Jazydyzm
Z Wikipedii
Jazydyzm, jezydyzm, (kurd. Êzidîtî lub Êzidî) – religia synkretyczna założona w XII wieku przez szejka Adiego, wyznawana głównie przez Kurdów mieszkających na pograniczu Iraku (okolice Mosulu są ich największym skupiskiem), Iranu, Turcji, Syrii, Armenii oraz na emigracji (gł. Niemcy), według części religioznawców wywodząca się z nałożenia się powierzchownego szyizmu na zaratusztrianizm, łącząca elementy islamu, chrześcijaństwa, pierwotnych wierzeń indoirańskich i kurdyjskich oraz judaistycznych.
Jazydzi wierzą, że anioł Melek Taus (Anioł - Paw) żałował za swoje grzechy i swymi łzami ugasił ogień piekielny, w wyniku czego Piekło przestało istnieć. Bóg - Allah wybaczył mu winy i powierzył mu władzę nad światem, przez co wyznawcy modlą się do niego. Uważają, że Bóg nie interesuje się światem, ani nie zajmuje się nim osobiście. Praktykują obrzezanie, chrzest i wypowiadanie szahady do ucha niemowlętom. Są zwolennikami reinkarnacji, czczą Mojżesza, Jezusa i Mahometa. Wielką czcią otaczają również planety, w tym Ziemię, którą szanują do tego stopnia, że surowo zakazują plucia, aby jej nie zbezcześcić. Jazydzi, podobnie jak alawici, niechętnie mówią o swoich wierzeniach i wciąż wiemy o nich niewiele. Obecnie na świecie żyje ponad 150 tys. wyznawców, a według własnych danych ponad milion - rozbieżność może wynikać ze stosowania przez wiernych szyickiej zasady takijji, która pozwala ukrywać wiarę w czasie prześladowań. Jazydzi zwykle uważają się za odrębny od Kurdów naród.
Wrogowie jazydyzmu uważają czczonego przez jazydów Malak-Tausa za diabła, ponieważ pod względem etymologicznym imię Malak-Taus jest podobne do arabskiego słowa Szaitan oznaczającego diabła. Religioznawcy i jazydyści twierdzą jednak, że kult Malak-Tausa nie posiada cech kultu diabła (diabła rozumianego na sposób judeo-chrześcijańsko-islamski).
W byłych republikach radzieckich (np. w Gruzji czy w Armenii) jazydyzm funkcjonuje w oderwaniu od aspektu religijnego i pełni funkcje wyróżnika mniejszości narodowej. W takim przypadku jazydami są osoby, które są równocześnie muzułmanami czy chrześcijanami obrządku wschodniego. Tamże, Jazydowie posługują się językami wywodzącymi się z dialektów północno-kurdyjskich.
15 sierpnia 2007 r. w irackim mieście Kahtanija zamieszkałym przez wyznawców jazydyzmu miały miejsce 3 samobójcze ataki terrorystyczne: zginęło ponad 400 mieszkańców, ponad 500 zostało rannych, a 30 domów zostało całkowicie zniszczonych.
[edytuj] Społeczność jazydzka
Społeczeństwo jazydzkie dzieli się na 3 kasty:
- Szejków
- Pirsów
- Mridów
Każda rodzina jest przypisana do określonej kasty. Każda rodzina Mrid przypisane ma również po jednej rodzinie z kasty Szejków oraz Pirsów. Każda rodzina Pirs ma przypisane odpowiednio rodzinę Szejk oraz kilka rodzin Mrid.
Każda z kast dzieli się na podkasty. Jazydzi mogą żenić się / wychodzić za mąż tylko za członków własnej kasty. Karą za złamanie tej zasady jest wykluczenie ze społeczności.
[edytuj] Jazydyzm w literaturze
- Wątek o jazydach można znaleźć w książce Marka Krajewskiego "Śmierć w Breslau".
- Jazydzi występują w powieściach: "Przez pustynię" i "Przez dziki Kurdystan" Karola Maya
- O jazydach wspomina też Gurdżijew w książce "Spotkania z niezwykłymi ludźmi".
