Kopalnia Węgla Kamiennego Sosnowiec

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: styl,usunięcie treści nieencyklopedycznych. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Kopalnia Węgla Kamiennego Sosnowiec (powstała pod nazwą "Fanny", następnie nosiła nazwę "Renard") istniała na terenie dzisiejszego Sosnowca. Zlikwidowana 31 grudnia 1997, po 140 latach istnienia.

Spis treści 1 Historia 1.1 XIX wiek 1.2 XX wiek 2 Bibliografia

[edytuj] Historia

[edytuj] XIX wiek

• 1856 dobra sieleckie, na których terenie powstała kopalnia "Renard" kupił od siostrzenicy księcia Ludwika zu Anhalt-Koethen-Pless, Szarlotty von Stolberg-Wernigerode hrabia Jan Renard, syn hrabiego Andrzeja Marii Renarda ze Śląska Opolskiego.
• 1856 do 1875 plenipotentem i głównym inżynierem w dobrach Renarda był pochodzący ze Śląska Herman Moebius.
• 1863 na Dębowej Górze w dobrach Renarda powstała pierwsza głębinowa kopalnia Ludmiła. Nazywano ją w późniejszym okresie kopalnią „stary Renard”. Miała dwa szyby wydobywcze: Moebius i Jan o głębokości 80 m, wyposażone w parowe maszyny odwadniające i wyciągowe oraz własną kotłownię. Szybami tymi eksploatowano pokłady 501 i 510. W 1873 w kopalni „Ludmiła” wydobyto 90 tys. t węgla.
• 1874 Po śmierci hrabiego Jana, od 1875 dyrektorem dóbr jego spadkobierców był inżynier górniczy ze Śląska Ludwik Mauve.
• 1877 Rosja wprowadziła wysokie cła produkcyjne na granicy z Niemcami spadkobiercy Renarda sprzedali w latach 1879 – 1885 dwanaście parcel gruntowych różnym przedsiębiorcom niemieckim, którzy chcąc się utrzymać na chłonnym rynku rosyjskim zaczęli w Zagłębiu Dąbrowskim lokować filie swoich zakładów.
• 1881 w kopalni Ludmiła doszło do wielkiej katastrofy: wyrobiska zalała kurzawka. Zginęło około 200 górników. Trwające w następnych latach próby odwodnienia zakończyły się fiaskiem, co doprowadziło do podjęcia decyzji o rozbudowie kopalni "Fanny" w [[Sielec|Sielcu, którą początkowo nazywano "Nowy Renard".
• 1884 spadkobiercy hrabiego Renarda za radą wrocławskiego bankiera, barona Gedeona von Wallenberg-Pachaly sprzedali majątki Sielec, Modrzejów, Góra Siewierska i Strzyżowice wraz z kopalniami i zakładami przemysłowymi niewielkiemu gwarectwu węglowemu "Chełm" z Górnego Śląska (reprezentowanemu przez Wallenberga-Pachaly) za co otrzymali kuksy, czyli udziały w nowym przedsiębiorstwie, które otrzymało nazwę Gwarectwo "Hrabia Renard".
• 1892 70 górników z kopalni "Renard" i 50 z należącej do Gwarectwa kopalni "Andrzej" zastrajkowało, żądając podwyżki płac. Dyrekcja zwolniła wprawdzie z pracy 30 przywódców strajku, ale na dyrektora Mauve ktoś przeprowadził zamach: przed jego willą wybuchł ładunek dynamitu.

[edytuj] XX wiek

• 1905 podczas rewolucji już 9 lutego w trakcie wiecu na terenie kopalni "Renard" przyjęto 32 postulaty strajkowe górników całego Zagłębia Dąbrowskiego. Strajkujący wdarli się na teren huty "Katarzyna", gdzie zostali ostrzelani przez wojsko z polecenia dyrektora huty, Skawińskiego. Zginęło 38 robotników, a stu kilkudziesięciu zostało rannych. Na przełomie czerwca i lipca w kopalni "Renard" górnicy próbowali sami narzucić 8 godzinny dzień pracy, jednak po kilkunastu dniach akcja ta załamała się.
• 1913 wydobycie węgla w kopalni "Renard" wzrosło do 662 tys. t. Po odzyskaniu niepodległości w kopalni "Hrabia Renard" powstał robotniczy komitet kopalniany, który współpracował z Komitetem Wykonawczym Rad Delegatów Robotniczych Okręgu Sosnowieckiego, opierającego swą siłę uzbrojonych robotnikach skupionych w Czerwonej Gwardii. Ów komitet kopalniany zbierał się dwa razy w tygodniu, jego członkowie codziennie dyżurowali w sekretariacie od godziny 6 do 20, a robotnik urzędujący w sekretariacie otrzymywał wynagrodzenie z kasy kopalni. Podobnie delegaci do Rad delegatów Robotniczych i członkowie Czerwonej Gwardii. Dyrekcja kopalni została zmuszona zastosować wiele decyzji komitetu w zakresie organizacji pracy i opieki lekarskiej.
• 1918, 21 grudnia wojsko rozbroiło Czerwoną Gwardię, a wpływ komitetu został stopniowo ograniczony do minimum.
• 1921 kopalnia "Hrabia Renard" z załogą liczącą 4295 pracowników była największym zakładem przemysłowym w Sosnowcu. Podczas wielkiego strajku górniczego w lutym i marcu 1932 r. załoga kopalni była jedną z najdłużej strajkujących. W kwietniu 1936 r. na wieść o krwawych wydarzeniach w Krakowie i Częstochowie m.in. załoga kopalni "Renard" próbowała poderwać Zagłębie Dąbrowskie do strajku protestacyjnego.
• 1938 po latach kryzysu gospodarczego kopalnia zatrudniała jedynie 1974 pracowników, a jej wydobycie dochodziło do 942 tys. t. Była wówczas własnością kapitału francuskiego Towarzystwo "Huta Bankowa". W latach międzywojennych i po wojnie siedzibą administracji Towarzystwa "Hrabia Renard" (a potem kopalni "Sosnowiec") był Zamek Sielecki.

Podczas okupacji hitlerowskiej kopalnia została z dniem 1 stycznia 1942 r. zagrabiona przez pruski koncern państwowy "Preussag".

• 1945 kopalnia "Renard" zatrudniała 1720 robotników i – jako przedsiębiorstwo państwowe – weszła w skład Dąbrowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego.
• 1946 jej nazwę zmieniono na kopalnia "Sosnowiec". Miała ona w okresie powojennym najwyższą wydajność spośród kopalń sosnowieckich.
• 1949 narzucono kopalni nazwę "Stalin".
• 1977 oddano do eksploatacji nowy poziom – 450 i zgłębiono trzy nowe szyby: "Szczepan", "Ostatek"
• 1997 po 140 latach kopalnia zakończyła działalność.

[edytuj] Bibliografia

• AP Gwarectwo "Hrabia Reden" (GHR) Katowice s. 194, 198, 199, 370
• K. Piesowicz Zakłady górnicze w Sielcach (monografia przemysłu dworskiego w XIX w.)
• w: Ekonomika górnictwa i hutnictwa w Królestwie Polskim 1840 - 1919. Warszawa 1961
• J. Jaros 'Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich Katowice 1972
• Praca zbiorowa pod red. H. Rechowicza Zarys rozwoju miasta Warszawa - Kraków 1977