Jan Michałowicz z Urzędowa
Z Wikipedii
Jan Michałowicz z Urzędowa (ur. ok. 1525-30 w Urzędowie k. Lublina, zm. ok. 1583 w Łowiczu) – renesansowy rzeźbiarz i architekt działający w Polsce, szczególnie znany z nagrobków, wykonywanych zgodnie z przyjętym wśród polskich rzeźbiarzy schematem nagrobka przyściennego, tzn. z postacią zmarłego leżącą w uśpieniu bądź swobodnie ułożoną, wspartą na jednym łokciu. W dekoracji swobodnie używał elementów włoskich, niderlandzkich i miejscowych. Jego twórczość, przesiąknięta pierwiastkami narodowymi, bywa określana jako renesans północy, a on sam uchodzi za największego architekta renesansu pochodzenia polskiego.
Do Krakowa przybył najprawdopodobniej ok. 1545. Był uczniem Gabriela Słońskiego, przypuszczalnie pobierał też nauki u Jana Marii Padovano i u Jana Ciniego – ten okres jego życia nie jest dokładnie znany. Tworzył często na zamówienie zamożnej szlachty i wysokiego duchowieństwa, jeżdżąc po całym kraju. W roku 1570 został przyjęty do krakowskiego cechu muratorów i kamieniarzy, w 1571 otrzymał prawo miejskie, a od 1572 figuruje w aktach cechu jako przyjmujący uczniów i wyzwalający ich na czeladników. Przy ul. św. Marka, w miejscu, gdzie dziś znajduje się budynek Polskiej Akademia Nauk, stał jego dom. W swojej pracowni wykształcił m.in. swojego brata Marka i syna Aleksandra, a także Jana Białego.
Z jego nazwiskiem wiąże się m.in. wawelskie kaplice bp. Samuela Maciejowskiego, bp. Andrzeja Zebrzydowskiego czy Różyców (nazywaną dziś Potockich), przebudowę gotyckiej kamienicy z XIV w. przy ulicy Kanoniczej 18 w Krakowie ze szczególnym uwzględnieniem nadproży portalu uchodzącego za najpiękniejszy w Krakowie, a także prace przy budowie pałacu prymasowskiego w Łowiczu.
[edytuj] Nagrobki autorstwa Jana Michałowicza
- Benedykta Izdbieńskiego, biskupa, wykuty w piaskowcu z figurą w czerwonym marmurze, tworzony w latach 1557-60, znajdujący się w katedrze w Poznaniu
- Andrzeja Zebrzydowskiego, biskupa, wykuty w piaskowcu z figurą w czerwonym marmurze, tworzony w latach 1562-63 w kaplicy świętych Kosmy i Damiana (obecnie zwaną bp. Zebrzydowskiego) w katedrze wawelskiej
- Urszuli z Maciejowskich Leżeńskiej, wykuty w pińczowskim piaskowcu, tworzony w latach 1563-68 w kościele parafialnym w Brzezinach, znaleziony we fragmentach w początkach XX wieku, obecnie w kaplicy św. Krzyża rzeczonego kościoła
- Filipa Padniewskiego, biskupa, wykuty z pińczowskiego piaskowca i czerwonego marmuru, z alabastrową postacią biskupa, tworzony w latach 1572-75 w kaplicy Różyców w katedrze wawelskiej
- Jakuba Uchańskiego, prymasa, wykuty z piaskowca i czerwonego marmuru, z alabastrową postacią prymasa, tworzony w latach 1580-83 w kaplicy jego imienia w kolegiacie łowickiej
Nagrobki te (poza nagrobkiem Urszuli Leżeńskiej) poddawano późniejszym przeróbkom i przebudowom.
[edytuj] Polski Praksyteles
Śmierć Jana Michałowicza nastąpiła prawdopodobnie w trakcie prac nad nagrobkiem bpa Uchańskiego. Na epitafium rzeźbiarza w tejże łowickiej kolegiacie nazwano go "polskim Praksytelesem" (Praxiteles Polonicus). Epitafium to, niestety, nie zachowało się, ale znamy je z przekazu Szymona Starowolskiego "Monumenta Sarmacarum" z 1655 r.:
|
DEO PATRI TER MAXIMO |
|---|
