Krempna

Z Wikipedii

Współrzędne: 49°31' N 21°31' E49.5166667 21.5166667 (Krempna)


Krempna
Województwo	podkarpackie
Powiat	jasielski
Gmina	Krempna
Położenie	49° 31' N 21° 31' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	500
Strefa numeracyjna (do 2005)	13
Tablice rejestracyjne	RJS
Położenie na mapie Polski Krempna

Krempna – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Krempna.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Krempna oraz dyrekcji Magurskiego Parku Narodowego.

Spis treści

1 Historia
2 Turystyka
- 2.1 Zabytki
- 2.2 Szlaki piesze
3 Galeria zdjęć
4 Przypisy
5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Wieś lokowana na prawie magdeburskim w I połowie XV wieku jako niemiecka kolonia Krummbach (nm. krumm - krzywy, zakrzywiony + nm. bach - potok; tak wygląda właśnie Wisłoka w miejscu gdzie lokowano osadę).

Wieś założył Mikołaj Stadnicki, która do połowy XVII wieku pozostawała częścią kompleksu dóbr hr. Stadnickich. Mikołaj zmarł w 1510 r . i dobra te odziedziczył kasztelan sanocki Andrzej Stadnicki. Po śmierci, jego synowie - Marek i Mikołaj Stadnicki podzielili między siebie w 1554 roku posiadłości ojca. Właścicielami tych ziem do 1663 roku byli Stadniccy, gdyż właśnie w tym roku dobra podzielono pomiędzy Aleksandra Tymienieckiego i Stadnickich. W końcu XVII wieku dobra żmigrodzkie wraz z Krempną przejęli Wiśniowieccy, Kolejnymi właścicielami byli Wiśniowieccy, Radziwiłłowie (np. Karol Radziwiłł), Józef Bobowski, Stanisław Grzembski, Józef Zubrzycki, Józef i Anna Cichońscy, Dankiewiczowie, Jan Lewicki i Józef Kalasenty Dankiewicz Potuliccy (np. Franciszka Potulicka}. W 1457 i 1657 roku stacjonowały tu wojska węgierskie, które zniszczyły znacznie Krempną.

W roku 1849 wieś opanowała wielka epidemia cholery, a jej nawrót nastąpił w roku 1873. Do 1914 wieś liczyła 1200 mieszkańców. 7 września 1939 r., walki z nacierającymi od południa niemieckimi kolumnami pancernymi toczył tu batalion Obrony Narodowej Rzeszów. Powstała tu od początku wojny przez Hałbów, Hutę Krempnińką trasa przerzutowa zwana Korytarz, która istniała do końca okupacji. W październiku 1939 roku, już po zajęciu przez Niemców Krempnej, zjawiła się we wsi ukraińska delegacja, która oświadczyła, że: była Polska, ale już jej nigdy nie będzie. Panowali Polacy, ale teraz już nie będą nigdy. Polaczki dwacet (20) lat kręcili nam językami a teraz kręcić nie będą^[1]. W październiku 1939 powołano jeszcze ukraińską administrację za przyzwoleniem Niemców i do szkół jako obowiązkowy wprowadzono język ukraiński. Posterunek policji w Krempnej obsadzony był 12 ukraińskimi funkcjonariuszami dowodzonymi przez niemieckiego komendanta. Ten teren obejmowała Placówka AK Żmigród Zimorodek z dcą sierżantem Józefem Przybyłowskim Zdzisławem .

25 kwietnia 1943 r. gestapowiec Wilhelm Schuhmacher na cmentarz do Nowego Żmigrodu sprowadził 16 kalekich Łemków, Romów, Żydów i ich rozstrzelał. Patrole AK Antoniego Zawadzkiego Teresy urządzały różne akcje, np. zlikwidowały ukraińskiego komendanta posterunku w Krempnej. Po roku 1944 rozpoczęły się represje na Akowcach, których osadzano w więzieniach i w obozach lub wywożono na Syberię. Z Krempnej do ZSRR przesiedlono miejscowych Rusinów w okolice miasta Kałusza w obw. lwowskim. Z 10 tys. Rusinów zamieszkujących do 1939 gminę Krempna wysiedlono do roku 1947 ponad 80%. W lipcu 1946 nastąpił ostatni napad ukraińskich nacjonalistów z UPA na wieś.

W roku 1973 Krempna została ponownie siedzibą władz gminy.

[edytuj] Turystyka

We Krempnej znajduje się niewielki zalew na rzece Wisłoka oraz ośrodek jazdy konnej.

[edytuj] Zabytki

Cerkiew greckokatolicka pw. świętych Kosmy i Damiana (od 1971 r. kościół rzymskokatolicki), datowana na 1778 r. (data na nadprożu przedsionka). Cechy konstrukcyjne budynku sugerują jednak jej powstanie na wiek XVII, a nawet w XVI, w związku z czym data 1778 odnosi się jedynie do przekształcenia starszej świątyni. Cerkiew w Krempnej należy do najbardziej typowych budowli sakralnych wznoszonych na zachodniej Łemkowszczyźnie.