Konklawe 1724

Z Wikipedii

Konklawe 20 III – 29 V 1724 – konklawe, które wybrało Benedykta XIII na następcę Innocentego XIII.

Spis treści

1 Śmierć Innocentego XIII
2 Lista uczestników
- 2.1 Nieobecni
3 Podziały w kolegium kardynalskim. Kandydaci na papieża
4 Przebieg konklawe
5 Wybór Benedykta XIII
6 Źródła

[edytuj] Śmierć Innocentego XIII

Innocenty XIII zmarł 7 marca 1724 roku. Jego pontyfikat trwał niespełna trzy lata i charakteryzował się uległością Stolicy Apostolskiej wobec europejskich mocarstw (m. in. uznał panowanie cesarza Karola VI na Sycylii). Mianował zaledwie trzech nowych kardynałów, w tym swojego brata Bernardo Maria Conti.

[edytuj] Lista uczestników

W chwili śmierci Innocentego XIII w skład Św. Kolegium wchodziło 66 kardynałów. W konklawe wzięło zatem udział 55 z nich, ale jeden zmarł w jego trakcie:

Sebastiano Antonio Tanara (nominacja kardynalska 12 grudnia 1695) – kardynał-biskup Ostia e Velletri; dziekan Św. Kolegium Kardynałów; prefekt Św. Kongregacji ds. Ceremonii; prefekt Św. Kongregacji Kościelnych Immunitetów (opuścił konklawe 15 kwietnia, zmarł 5 maja)

Vincenzo Maria Orsini (22 lutego 1672) – kardynał-biskup Porto e Santa Rufina; subdziekan Św. Kolegium Kardynałów; administrator archidiecezji Benewent

Francesco del Giudice (13 lutego 1690) – kardynał-biskup Frascati; administrator archidiecezji Monreale; sekretarz Najwyższej Św. Kongregacji Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji; protektor królestwa Sycylii

Fabrizio Paolucci (22 lipca 1697) – kardynał-biskup Albano; prefekt Św. Kongregacji ds. Biskupów i Zakonów; wikariusz generalny diecezji rzymskiej; prefekt Św. Kongregacji ds. Obrzędów; przewodniczący Św. Kongregacji ds. Wizytacji Apostolskich

Francesco Pignatelli (17 grudnia 1703) - kardynał-biskup Sabiny; arcybiskup Neapolu

Francesco Barberini (13 listopada 1690) - kardynał-biskup Palestriny; opat komendatoryjny Farfa i Subiaco

Jacopo Boncompagni (12 grudnia 1695) - kardynał-prezbiter S. Maria in Via; arcybiskup Bolonii

Giuseppe Sacripanti (12 grudnia 1695) - kardynał-prezbiter S. Prassede; prefekt Św. Kongregacji Rozkrzewiania Wiary

Lorenzo Corsini (17 maja 1706) - kardynał-prezbiter S. Pietro in Vincoli; prefekt Trybunału Apostolskiej Sygnatury Sprawiedliwości; protektor zakonów franciszkanów i serwitów

Francesco Acquaviva d'Aragona (17 maja 1706) - kardynał-prezbiter S. Cecilia; protektor Hiszpanii

Tommaso Ruffo (17 maja 1706) - kardynał-prezbiter S. Maria in Trastevere; arcybiskup Ferrary; legat w Bolonii

Orazio Filippo Spada (17 maja 1706) - kardynał-prezbiter S. Onofrio; arcybiskup Osimo

Filippo Antonio Gualtieri (17 maja 1706) - kardynał-prezbiter S. Crisogono; protektor Szkocji i Anglii

Giuseppe Vallemani (17 maja 1706) - kardynał-prezbiter S. Maria degli Angeli alla Terme

Carlo Agostino Fabroni (17 maja 1706) - kardynał-prezbiter S. Agostino; prefekt Św. Kongregacji Indeksu

Pietro Priuli (17 maja 1706) - kardynał-prezbiter S. Marco; biskup Bergamo

Ulisse Giuseppe Gozzadini (15 kwietnia 1709) - kardynał-prezbiter S. Croce in Gerusalemme; arcybiskup Imoli

Annibale Albani (23 grudnia 1711) - kardynał-prezbiter S. Clemente; kamerling Św. Kościoła Rzymskiego; archiprezbiter Bazyliki Watykańskiej; prefekt Fabryki Św. Piotra; gubernator Frascati i Castelgandolfo; protektor Polski; ambasador Austrii w Rzymie

Ludovico Picco della Mirandola (18 maja 1712) - kardynał-prezbiter S. Silvestro in Capite; arcybiskup Senigallia

Givanantonio Davia (18 maja 1712) - kardynał-prezbiter S. Callisto; arcybiskup Rimini

Agostino Cusani (18 maja 1712) - kardynał-prezbiter S. Maria del Popolo; arcybiskup Pawii

Giulio Piazza (18 maja 1712) - kardynał-prezbiter S. Lorenzo in Panisperna; arcybiskup Faenza

Antonio Felice Zondadari (18 maja 1712) - kardynał-prezbiter S. Balbina

Giovanni Battista Bussi (18 maja 1712) - kardynał-prezbiter S. Maria in Aracoeli; arcybiskup Ankony

Pier Marcellino Corradini (18 maja 1712) - kardynał-prezbiter S. Giovanni a Porta Latina; pro-datariusz Jego Świątobliwości

Armand-Gaston de Rohan-Soubise (18 maja 1712) - kardynał-prezbiter SS. Trinita al Monte Pincio; biskup Strasbourga

Giovanni Battista Tolomei (18 maja 1712) - kardynał-prezbiter S. Stefano al Monte Celio

Benedetto Odescacalchi Erba (30 stycznia 1713) - kardynał-prezbiter SS. Nereo ed Achilleo; arcybiskup Mediolanu

Henri Thiard de Bissy (29 maja 1715) - kardynał-prezbiter SS. Quirico e Giulitta; biskup Meaux

Innico Caracciolo (29 maja 1715) - kardynał-prezbiter S. Tommaso in Parione; biskup Aversa

Bernardino Scotti (29 maja 1715) - kardynał-prezbiter S. Pietro in Montorio

Giovanni Battista Patrizi (16 grudnia 1715) - kardynał-prezbiter SS. IV Coronati; legat w Ferrarze

Nicolò Gaetano Spinola (16 grudnia 1715) - kardynał-prezbiter S. Sisto; kamerling Św. Kolegium Kardynałów

Giberto Bartolomeo Borromeo (15 marca 1717) - kardynał-prezbiter S. Alessio; biskup Novary; tytularny patriarcha Antiochii

Giorgio Spinola (29 listopada 1719) - kardynał-prezbiter S. Agnese fuori le mura; sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej; prefekt Św. Kongregacji ds. Awinionu; prefekt Św. Kongregacji ds. Sanktuarium Loreto

Cornelio Bentivoglio (29 listopada 1719) - kardynał-prezbiter S. Girolamo degli Schiavoni; legat w Romanii

Gianfrancesco Barbarigo (29 listopada 1719) - kardynał-prezbiter SS. Marcellino e Pietro; biskup Padwy

Luis Antonio Belluga y Moncada (29 listopada 1719) - kardynał-prezbiter S. Maria in Transpontina; biskup Cartageny

José Pereira de la Cerda (29 listopada 1719) - kardynał-prezbiter S. Susanna; biskup Faro

Giovanni Battista Salerni (29 listopada 1719) - kardynał-prezbiter S. Prisca

Carlos de Borja-Centelles y Ponce de León (30 września 1720) - kardynał-prezbiter S. Pudenziana; patriarcha Indii Zachodnich; tytularny arcybiskup Trapezuntu

Álvaro Cienfuegos Villazón (30 września 1720) - kardynał-prezbiter S. Bartolomeo all’Isola; biskup Katanii; protektor Austrii

Bernardo Maria Conti (16 czerwca 1721) - kardynał-prezbiter S. Bernardo alla Terme; wielki penitencjariusz

Benedetto Pamphili (1 września 1681) - kardynał-diakon S. Maria in Via Lata; protodiakon Św. Kolegium Kardynałów; archiprezbiter Bazyliki Laterańskiej; bibliotekarz Św. Kościoła Rzymskiego

Pietro Ottoboni (7 listopada 1689) - kardynał-diakon S. Lorenzo in Damasp; wicekanclerz Św. Kościoła Rzymskiego; archiprezbiter Bazyliki Liberiańskiej; protektor Francji

Giuseppe Renato Imperiali (13 lutego 1690) - kardynał-diakon S. Giorgio in Velabro; prefekt Św. Kongregacji Dobrego Rządu; prefekt Św. Kongregacji Dyscypliny Zakonnej

Lorenzo Altieri (13 listopada 1690) - kardynał-diakon S. Agata in Suburra

Carlo Colonna (17 maja 1706) - kardynał-diakon S. Angela in Pescheria

Curzio Origo (18 maja 1712) - kardynał-diakon S. Maria in Domnica; prefekt Św. Kongregacji Soboru Trydenckiego

Melchior de Polignac (18 maja 1712) - kardynał-diakon [bez tytułu]; ambasador Francji wobec Stolicy Apostolskiej

Fabio Olivieri (6 maja 1715) - kardynał-diakon SS. Vito e Modesto; sekretarz Listów Apostolskich

Carlo Maria Marini (29 maja 1715) - kardynał-diakon S. Maria in Aquiro

Giulio Alberoni (12 lipca 1717) - kardynał-diakon S. Adriano; biskup Malagi

Alessandro Albani (16 lipca 1721) - kardynał-diakon S. Maria in Cosmedin

Ośmiu elektorów pochodziło spoza Włoch, w tym trzech Hiszpanów, trzech Francuzów i jeden Portugalczyk. Większość (41) została mianowana przez Klemensa XI, pięciu mianował Aleksander VIII, czterech Innocenty XII, dwóch Innocenty XIII, a po jednym Klemens X (Orsini) i Innocenty XI (Pamphili).

[edytuj] Nieobecni

12 kardynałów, w tym 10 z nominacji Klemensa XI i po jednym z nominacji Klemensa X i Innocentego XII:

Galeazzo Marescotti (27 maja 1675) – kardynał-prezbiter S. Lorenzo in Lucina; protoprezbiter Św. Kolegium Kardynałów

Louis-Antoine de Noailles (21 czerwca 1700) – kardynał-prezbiter S. Maria sopra Minerva; arcybiskup Paryża

Lorenzo Fieschi (17 maja 1706) – kardynał-prezbiter S. Maria della Pace; arcybiskup Genui

Christian August von Sachsen-Zeitz (17 maja 1706) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]; arcybiskup Esztergom i prymas Węgier; administrator diecezji Györ; protektor Niemiec; najwyższy kanclerz Królestwa Węgier; cesarski komisarz Reichstagu

Nuno de Cunha da Attaíde (18 maja 1712) – kardynał-prezbiter S. Anastasia; inkwizytor generalny Portugalskiej Inkwizycji

Wolfgang Hannibal von Schrattenbach (18 maja 1712) – kardynał-prezbiter S. Marcello; biskup Ołomuńca; protektor Niemiec

Damian Hugo Philipp von Schönborn Bushein (30 stycznia 1713) – kardynał-prezbiter S. Pancrazio; biskup Spiry; biskup-koadiutor Konstancji

Niccolò Caracciolo (16 grudnia 1715) – kardynał-prezbiter S. Martino ai Monti; arcybiskup Kapui

Imre Csáky (12 lipca 1717) – kardynał-prezbiter S. Eusebio; arcybiskup Kalocsa-Bács; inkwizytor generalny Królestwa Sycylii

Léon Potier de Gesvres (29 listopada 1719) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]; arcybiskup Bourges

Thomas Philip Wallrad d'Hénin-Liétard d'Alsace-Boussu de Chimay (29 listopada 1719) – kardynał-prezbiter S. Cesareo in Palatio; arcybiskup Mechelen

Michael Friedrich Althan (29 listopada 1719) – kardynał-prezbiter S. Sabina; biskup Vác; wicekról Neapolu

[edytuj] Podziały w kolegium kardynalskim. Kandydaci na papieża

Kolegium kardynalskie było podzielone na frakcje tzw. Gorliwych (tj. kardynałów przeciwnych wpływom mocarstw katolickich na Kościół) oraz kardynałów sprzymierzonych z katolickimi dworami, przy czym wśród tych drugich wyróżniano sojuszników Austrii, Francji i sprzymierzonej z Francją Hiszpanii. Kamerling Annibale Albani, ambasador Austrii w Rzymie, był liderem znaczącej grupy nominatów Klemensa XI. Przywódcą procesarskich kardynałów był Hiszpan Cienfuegos. Liderem Francuzów był de Rohan-Soubise, a partii hiszpańskiej - Acquaviva d'Aragona. Były pierwszy minister Hiszpanii Giulio Alberoni sprzymierzył się z partią Gorliwych.

Za papabile uważano kardynałów Paolucci (znienawidzonego w Austrii, która zawetowała jego wybór na konklawe 1721), Piazza, Gozzadini, Olivieri (popieranego przez Francuzów), Imperiali (popieranego przez Alberoniego i Gorliwych), Corsini, Orsini, Tanara i kilku innych. Najbardziej aktywną kampanię prowadził Alberoni na rzecz kardynała Imperiali, czynił to jednak na tyle nieudolnie, że w chwili rozpoczęcia konklawe zdecydowana większość kardynałów była przeciwna tej kandydaturze.

[edytuj] Przebieg konklawe

Konklawe rozpoczęło się 20 marca z udziałem zaledwie 32 kardynałów. Początkowo najwięcej głosów dostawał kardynał Paolucci, jednak z uwagi na niechęć katolickich mocarstw nie miał szans na zwycięstwo. W międzyczasie do Rzymu przybywali kolejni kardynałowie, podwyższając próg wymaganej większości 2/3.

20 kwietnia do Rzymu przybyli kardynałowie francuscy. Zaproponowali oni Albaniemu kandydaturę jego krewnego, jezuickiego kardynała Olivieri. Albani z radością poparł tę kandydaturę, spotkała się ona jednak z niezwykle ostrą opozycją ze strony pozostałych kardynałów z partii cesarskiej, którzy zarzucili Albaniemu zdradę na rzecz Francji. Ponadto wielu kardynałów miało opory przed wyborem jezuity na papieża.

Kardynał Cienfuegos, protektor Austrii, intensywnie pracował na rzecz kandydatury kardynała Piazza i osiągnął znaczne sukcesy. Piazza prawdopodobnie zostałby papieżem, gdyby nie błąd taktyczny popełniony przez Cienfuegosa - w swojej kampanii na rzecz tego kandydata pominął Albaniego. Albani, urażony próbą dokonania wyboru poza jego plecami, zaczął czynić wszystko, by utrącić kandydaturę Piazza. Wskutek jego działań Św. Kolegium podzieliło się w ten sposób na dwa bloki: jeden popierał kardynała Piazza, drugi Gozzadiniego. Mimo wysiłku Cienfuegosa nie udało mu się uzbierać 2/3 dla swojego kandydata.

Impas został przełamany dopiero pod koniec maja, kiedy zaproponowano jako kompromisowego kandydata 75-letniego dominikanina Vincenzo Maria Orsini. Był on powszechnie szanowanym przedstawicielem partii Gorliwych, prowadził skromne i surowe życie, mimo godności kardynalskiej w dalszym ciągu uznawał nad sobą władzę generała zakonu dominikanów. Pomimo, iż w 1701 roku otrzymał promocję do rangi kardynała-biskupa (najpierw diecezji Frascati, a w 1715 Porto e Santa Rufina), w dalszym ciągu rezydował w swojej archidiecezji Benewent, przez co dwukrotnie (w 1719 i 1721) był pomijany przy wypełnianiu wakatu na niezwykle ważnym stanowisku dziekana kolegium kardynalskiego. Uchodził za całkowicie apolitycznego duszpasterza, co było jego główną zaletą w oczach europejskich dworów.

[edytuj] Wybór Benedykta XIII

29 maja na Orsiniego zagłosowało 53 kardynałów tj. wszyscy uczestnicy konklawe z wyjątkiem samego Orsiniego, który oddał swój głos na Fabrizio Paolucci. Przez przeszło dobę uchylał się od przyjęcia wyboru; przekonał go dopiero generał zakonu dominikanów Agostino Pipia, specjalnie w tym celu wpuszczony na konklawe. Przez pamięć dla błogosławionego Benedykta XI, czternastowiecznego papieża z zakonu dominikanów, Orsini przybrał imię Benedykta XIV, krótko potem jednak zmienił je na Benedykt XIII, gdyż poprzedni Benedykt XIII był antypapieżem obediencji awiniońskiej. 4 czerwca został koronowany przez protodiakona Benedetto Pamphili, a 24 września odbył uroczysty ingres do Bazyliki Laterańskiej