Jan Marcin Bansemer

Z Wikipedii

Jan Marcin Bansemer (także: Banzemer, ur.29 maja 1802, Warszawa - zm. 4 września 1840, Londyn) - kartograf, działacz Wielkiej Emigracji.

Bansemer był synem pochodzącego z miejscowości Neustettin (dziś: Szczecinek) na Pomorzu Zaodrzańskim Martina Jakuba, kupca który osiedlił się w Warszawie prawdopodobnie w czasie panowania pruskiego po III rozbiorze Polski (rodzina wywodziła się podobno z Anglii), i Heleny Ludwiki z Kurtzów (zm. 1849), ewangelików. Uczęszczał oczywiście do Liceum Warszawskiego, które ukończył z wyróżnieniem ok. r. 1819, po czym studiował prawo i administrację na UW. Jeszcze jako student brał udział w pracach nad uregulowaniem systemu miar i wag w Kongresówce. Magisterium otrzymał w r. 1822 i wstąpił do wojska , gdzie po jakimś czasie awansował na podporucznika rakietników konnych. Po wybuchu Powstania Listopadowego został kierownikiem wydziału fabrykacji broni, który mieścił się w warszawskim Arsenale . 21 marca 1831 postąpił na porucznika w sztabie gen. Dwernickiego, nieco później został kapitanem i kawalerem orderu Virtuti Militari. Odegrał ważną rolę przy i po przejściu resztek pobitych wojsk polskich do Prus Wschodnich, opiekując się żołnierzami i pomagając im z własnych funduszów.

Z Prus Wschodnich Bansemer udał się do Drezna i Lipska, gdzie pośredniczył w organizowaniu dalszej emigracji Polaków do Francji i Anglii i usiłował stworzyć polskie centrum naukowe w Saksonii - wydał m.in. dzieło Brzozowskiego Histoire de la guerre de Pologne en 1831 i jedną z edycji Ksiąg Pielgrzymstwa Mickiewicza.

Około roku 1833 Bansemer przeniósł się do Londynu, gdzie rozwinął swą działalność polityczną i naukową. Powstała w r. 1834 Asocjacja Przyjaciół Polski powierzyła mu zadanie doradcy w sprawach wypłat zasiłków dla ubogich emigrantów. W tych ostatnich latach przed śmiercią Bansemer zbliżył się do ideologii panslawizmu w jej wczesnej formie i wydał w Londynie "Marię" Antoniego Malczewskiego z nową pisownią wzorowaną na czeskiej. Cieszył się dużym uznaniem wśród intelektualistów angielskich. Trzy lata przed śmiercią wydał wspólnie z ekonomistą Piotrem Falkenhagenem-Zaleskim pierwszy w dziejach kartografii polskiej atlas historyczny, Poland, Atlas containing the Political Changes that Country has experienced during the last sixty Years from 1771 to the present Time.

Bansemer nie założył rodziny i zmarł w Londynie w wieku 38 lat, prawdopodobnie na gruźlicę.

[edytuj] Bibliografia

• Polski Słownik Biograficzny, tom I, Kraków 1935
• Eugeniusz Szulc, Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie, Warszawa 1989