Kminek zwyczajny

Kminek zwyczajny (Carum carvi L.; lud. karolek, karulek) - gatunek rośliny dwuletniej należący do rodziny selerowatych (Apiaceae). Występuje w Europie, Azji po Himalaje. Pospolity w Polsce, jest również uprawiany.

Łodyga: Wzniesiona, bruzdkowana, mocno rozgałęziona, do 1 metra wysokości.
Liście: Liście rozety i dolne na łodydze są długoogonkowe, górne - bezogonkowe, podwójnie- lub potrójniepierzastodzielne, o wąskich działkach.
Kwiaty: Drobne, białe (wyjątkowo zdarzają się różowe), zebrane w liczne baldachy złożone o 5-10 szypułach. Pokrywek brak. Kwitnie od maja do czerwca.
Owoce: Rozłupnia, złożona z dwu oddzielnych niełupek, podwieszonych na wspólnym wieszadle za pomocą cieniutkich nici, które po wyschnięciu stają się kruche i łatwo obłamują. Owoce są w stanie dojrzałym brunatne, wydłużone, nieco zagięte ku stronie wewnętrznej, a na stronie zewnętrznej opatrzone 5 żeberkami.
Korzeń: Białawy, wrzecionowaty i mięsisty, w pierwszym roku jadalny.
Biotop: W stanie dzikim spotyka się na suchszych łąkach, przydrożach, miedzach i polanach. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Arrhenathertalia ^[1].

Roślina uprawna : Najlepsze rejony do uprawy w Polsce to Żuławy i północna Polska. Z siewu nasion do gruntu. Siew marzec – kwiecień współrzędnie z kolendrą, którą zbiera sie w pierwszym roku. Zbiór czerwiec – lipiec. Owoce zbiera się dojrzałe – czerwono-brunatne. Dojrzałe owoce bardzo łatwo się osypują, dlatego zbiór należy przeprowadzać wcześnie rano, gdy są jeszcze mokre. Plon owoców 2t/ha. Odporny na wymarzanie. Główni eksporterzy: Holandia, Węgry.
- Historia uprawy : Kminek został znaleziony podczas wykopalisk z młodszej epoki kamiennej. Znany już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie jako środek ułatwiający trawienie potraw z fasoli i grochu. Stosowany także szeroko w średniowiecznej Europie.
Roślina lecznicza:
- Surowiec zielarski : owoc (Carvi Fructus), w którego skład wchodzą: 2-7% olejku eterycznego (Oleum carvi). Głównymi składnikami olejku są: karwon (ok. 60%) oraz limonen (terpen)), flawonoidy, kwasy organiczne, związki białkowe i cukrowe 20%, olej tłusty. Zawiera również aldehyd kuminowy.
- Olejek kminkowy destylowany z owoców to przezroczysta, żółtawa ciecz o przyjemnym zapachu i lekko piekącym smaku.
- Działanie: przeciwskurczowo w obrębie przewodu pokarmowego, poprawia trawienie, wiatropędnie, sokopędnie, mlekopędnie, bakteriobójczo.

Nasiona kminku

Sztuka kulinarna : nasiona stanowią przyprawę do
- sałatek, past
- kapusty, pieczonych jabłek i sera
- potraw smażonych lub zawierających dużą ilość tłuszczu: kotletów zbożowych, omletów
- wypieków: chleba, paluszków i pasztecików
- zup: grzybowej, ziemniaczanej, kapuśniaku.
- składnik wódek (kminkówka) i likierów (alasz).

Przypisy

↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.