Intel 80386

Z Wikipedii

Procesor Intel 386DX

Intel 80386 to 32-bitowy procesor opracowany przez firmę Intel i zaprezentowany w 1986 roku. Później, odpowiedniki tego procesora produkowały również firmy AMD oraz VIA (Cyrix).

Był to pierwszy 32-bitowy procesor z rodziny x86. Architektura tego procesora została opracowana jeszcze zanim Intel wypuścił na rynek procesory poprzedniej serii 286, jednak procesor był zbyt skomplikowany, aby go w tamtym czasie wyprodukować.

Podstawowa wersja układu 80386 (oznaczona później symbolem DX) charakteryzowała się 32-bitową magistralą adresową oraz 32-bitową magistralą danych. Procesor ten wymagał więc, aby komponenty płyty głównej również działały w architekturze 32-bitowej. Z tego powodu, a także z braku konkurencji, procesory 386 były bardzo drogie.

Procesor 80386 w stosunku do poprzednich przedstawicieli rodziny x86 posiada rozszerzone do 32-bitów rejestry ogólnego przeznaczenia (w stosunku do wersji 16-bitowych dodano do nazwy przedrostek "E": EAX, EBX, ECX, EDX, EBP, ESI, EDI, ESP), rejestr EIP (IP - ang. Instruction Pointer - wskaźnik bieżącej instrukcji) oraz rejestr flagowy EFLAGS. W procesorze dodano także rejestry kontrolne CRx.

386 otrzymał również nowe tryby adresowania i w odróżnieniu od wersji poprzednich, rejestry ogólnego przeznaczenia mogły być używane niemalże dowolnie. Pozostało jednak użycie rejestru ECX do obsługi pętli, oraz par rejestrów DS:ESI oraz ES:EDI w instrukcjach łańcuchowych.

Procesor 80386 może pracować w trzech trybach: rzeczywistym, chronionym i wirtualnym. W 32-bitowym trybie chronionym, procesor 386 może adresować liniowo do 4GB pamięci. W stosunku do 80286 usprawniono przełączanie trybów. W 80286 powrót z trybu chronionego do rzeczywistego wiązał się z koniecznością resetu procesora, co trwało dosyć długo. W 80386 powrót nie wymaga resetu procesora i z tego powodu jest o wiele szybszy.

Istotną zmianą było dodanie do procesora jednostki MMU, która pozwalała na swobodne kształtowanie mapy pamięci. Przez długi czas możliwości te były wykorzystywane przez oprogramowanie jedynie minimalnie.

80386 mógł współpracować z koprocesorem 80387 (w pierwszych modelach komputerów stosowano też czasem 80287). Istniał także koprocesor 3167 opracowany przez firmę Weitek, o znacząco większej mocy obliczeniowej. Tylko wybrane programy potrafiły z niego skorzystać.

[edytuj] i386SX

W późniejszym czasie, pod naciskiem konkurencji ze strony AMD i Cyrixa, Intel wprowadził nowy model - tańszą wersję, i386SX z ograniczoną do 24-bitów magistralą adresową i do 16-bitów magistralą danych. Wewnętrznie procesory były całkowicie zgodne, jednak SX był dużo tańszy i mógł współpracować z tańszymi płytami głównymi. Niższe były też zwykle prędkości zegara komputerów wyposażonych w 386SX.

W związku z udostępnieniem tego okrojonego układu, wersje w pełni 32-bitowe oznaczono symbolem DX.

Procesory 386 w tej wersji nie były dużo szybsze niż 286. Pełna zgodność z 32-bitowym 386DX była zaletą, jednak w tamtych czasach i tak większość oprogramowania nie była w stanie tego wykorzystać.

[edytuj] Cyrix 486DLC i Cyrix 487SLC

Pod koniec sprzedaży komputerów opartych o płyty z procesorami 80386 firma Cyrix wypuściła dwa procesory - 486DLC i 486SLC, które można było instalować w gniazdach procesorów odpowiednio 80386DX i SX. Procesory posiadały m.in 1kB wewnętrznego cache, i znacznie szybciej od układów 386 wykonywały wybrane instrukcje. Powstał także koprocesor Cyrix 487SLC/DLC przeznaczony do współpracy z nimi (o nieco większej mocy obliczeniowej niż oryginalne odpowiedniki Intela). Wybrane komputery można było uaktualnić poprzez wymianę procesora. Powstał także układ 486DLC2 o zegarze 40/80MHz, który jednak był rzadko spotykany. W momencie pojawienia się na rynku układów DLC/SLC na rynku królowały już głównie komputery oparte o różne wersje i486. Z uwagi jednak na zgodność z płytami 386 układy Cyrixa można w pewnym sensie uznać za przedstawicieli rodziny 386.