Kaganek
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. Adnotacja: listopad. |
 |
|
Kaganek (lampka oliwna) - niewielkie naczynie gliniane lub metalowe, w kształcie miseczki z dziobkiem, uchwytem i knotem, napełnione tłuszczem (np. olejem roślinnym lub zwierzęcym) albo olejem mineralnym, służące w starożytności do oświetlania.
Ze względu na powiązanie z uprawą oliwek lampka oliwna była początkowo związana z rejonem śródziemnomorskim, zwłaszcza z kulturą starożytnych Greków i Rzymian.
Lampka oliwna składa się z pojemnika na oliwę, nóżki, dzióbka z knotem (lub paroma knotami), który zanurzony w paliwie powoli się spala wraz z paliwem.
Dzięki umożliwieniu pracy po zmroku lampka oliwna stała się symbolem światła i oświecenia umysłowego: wiedzy, inteligencji, poznania, rozumu.
Kaganki początkowo produkowano z niepalnych materiałów, głównie ceramicznych (kamień, wypalana glina, terakota), w niektórych rejonach (Armenia) pokrywano kolorową glazurą. W Grecji bogato zdobiono - (malarstwo czarno- i czerwonofigurowe). Wraz z postępem technicznym wytwarzano lampki z brązu, mosiądzu, srebra, złota.
Polskie słowo "kaganek" oznacza 'naczynie z palącym się wewnątrz ogniem służące do oświetlania', stąd oprócz typowych lamp oliwnych słowem "kaganek" określane są przenośne świeczniki, niekiedy z rozbudowanym spodkiem na kapiący wosk.
W świątyniach katolickich i prawosławnych lampka stylizowana na lampkę oliwną (wieczna lampka) wskazuje miejsce przechowywania Ciała i Krwi Pańskiej (hostii) - tabernakulum.
