Kamil Giżycki

Z Wikipedii

Kamil Giżycki (ur. 19 sierpnia 1893 w Grybowie, zm. 19 kwietnia 1968 we Wrocławiu) - polski pisarz i podróżnik.

Ukończył renomowane jezuickie gimnazjum w Chyrowie, a następnie politechnikę w Monachium. W czasie I wojny światowej walczył w armii austriackiej, ciężko ranny pod Częstochową dostał się do rosyjskiej niewoli i jako jeniec znalazł się na Syberii. Dzięki rodzinnym koneksjom uzyskał wolność, został dyrektorem fabryki narzędzi rolnych, podróżował także po Syberii docierając az do Ochocka. Po wybuchu rewolucji lutowej w 1917 wstąpił do korpusu czechosłowackiego i w jego szeregach walczył w trakcie ofensywy admirała Kołczaka z bolszewikami posuwając się od Omska do Jekaterynburga. W styczniu 1919 wstąpił w Nowosybirsku do polskiej dywizji syberyjskiej jako podporucznik i dalej walczył przeciwko bolszewikom na Syberii, biorąc m.in. udział w zwycięskiej bitwie w mieście Tajga. Był zastępcą komendanta polskiego pociągu pancernego i służył w batalionie inżynieryjnym. Po okrążeniu dywizji w pobliżu Krasnojarska w styczniu 1920, wraz z grupą innych żołnierzy nie uznał kapitulacji i zbiegł poza kordon okrążenia.

Ukrywał się w Minusińsku w kraju krasnojarskim, gdzie krótko kierował fabryką narzędzi rolniczych. Aresztowany przez bolszewików spędził, torturowany, dwa miesiące w więzieniu. Po ucieczce, ukrywał się w tajdze, a po dwóch miesiącach zorganizował oddział partyzancki i walczył w jako jeden z głównych dowódców białych w Urianchaju. Głównym sukcesem tego okresu było zdobycie przez Giżyckiego i innych dowódców stolicy Tuwy Białocarska. Po klęsce oddziałów białych i złamaniu nogi w trakcie walk, na przełomie 1920/1921 zbiegł do północno-zachodniej Mongolii. Po powstaniu Białych przeciwko Chińczykom wczesną wiosną 1921 wstąpił w szeregi Białych i jako ich wysłannik wyjechał do Sinkiangu w celu nawiązania współpracy z generałem Bakiczem i atamanem Annienkowem. Po powrocie do Mongolii, wstąpił do armii barona Ungerna. Walczył w czasie nieudanej ofensywy ungerowców na Urianchaj, a potem zorganizował i kierował fabryką produkującą granaty, miny i gazy bojowe dla Ungerna. Jako dowódca oddziału chemicznego, w połowie lipca wziął udział w ostatniej kampanii Ungerna, atakującego rejon Wierchnieudińska w Rosji, a po załamaniu ataku oraz upadku Ungerna, wraz z 2. brygadą Ungerna przedarł się przez północną Gobi do Mandżurii, którą osiągnął we wrześniu 1921.

W Mandżurii został instruktorem wojskowym armii faktycznego władcy mandżurskiego, generała Zhang Zuolina (Czang Tso-lina), a potem pracował jako inżynier na Kolei Wchodniochińskiej. Odbył też krótką wyprawę na Sachalin i Kamczatkę, po czym latem 1922 wstąpił do armii białych generała Piepieliajewa, która miała wyruszyć na pomoc antybolszewickim powstańcom jakuckim w rejon Jakucka. Wkrótce podjął decyzję o powrocie do Polski nie wziąwszy udziału w marszu na Jakuck.

W 1923 wrócił do Polski, w okolice Lwowa, ale w 1926 wyjechał, jako preparator zwierząt, z wyprawą Ossendowskiego do zachodniej Afryki, gdzie zwiedzał m.in. Kamerun. Podobnie jak jego towarzysz podróży, Jerzy Giżycki, na bazie tej wyprawy napisał książkę podróżniczą, wydał też wtedy wspomnienia z walk w Mongolii i podróży do Polski. W 1934 kupił dużą plantację w Liberii, ale w 1939 wrócił do kraju, by uczestniczyć w jego obronie. Działał w Komendzie Głównej AK. Po wojnie mieszkał we Wrocławiu i utrzymywał się z pisania książek przygodowych dla młodzieży.

W legendzie o zaginionym skarbie barona Ungerna, rozpropagowanej przez Michałowskiego, Giżyckiego wskazywano jako depozytariusza tajemnicy miejsca ukrycia skarbu.

[edytuj] Najbardziej znane książki

• Polowania egzotyczne, 1927
• Przez Urianchaj i Mongolię, (1929; 2007 Wyd. LTW)
• Ze Wschodu na Zachód. Listy z podróży, 1930
• Przez knieje i stepy, 1930
• Wężowa Góra, 1958
• Na Samotnym Atolu, 1958 (wyd. niemieckie w Berlinie, 1962 Das einsame Atoll )
• Nil, rzeka wielkiej przygody, 1959
• Listy z archipelagu Salomona
• Hebanowa miłość, 1960
• Hevea płacze kauczukiem, 1962
• Lwica Uanga
• W pogoni za Mwe, 1966

[edytuj] Bibliografia

• Michałowski W., 1977. Testament barona.
• Michałowski W., 1990. Tajemnica Ossendowskiego.
• życiorys Giżyckiego w przedmowach do jego książek z 1929 i 1930.