Jan II Żelazny

Z Wikipedii

Jan II Żelazny (Raciborski) (ur. ok. 1365, zm. 1424) – książę raciborski w latach 1380/2-1424, w latach 1385-1392 zastawił Karniów książętom opolskim, do 1385 r. i od 1405/7 r. w Bruntalu, od 1396 r. w Pszczynie i Mikołowie.

Jan II Żelazny był starszym synem księcia karniowsko-raciborskiego Jana I i księżniczki głogowskiej Anny.

Po śmierci ojca, która nastąpiła pomiędzy 1380 a 1382 r. Jan II przejął początkowo rządy na całością księstwa przejmując opiekę nad młodszym bratem Mikołajem IV. Dopiero w 1385 r. w związku z osiągnięciem przez Mikołaja pełnoletności wydzielił mu niewielkie terytorium z Bruntalem jako głównym ośrodkiem władztwa (tereny te odzyskał po bezpotomnej śmierci brata pomiędzy 1405 a 1407 r.). Jednocześnie Jan II będąc w tarapatach finansowych zastawił księciu opolskiemu Władysławowi (odbyło się to za zgodą suwerena króla Czech Wacława IV Luksemburczyka) część ojcowizny z Karniowem i Głubczycami.

Jan II całą swoją karierę polityczną związał ze służbą na praskim dworze dynastii Luksemburgów, ściśle współpracując z Wacławem IV, Jodokiem Morawskim i Zygmuntem. Powiązania te dały już owoce w 1397 r. kiedy to Jan II został mianowany pierwszym komornikiem królestwa czeskiego, a następnie starostą niemodlińskim i kłodzkim.

W 1406 r. chcąc nie dopuścić do trwałego usadowienia się Piastów cieszyńskich w Oświęcimiu Jan II stał się inicjatorem morderstwa najstarszego syna Przemysława I Noszaka – również Przemysława. Zabójstwo nie przyniosło jednak spodziewanych profitów, a stało się tylko zarzewiem panującej między dynastiami nienawiści.

Wierna służba Luksemburgom nie przeszkodziła Janowi II wzięcia udziału w 1414 r. wojnie Polski z zakonem krzyżackim i to po stronie polskiej, co wydaje się o tyle dziwne, że Wacław IV opowiadał się w tym konflikcie (choć ostatecznie pozostał neutralny) raczej po drugiej stronie.

Po wybuchu powstania husyckiego Jan II zdecydowanie wystąpił przeciwko nowemu prądowi religijnemu, składając we Wrocławiu w 1420 r. hołd lenny Zygmuntowi Luksemburczykowi. Rok później uwięził przejeżdżające przez jego terytorium poselstwo powstańców pragnące zaproponować władcy Polski Władysławowi Jagielle tron czeski, co spowodowało najazd husytów na księstwo raciborskie.

W 1422 r. Jan II zdołał wykupić od książąt opolskich ziemię karniowsko-głubczycką.

Jan II Żelazny był żonaty od 16 stycznia 1407 r. z Heleną Litewską (zm. po 2 marca 1449 r.), córką Korybuta, pochodząca z bocznej linii Giedyminowiczów. Z małżeństwa tego doczekał się dwóch synów (byli to: Mikołaj V i Wacław II), oraz córkę Małgorzatę (wydaną za mąż najpierw za Kazimierza I Oświęcimskiego, potem zaś za Siemowita V mazowieckiego).

Jan II zmarł w 1424 r. i został pochowany w klasztorze dominikanek w Raciborzu.

Wywód przodków:

4. Mikołaj II Opawski
			2. Jan I Raciborski
5. Anna raciborska córka Przemysława raciborskiego
						1. Jan II Żelazny
6. Henryk V Żelazny
			3. Anna żagańska
7. Anna płocka córka Wacława płockiego