Kazimierz Tumidajski

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: uzupełnić infobox. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Kazimierz Tumidajski
Marcin
Życie	generał brygady
Data urodzenia	28 lutego 1897 Radłów
Data śmierci	4 lipca 1947 Skopino koło Riazania
Kariera
W służbie od
Pełniona funkcja
Główne wojny i bitwy
Odznaczenia

Kazimierz Tumidajski (ps. Marcin, Grabowski, Edward; ur. 28 lutego 1897 Radłowie w Małopolsce - zamordowany 4 lipca 1947 w Skopinie pod Moskwą) - tytularny generał brygady Armii Krajowej.

Kształcił sie w Tarnowie, skąd w 1914 uciekł do 2 pułku piechoty Legionów Polskich (pp LA). Walczył w Karpatach i Besarabii. W październiku 1917 po kryzysie przysięgowym internowany, potem wcielony do armii austriackiej. Uciekł z wojska i od marca 1918 działał w Oddziale Lotnym Polskiej Organizacji Wojskowej. Od listopada 1918 służył w 36 pułku piechoty Legii Akademickiej. Walczył w wojnie bolszewickiej w l. 1919 - 1921, gdzie się został odznaczony krzyżem Virtuti Militari i czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Od stycznia 1919 w sztabie Frontu Wołyńskiego w II Oddziale 3 Armii oraz w Grupie Operacyjnej gen. Rydza Śmigłego. Po zakończeniu wojny kończy kurs dowódców kompanii w Rembertowie, po czym pełnił służbę w 6 pułku piechoty w Płocku, Ministerstwie Spraw Wojskowych (MSWoj) i w sztabie Dowództwa Okręgu Korpusu X w Brześciu, w Departamencie Piechoty MSWoj. W 1929 kapitan. W stopniu majora w 1934 kwatermistrz 36 pp LA, potem dowódca batalionu w 2 pułku strzelców podhalańskich w Sanoku.

We wrześniu 1939 jako dowódca 3 batalionu 156 rezerwowego pułku piechoty przeszedł szlak bojowy 21 Dywizji Piechoty (walki koło Bochni, Wiśnicza, w Lasach Radłowskich). otoczony 9 września podejmuje walkę , wychodzi z okrążenia i tworzy jeden z oddziałów walczących na tyłach niemieckich do października 1939. Bezpośrednio po klęsce wrześniowej w listopadzie włącza sie do działalności konspiracyjnej. na początku 1940 inspektor Służby Zwycięstwa Polski w Tarnowie. Potem był w Krakowie zastępcą komendanta Obszaru Południowego Związku Walki Zbrojnej. Wiosna 1941 przeniesiony do Lublina, gdzie do grudnia 1942 był szefem Sztabu Okręgu Lubelskiego AK. W 1942 r. spotkał się z późniejszym marszałkiem Michałem Rolą-Żymierskim na prośbę tego ostatniego, który zwrócił się o podjęcie starań o włączenie go w struktury Armii Krajowej w stopniu sprzed degradacji. W 1944 r. organizował akcję "Burza" na terenie lubelszczyzny. Po wkroczeniu Armii Sowieckiej na lubelszczyznę nie zgodził sie na wcielenie swoich żołnierzy do I Armii Wojska Polskiego gen. Z. Berlinga. zdecydował się na rozbrojenie oddziałów. Spotkał sie z Berlingiem. Pod koniec lipca podstępnie aresztowany przez NKWD. Został przewieziony do Moskwy, gdzie przetrzymywany był w wiezieniu Lefortowo, później w Charkowie, a następnie w obozie w Diagilewie k/Riazania. Miał być świadkiem na procesie gen. Leopolda Okulickiego w czerwcu 1945 ale z powodu "złych warunków atmosferycznych" nie został dostarczony na rozprawę do niedalekiej Moskwy. Przywódca i uczestnik strajku głodowego w więzieniu. 4 lipca 1947 podczas przymusowego karmienia uduszony w szpitalu NKWD w Skopino pod Moskwą. Tam też został pochowany w anonimowej (numerowanej) mogile. Oficjalne zaświadczenie władz sowieckich jako przyczynę śmierci wskazywało arteriosklerozę. Po wielu latach starań ostatecznie prochy sprowadziła do Polski w 1991 córka Generała Wanda Tumidajska-Styrczula, dzięki pomocy Stowarzyszenia "Memoriał" (Oddział w Riazaniu). Generał został pochowany na Cmentarzu Wojskowym w Lublinie, co było ostatnią wolą generała.

Odznaczenia;Virtuti Militari 4 i 5 kl., Krzyż Walecznych czterokrotnie, krzyż Niepodległości z mieczami, Krzyż Armii Krajowej, medale X i XX lecia.

[edytuj] Źródła:

• H. P Kosk "Generalicja Polska" t. 2 wyd.: oficyna Wydawnicza "Ajaks' Pruszków 2001.
• "Po latach powrócił do Ojczyzny". Polska Zbrojna z 13 września 1997