Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata i św. Małgorzaty w Parkowie
Z Wikipedii
Kościół w Parkowie nr rej. 247 z 1.07.1965 |
|
 |
|
| Data budowy | 1780 - 1802 |
| Wyznanie | Kościół rzymskokatolicki |
| Rodzaj | parafialny |
| Wezwanie | Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata i św. Małgorzaty |
| Architekt | nieznany |
| Budulec | cegła |
Kościół parafialny pod wezwaniem Najświetszej Maryi Panny Królowej Świata i świętej Małgorzaty. Sanktuarium Matki Bożej Parkowskiej.
Spis treści |
[edytuj] Położenie
Kościół znajduje się na wzniesieniu przy skrzyżowaniu dróg we wschodniej części Parkowa. Jest czwartym kościołem na tym miejscu, poprzednie trzy, począwszy od założenia parafii w XIV wieku, były drewniane. Jest orientowany, a więc ołtarz główny jest zwrócony na wschód.
[edytuj] Historia
Historia parafii w Parkowie sięga XIV wieku. Wtedy to wzniesiono pierwszy kościół. Kolejny kościół wzniesiono w 1448 roku przy lokacji miasta Sławkowo. W latach 1425-1462 wymieniani są plebani Mikołaj, Piotr, Jan, Grzegorz i Andrzej. W latach 1549-1603 kościół znajdował się w rękach protestantów. Zrujnowany budynek zastąpiono nowym, zbudowanym w 1677 roku. Jego konsekracji dokonał sufragan poznański Maciej Kurski. Ten trzeci kościół przetrwał do końca XVIII wieku. Obecny kościół zbudowany został w latach 1780-1802, z fundacji Franciszka Rostworowskiego, generała Adama Grabowskiego, Ludwiki z Turnów Grabowskiej Zienkowiczowej i Ksawerego Zienkowicza. Na mocy legatu Franciszka Rostworowskiego budowę kościoła dokończyć miał Józef Wybicki. Nową świątynię, pierwotnie benedykowaną, konsekrował dopiero w 1845 roku Prymas Polski metropolita gnieźnieński i poznański, arcybiskup Michał Leon Przyłuski. W dniu 12 grudnia 1932 roku kościół wpisany został do rejestru zabytków. W latach II wojny światowej kościół zamieniono na magazyn sprzętu elektrotechnicznego.
[edytuj] Architektura
Kościół zbudowany został w stylu barokowo-klasycystycznym na planie koła z centralnie umieszczoną kopułą, na wysokim tamburze (bęben). Kopuła jest przykryta blachą miedzianą i zwieńczona hełmem stożkowatym z kulą i krzyżem. Dach wygięty, półkopulasty. Kościół murowany, otynkowany, posiada na elewacji ozdobne pilastry, między którymi ulokowane zostały na przemian okna i nisze okienne zakończone półkoliście. Wejście główne zamknięte łukiem, ponad nim tablica z datą 1780 i okno w formie owalu. Środkowa część kościoła wydzielona ośmioma arkadami, które tworzą osiem pomieszczeń w formie kaplic. W nich między innymi prezbiterium, kruchta (nad nią chór), dwa ołtarze boczne i zakrystia. Pod kościołem krypta, w której złożone są doczesne szczątki proboszczów i fundatorów. Kopuła zdobiona jest malowidłami, a fryz belkowania imitacją stiuku.
[edytuj] Wyposażenie
Najważniejszym zabytkiem znajdującym się wewnątrz świątyni jest obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem przedstawionej jako Królowa Świata, szkoły hiszpańskiej z około połowy XVII wieku w sukience srebrnej z XVIII wieku. Rama dekorowana motywem liści akantu.
Inne elementy wyposażenia:
- tabernakulum z początku XX wieku,
- stacje drogi krzyżowej z XIX wieku, wykonane ze stiuku i polichromowane,
- rzeźby z około 1800 roku: św. Antoniego z Dzieciątkiem i św. Wawrzyńca (w ołtarzu głównym), Matki Bożej i św. Jana (w ołtarzu bocznym północnym) oraz Matki Bożej z Dzieciątkiem i Chrystusa (w ołtarzu bocznym południowym),
- monstrancja ze złoconego srebra z połowy XVIII wieku,
- kielich mszalny z początku XX wieku, bogato zdobiony,
- tablice z wotami i miedziorytem z 1770 roku,
- metalowa lampka wieczna z XIX wieku,
- organy klasycystyczne z 1800 roku,
- płyta nagrobna z piaskowca rodziny Grabowskich (z około 1810 roku) - znajduje się w posadzce, pośrodku płyty herb złożony: Grzymała (Grabowscy), Ogończyk (Bukowieccy), Trzy Kotwice (Turno), Wierzbna (Rydzyńscy) i Nałęcz (Rostworowscy),
- liczne tablice epitafijne fundatorów kościoła (wśród nich gen. Adama Grabowskiego i Ludwiki z Turnów) oraz proboszczów parkowskich umiejscowione są na ścianach,
- kopia obrazu Matki Bożej Parkowskiej wykonana w latach 60., noszona na procesjach jako feretron.
[edytuj] Otoczenie
W bezpośredniej bliskości kościoła znajdują się:
- dzwonnica - drewniana z pierwszej połowy XIX wieku, z dwoma dzwonami z XVI i XVIII wieku,
- plebania - murowana, otynkowana, parterowa z połowy XIX wieku,
- organistówka - otynkowana, szachulcowa z początku XIX wieku,
- grota MB z Lourdes porośnięta kwitnącym bluszczem,
- nagrobki z XIX wieku - rodziny Sypniewskich i Marcina Szulczewskiego oraz księdza dziekana Wiktora Mędlewskiego z 1924 roku.
[edytuj] Ciekawostki
- Parkowski kościół jest unikatowy w swoim założeniu - kościoły na planie regularnego koła należą do bardzo rzadko spotykanych, nie tylko w Wielkopolsce.
- Testament Franciszka Rostworowskiego związał ze świątynią jednego z najwybitniejszych Polaków - Józefa Wybickiego.
- Podczas remontu dachu kościoła w 2000 roku (położenia nowej blachy miedzianej), w kuli na szczycie wieży dokonano ciekawego odkrycia. Otóż znajdowały się w niej dwie szczelnie zamknięte, blaszane tuby, w których ukryte były opisy kościoła i parafii, przykładowe egzemplarze gazet i monet oraz fotografie. Pierwsza tuba sporządzona była przez proboszcza Mędlewskiego i umieszczona podczas remontu w 1895 roku, a drugą w 1950 roku umieszczono na polecenie proboszcza Floriana Łodziga. Zawartość obu tub została po obejrzeniu ponownie zamknięta i umieszczona w kuli, a poprzedni proboszcz - ksiądz Zbigniew Szyk, dodał trzecią tubę z aktualnymi materiałami.
