Kalman Segal
Z Wikipedii
Kalman Segal (ur. 17 grudnia 1917 r. w Sanoku, zm. 18 maja 1980 r. w Jerozolimie) - pisarz, poeta, dziennikarz radiowy, pisał w jęz. polskim i jidysz.
Jego rodzicami byli: Ita Manaster i Lejba Segal, rolnik. Kalman Segal ukończył 7 klas Publicznej Szkoły Powszechnej im. Władysława Jagiełły w Sanoku (brak jednak formalnego potwierdzenia tego faktu w zachowanych dokumentach). W latach 1931-1935 uczęszczał do klasy o profilu humanistycznym w Gimnazjum Męskim im. Królowej Zofii w Sanoku. W Sanoku mieszkał przez 22 lata na ulicy Królewskiej ob. Traugutta.
Kiedy wybuchła II wojna światowa przedostał się przez San do ZSRR. Zatrzymany przez NKWD został skazany i zesłany przez sowietów do łagru na Kołymie. Napisane w tamtym czasie książki zostały przez władze sowieckie skonfiskowane.
Po powrocie do Polski, podjął próbę emigracji i spędził kilka miesięcy w obozie dla uchodźców żydowskich w Linzu. Na emigracji po raz pierwszy opublikował swoje utwory literackie w czasopismach wydawanych w Austrii, takich jak "Ojfgang" i "Unterwegns".
W 1947 r. wrócił do Polski. Mieszkał m.in w Sosnowcu, Chorzowie i w Katowicach. Pracował jako nauczyciel i w latach 1952-1969 był członkiem zespołu redakcyjnego Polskiego Radia w Katowicach. W tym czasie wydał debiutancki tomik wierszy w języku jidysz pt. "Lider" (1952). Debiut prozatorski to rok 1956 i książka " Opowiadania z zabitego miasteczka" .
W wyniku antysyjonistycznej kampanii z 1968 roku wyemigrował z Polski do Izraela.
W 1952 r. został członkiem kandydatem Związku Literatów Polskich (ZLP). Później, ukazał się zbiór opowiadań pt. "Opowiadania z zabitego miasteczka" (1956), "Der tajwl in sztetl" (1969), "Alejnkejt", "Wu szmeterlign szwebn". Tematyka utworów Segala wiąże się ze wspomnieniami z okresu dzieciństwa spędzonego w Sanoku, obejmują one wątki autobiograficzne i ukazują specyfikę życia na polsko-żydowsko-ukraińskim pograniczu kulturowym. Wspomnienia te opisane są w utworach "Kochankowie w Sodomie", Opowiadania z zabitego miasteczka", "Nad dziwną rzeką Sambation", Dolina zielonej pszenicy", "Kij i kadzidło", "Przygoda w miasteczku" i "Miłość o zmierzchu".
Potomstwo Kalmana Segala, córka Ita mieszkająca w Nowym Jorku (ma syna). Twórczością Kalmana Segala zajmuje się dr Magdalena Ruta z UJ, która wydała książkę będąca również jej pracą doktorską pt. "Pomiędzy dwoma światami. O Kalmanie Segalu". Ławeczka pamięci Kalmana Segala znajduje się w Sanoku przy Rynku Głównym.
[edytuj] Twórczość
[edytuj] po polsku
- Opowiadania z zabitego miasteczka (1956)
- Ziemia jest dla wszystkich (1956)
- Ludzie z jamy (1957)
- Nad dziwną rzeką Sambation (1957)
- Rzeczy ludzkie (1958)
- Ulepiony z gliny (1959)
- Kij i kadzidło (1961)
- Na wyspie (1961)
- Miłość o zmierzchu (1962)
- Morderca musi umrzeć (1963)
- Dolina zielonej pszenicy (1964)
- Przygoda w miasteczku (1965)
- Kochankowie w Sodomie (1966)
- Śmierć archiwariusza (1967)
- Świat pełen racji (1967)
- Skojarzeni (1968)
- Dziewczyna z Sorrento (1968)
- Joanna i marynarz (1969)
[edytuj] w jidysz
- Lider (1952)
- Cu majn najer hejm (1953)
- Friling baj majn tir (1955)
- Szejd-weng (1962)
- A sztetl bajm Son (1965)
- Der tajwl in sztetl (1967)
- Alejnkejt (1977)
- Gezegenung (1979)
- Wu szmeterlingn szwebn (1981)
