Konklawe 1621

Z Wikipedii

Konklawe 8-9 II 1621 – konklawe, które wybrało Grzegorza XV na następcę Pawła V. Było to najkrótsze konklawe XVII wieku i zarazem ostatnie, w którym wybrano papieża przez aklamację.

Spis treści

1 Śmierć Pawła V
2 Lista uczestników
- 2.1 Nieobecni
- 2.2 Nieuprawnieni do udziału w konklawe
3 Frakcje
4 Przebieg konklawe
5 Źródła

[edytuj] Śmierć Pawła V

Papież Paweł V zmarł 28 stycznia 1621 roku po najdłuższym pontyfikacie od czasu Eugeniusza IV w XV wieku. Papież ten, podobnie jak jego poprzednicy (a także następcy), uprawiał nepotyzm i swoją prawą ręką uczynił siostrzeńca Scipione Caffarelli-Borghese. Jako kardynał-nepot zgromadził on ogromny majątek i wpływy i powszechnie uważano, że nowym papieżem zostanie osoba naznaczona właśnie przez niego.

[edytuj] Lista uczestników

W konklawe wzięło udział 51 z 70 żyjących kardynałów:

Antonio Maria Sauli (nominacja 18 grudnia 1587) - kardynał-biskup Ostia e Velletri; dziekan Św. Kolegium Kardynałów; prefekt Św. Kongregacji ds. Ceremonii

Benedetto Giustiniani (16 listopada 1586) - kardynał-biskup Porto e Santa Rufina; subdziekan Św. Kolegium Kardynałów

Francesco Maria Bourbon del Monte (14 grudnia 1588) - kardynał-biskup Palestriny; prefekt Św. Kongregacji ds. Obrzędów

Francesco Sforza di Santa Fiora (12 grudnia 1583) - kardynał-biskup Frascati

Alessandro (Damasceni) Peretti de Montalto (13 maja 1585) - kardynał-biskup Albano; komendatariusz kościoła prezbiterialnego S. Lorenzo in Damaso; wicekanclerz Św. Kościoła Rzymskiego; protektor Polski

Pietro Aldobrandini (17 września 1593) - kardynał-biskup Sabiny; kamerling Św. Kościoła Rzymskiego; arcybiskup Rawenny; opat komendatoryjny Tre Fontane

Ottavio Bandini (5 czerwca 1596) - kardynał-prezbiter S. Lorenzo in Lucina; protoprezbiter Św. Kolegium Kardynałów

Bartolomeo Cesi (5 czerwca 1596) - kardynał-prezbiter S. Maria in Trastevere

Bonifazio Bevilacqua (3 marca 1599) - kardynał-prezbiter S. Pietro in Vincoli; biskup Cervia

Robert Bellarmin (3 marca 1599) - kardynał-prezbiter S. Maria in Via; prefekt Św. Kongregacji Indeksu

Giovanni Battista Deti (3 marca 1599) - kardynał-prezbiter S. Marcellino e Pietro

Domenico Ginnasi (9 czerwca 1604) - kardynał-prezbiter SS. XII Apostoli; prefekt Św. Kongregacji ds. Biskupów i Zakonów

Antonio Zapata y Cisneros (9 czerwca 1604) - kardynał-prezbiter S. Balbina; protektor Hiszpanii; wicekról Neapolu

Carlo Gaudenzio Madruzzo (9 czerwca 1604) - kardynał-prezbiter S. Cesareo in Palatio; biskup Trydentu

Giovanni Delfino (9 czerwca 1604) - kardynał-prezbiter S. Marco

Giacomo Sannesio (9 czerwca 1604) - kardynał-prezbiter S. Stefano al Monte Celio; biskup Orvieto

Scipione Caffarelli-Borghese (18 lipca 1605) - kardynał-prezbiter S. Crisogono; sekretarz stanu i superintendent generalny Stolicy Apostolskiej; prefekt Św. Kongregacji Dobrego Rządu; wielki penitencjariusz; prefekt Trybunału Apostolskiej Sygnatury Łaski; archiprezbiter Bazyliki Watykańskiej i Bazyliki Laterańskiej; prefekt Fabryki Św. Piotra; legat w Awinionie; prefekt Sygnatury Listów Apostolskich; opat komendatoryjny Subiaco; protektor Sanktuarium Loreto; gubernator Fermo; kamerling Św. Kolegium Kardynałów; protektor Niemiec oraz zakonów dominikanów i oliwetanów

Maffeo Barberini (11 września 1606) - kardynał-prezbiter S. Onofrio; prefekt Trybunału Apostolskiej Sygnatury Sprawiedliwości

Giovanni Garzia Millini (11 września 1606) - kardynał-prezbiter SS. IV Coronati; sekretarz Najwyższej Św. Kongregacji Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji; wikariusz generalny diecezji rzymskiej; przewodniczący Św. Kongregacji ds. Wizytacji Apostolskich

Marcello Lante della Rovere (11 września 1606) - kardynał-prezbiter SS. Quirico e Giulitta; biskup Todi

Michelangelo Tonti (24 listopada 1608) - kardynał-prezbiter S. Bartolomeo all’Isola; biskup Ceseny; archiprezbiter Bazyliki Liberiańskiej

Fabrizio Veralli (24 listopada 1608) - kardynał-prezbiter S. Agostino

Giovanni Battista Leni (24 listopada 1608) - kardynał-prezbiter S. Cecilia; biskup Ferrary

Dezio Carafa (17 sierpnia 1611) - kardynał-prezbiter SS. Giovanni e Paolo; arcybiskup Neapolu

Domenico Rivarola (17 sierpnia 1611) - kardynał-prezbiter S. Martino ai Monti; legat w Romanii

Giovanni Bonsi (17 sierpnia 1611) - kardynał-prezbiter S. Clemente; biskup Béziers

Filippo Filonardi (17 sierpnia 1611) - kardynał-prezbiter S. Maria del Popolo

Pier Paolo Crescenzi (17 sierpnia 1611) - kardynał-prezbiter SS. Nereo ed Achilleo; biskup Rieti

Giacomo Serra (17 sierpnia 1611) - kardynał-prezbiter S. Maria della Pace; legat w Ferrarze

Agostino Galamini (17 sierpnia 1611) - kardynał-prezbiter S. Maria in Aracoeli; biskup Osimo

Gaspar Borja y Velasco (17 sierpnia 1611) - kardynał-prezbiter S. Croce in Gerusalemme; protektor Niemiec

Felice Centini (17 sierpnia 1611) - kardynał-prezbiter S. Lorenzo in Panisperna; biskup Macerata e Tolentino

Roberto Ubaldini (2 grudnia 1615) - kardynał-prezbiter S. Pudenziana; prefekt Św. Kongregacji Soboru Trydenckiego; biskup Montepulciano

Tiberio Muti (2 grudnia 1615) - kardynał-prezbiter S. Prisca; biskup Viterbo

Giulio Savelli (2 grudnia 1615) - kardynał-prezbiter S. Sabina; biskup Ankony; legat w Bolonii

Alessandro Ludovisi (19 września 1616) - kardynał-prezbiter S. Maria in Traspontina; arcybiskup Bolonii

Ladislao d'Aquino (19 września 1616) - kardynał-prezbiter S. Maria sopra Minerva; biskup Venafro

Pietro Campori (19 września 1616) - kardynał-prezbiter S. Tommaso in Parione

Matteo Priuli (19 września 1616) - kardynał-prezbiter S. Girolamo degli Schiavoni

Scepione Cobelluzzi (19 września 1616) - kardynał-prezbiter S. Susanna; bibliotekarz Św. Kościoła Rzymskiego

Pietro Valier (11 stycznia 1621) - kardynał-prezbiter [bez tytułu]; arcybiskup Krety

Giulio Roma (11 stycznia 1621) - kardynał-prezbiter [bez tytułu]

Cesare Gherardi (11 stycznia 1621) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]

Desiderio Scaglia (11 stycznia 1621) - kardynał-prezbiter [bez tytułu]

Stefano Pignatelli (11 stycznia 1621) - kardynał-prezbiter [bez tytułu]

Andrea Baroni Peretti Montalto (5 czerwca 1596) - kardynał-diakon S. Maria in Via Lata; protodiakon Św. Kolegium Kardynałów

Alessandro d'Este (3 marca 1599) - kardynał-diakon S. Eustachio; gubernator Tivoli; protektor Hiszpanii

Carlo Emmanuele Pio de Savoia (9 czerwca 1604) - kardynał-diakon S. Nicola in Carcere Tulliano

Luigi Capponi (24 listopada 1608) - kardynał-diakon S. Angelo in Pescheria

Carlo de Medici (2 grudnia 1615) - kardynał-diakon S. Maria in Domnica

Alessandro Orsini (2 grudnia 1615) - kardynał-diakon S. Maria in Cosmedin

Orócz Hiszpanów Zapata i Borja y Velasco wszyscy elektorzy byli Włochami. 32 z nich mianował Paweł V, 14 - papież Klemens VIII, 4 - Sykstus V, a 1 - Grzegorz XIII.

[edytuj] Nieobecni

18 kardynałów (7 Włochów, 3 Niemców, 5 Francuzów, 3 Hiszpanów):

Federico Borromeo (18 grudnia 1587) – kardynał-prezbiter S. Maria degli Angeli; arcybiskup Mediolanu

Odoardo Farnese (6 marca 1591) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]

Franz von Dietrichstein (3 marca 1599) – kardynał-prezbiter S. Silvestro in Capite; biskup Ołomuńca

François d'Escoubleau de Sourdis (3 marca 1599) – kardynał-prezbiter S. Marcello; arcybiskup Bordeaux

François de la Rochefoucald (10 grudnia 1607) – kardynał-prezbiter S. Callisto; biskup Senlis

Louis Guise de Lorraine (2 grudnia 1615) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]; arcybiskup Reims

Gabriel Trejo y Paniagua (2 grudnia 1615) – kardynał-prezbiter S. Pancrazio; archidiakon Calatrava

Baltasar Moscoso y Sandoval (2 grudnia 1615) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]; biskup Jaén

Melchior Klesl (2 grudnia 1615) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]; biskup Wiednia; administrator diecezji Wiener Neustadt; protektor Niemiec

Henri de Gondy de Retz (26 marca 1618) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]; biskup Paryża

Francisco Goméz de Sandoval y Rojas (26 marca 1618) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]; książę Lerma

Francesco Cennini (11 stycznia 1621) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]; tytularny patriarcha Jerozolimy; administrator diecezji Amelia

Guido Bentivoglio (11 stycznia 1621) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]

Eitel Friedrich von Zollern (11 stycznia 1621) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]

Giovanni Doria (9 czerwca 1604) – kardynał-diakon S. Adriano; arcybiskup Palermo

Maurizio di Savoia (10 grudnia 1607) – kardynał-diakon [bez tytułu]

Louis de Nogaret d'Épernon de La Valette (11 stycznia 1621) – kardynał-diakon [bez tytułu]; arcybiskup Tuluzy

Agostino Spinola Basadone (11 stycznia 1621) – kardynał-diakon [bez tytułu]

[edytuj] Nieuprawnieni do udziału w konklawe

12-letni syn króla Hiszpanii z racji młodego wieku i braku jakichkolwiek święceń nie miał uprawnień elektorskich:

Ferdynand Habsburg (29 lipca 1619) – kardynał-diakon S. Maria in Portico; administrator archidiecezji Toledo; wielki przeor przeoratu Crato zakonu joannitów

[edytuj] Frakcje

Najsilniejszą frakcją była partia kardynała Borghese, licząca 29 kardynałów-nominatów Pawła V. Kamerling Aldobrandini przewodził 13-osobowej grupie kardynałów Klemensa VIII, a wice-kanclerz Montalto – 6-osobowej partii „sykstyńskiej” (Sykstusa V). Wydawało się oczywiste, że o tym, kto będzie następcą Pawła V zadecyduje jego siostrzeniec. Wybrańcem Borghese był 68-letni kardynał Campori. Kandydaturze tej sprzeciwiały się jednak Francja, Republika Wenecka i kardynałowie Orsini i Sforza. Wśród papabile wymieniano także jezuitę Bellarmina, subdziekana Giustiniani i biskupa Palestriny Bourbon del Monte.

[edytuj] Przebieg konklawe

Konklawe rozpoczęło się 8 lutego. Borghese był tak pewny zwycięstwa swojego kandydata, że zamierzał doprowadzić do jego wyboru już pierwszego dnia, przez aklamację. Przeżył jednak gorzkie rozczarowanie – nie dość, że Campori nie uzyskał większości, to jeszcze okazało się, że nie poparła go część jego własnych stronników. W tej sytuacji Campori sam wycofał swoją kandydaturę.

Rankiem 9 lutego doszło do pierwszego (i jak się później okazało – jedynego) pisemnego głosowania. Największe poparcie (15 głosów) uzyskał w nim 79-letni jezuita Robert Bellarmin, który jednak nie zgodził się kandydować. W ciągu dnia kilku najbardziej wpływowych kardynałów: Borghese, Orsini, Zapata, Capponi, d'Este i Medici porozumieli się co do poparcia niewymienianego wcześniej w gronie faworytów kardynała Alessandro Ludovisi (w toku negocjacji proponowano też kardynała Bourbon del Monte, ale Hiszpanie postawili wyraźne weto wobec niego). Jeszcze tego samego dnia wieczorem 67-letni arcybiskup Bolonii został wybrany przez aklamację i przybrał imię Grzegorza XV. Tym samym było to najkrótsze (zaledwie dwudniowe) konklawe XVII wieku i jedno z krótszych w historii. Zarazem było ostatnim, w którym dokonano wyboru przez aklamację, Grzegorz XV wprowadził bowiem nowe reguły dotyczące konklawe, zgodnie z którymi papież mógł być wybrany jedynie w pisemnym głosowaniu.