Jan Gwalbert Pawlikowski

Z Wikipedii

Jan Gwalbert Pawlikowski (ur. 18 marca 1860 w Medyce, zm. 5 marca 1939 we Lwowie) - ekonomista, publicysta i polityk, historyk literatury, pionier ochrony przyrody.

W latach 1891-1904 profesor ekonomii społecznej Wyższej Szkoły Rolniczej, a następnie Akademii Rolniczej w Dublanach. Prezes Rady Nadzorczej Banku Parcelacyjnego we Lwowie (1893-1905), wiceprezes Rady Nadzorczej Banku Melioracyjnego we Lwowie (1902-1912). Członek Ligi Narodowej od roku 1902, w Komitecie Centralnym Ligi Narodowej od roku 1905. Współorganizator Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego w Galicji (1904) i jego prezes w latach 1907-1915. Od 1919 członek Rady Naczelnej Związku Ludowo-Narodowego. Założyciel i redaktor (do 1935 redaktor naczelny) czasopisma Wierchy, poświęconego Tatrom. Autor wielu prac o Juliuszu Słowackim i jego poezji mistycznej.

W latach 1876-1881 uprawiał taternictwo dokonując szeregu nowych wejść. Prawie zawsze wspinał się z przewodnikiem Maciejem Sieczką. Do najwybitniejszych należą: drugie wejście na Wysoką z pierwszym zejściem przez Pazdury (1876 z Sieczką i Adamem Asnykiem), pierwsze wejście na Szatana (1880), pierwsze wejście na Mnicha (1879 lub 1880), wejście nową drogą na Łomnicę (1878), wejście nową drogą z Doliny Dzikiej na Durny Szczyt (1881). Prowadził też badania speleologiczne w Tatrach, jako pierwszy opisując jaskinie w Dolinie Kościeliskiej, m. in pierwszy zbadał Jaskinię Mylną. Był jednym z głównych orędowników utworzenia na terenie Tatr parku narodowego.

Od 1913 członek honorowy Towarzystwa Tatrzańskiego, w 1927 otrzymał honorowe obywatelstwo Zakopanego, a w 1931 honorowe członkostwo w Związku Górali.

Jego synową, żoną Jana Gwalberta, była Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. Jego wnukiem jest prof. historii sztuki i pisarz Jacek Woźniakowski, a prawnuczką Róża Thun.

Pochowany został na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.