97 | 30 listopada 2000 | 73.2 | 10.7 | 15,900 |
| S0 Truss | 8A - STS-110 | 8 kwietnia 2002 | 13.4 | 4.6 | 13,970 |
| S1 Truss | 9A - STS-112 | 7 października 2002 | 13.7 | 3.9 | 12,598 |
| P1 Truss | 11A - STS-113 | 23 listopada 2002 | 13.7 | 3.9 | 12,598 |
| P3/4 Truss - Solar Array | 12A - STS-115 | 9 września 2006 | 73.2 | 10.7 | 15,900 |
| P5 Truss | 12A.1 - STS-116 | 10 grudnia 2006 | 13.7 | 3.9 | 12,598 |
| S3/4 Truss - Solar Array | 13A - STS-117 | 8 czerwca 2007 | 73.2 | 10.7 | 15,900 |
| S5 Truss | 13A.1 - STS-118 | 8 sierpnia 2007 | 13.7 | 3.9 | 12,598 |
| S6 Truss - Solar Array | 15A - STS-119 | lipiec 2008 | 73.2 | 10.7 | 15,900 |
Moduły: Columbus • Cupola* • Destiny • Docking Compartment 2 • Docking and Cargo Module • Kibō* • Wielofunkcyjny Moduł Laboratoryjny* • Harmony (Node 2) • Node 3* • Pirs • Quest • Unity (Node 1) • Zarja • Zwiezda • Moduł mieszkaniowy† • HEM* • Centrifuge Accommodations Module
Podsystemy: Elektron • European Robotic Arm* • Mobilny System Dźwigowy (Canadarm2, MBS, SPDM*) • Wielofunkcyjny Moduł Logistyczny (MPLM) • Panele baterii słonecznych • PMA • Struktura kratownicowa (Truss)
(* - elementy jeszcze nie dostarczone na orbitę; † - elementy anulowane)
Pojazdy zaopatrzeniowe: Atlantis • ATV • Discovery • Endeavour • HTV • Progress • Sojuz • Parom
