Lilith
Z Wikipedii
Lilith – mezopotamski demon porywający dzieci. Postać ta bywa nazywana pierwszą żoną biblijnego Adama. Być może Lilith ma związek z Inanną, sumeryjską boginią wojny i przyjemności seksualnej.
Spis treści |
[edytuj] Lilith w mitologii
Istnieje wiele odmian mitu o Lilith: Hieronim łączył ją z grecką Lamią – libijską królową związaną z Zeusem. Gdy Zeus porzucił Lamię, Hera porwała jej dzieci, co z kolei było powodem porywania obcych dzieci przez Lamię.
Jej pierwotne sumeryjskie imię brzmiało "Lilitu", a tłumaczenie z hebrajskiego, "לילית" brzmi "Lilith", "Lillith" lub "Lilit". Jej imię po hebrajsku brzmi Lilit (dosłownie).
[edytuj] Lilith w Biblii i innych starożytnych źródłach
Imię Lillith występuje w Starym Testamencie: Księga Izajasza 34,14:
- Zdziczałe psy spotkają się z hienami
- i kozły będą się przyzywać wzajemnie;
- co więcej, tam Lilit przycupnie
- i znajdzie sobie zacisze na spoczynek.
Co ciekawe, Wulgata wstawia tutaj w miejsce "Lilith" słowo "Lamia". Warto dodać że może tu być imię to użyte w sensie przenośnym jako bodajże upiora zamieszkującego ruiny.
Niektórzy też interpretują ustęp Księgi Rodzaju 1,27 – "I stworzył Bóg człowieka na wyobrażenie swoje: na wyobrażenie Boże stworzył go: mężczyznę i białogłowę stworzył je" – jako że Ewa została dopiero stworzona z żebra Adama, miał on żonę przed Ewą i to mogłaby być Lilith. Aczkolwiek, ta rozbieżność wyjaśniana jest często niedbałym połączeniem dwóch biblijnych opisów kosmogonicznych: Rdz 1,26 i 2,27.
Imię Lilith występuje również w Rękopisach z Qumran – w ustępach opartych na Księdze Izajasza oraz w różnych miejscach Talmudu i Zoharu.
[edytuj] Lilith jako pierwsza żona Adama
Pierwszy jasny opis Lilith jako żony Adama zawiera anonimowe dzieło średniowieczne Alfabet Ben-Sira. Według tekstu została stworzona mniej więcej w tym samym czasie, co Adam – lecz nie z żebra. Nie zgodziła się ze służalczą rolą (prawdopodobnie podczas stosunku płciowego) i porzuciła męża. Opuściwszy Raj, urodziła Liliny (Dżiny w wersji islamskiej) poczęte z Adamem, które również porywały dzieci. Adam błagał Boga o przyprowadzenie Lilith z powrotem. Zostały za nią wysłane trzy anioły: Senoy, Sansenoy i Semangelof. Zagroziły one zabijaniem setnej części dzieci Lilith każdego dnia, póki ta nie powróci do Raju. Lilith w odpowiedzi obiecała, że będzie składać ofiary z potomków Adama i Ewy (będą jedynie ocaleni ci, który noszą amulet z imionami trzech wspomnianych aniołów). Do Raju nigdy nie powróciła. Wstąpiła do piekieł, gdzie została kochanką najwyższego szatana w hierarchii piekła.
Historia biblijnej Lilith jest podobna do mezopotamskiego mitu, w którym demon zabijał dzieci. Noszenie amuletów z imionami trzech aniołów stało się powszechnym zwyczajem chronienia dzieci w średniowiecznej tradycji żydowskiej.
Legenda ta została omyłkowo dodana do anglojęzycznej księgi rabinicznej – autor uznawał każde starożytne dzieło czytane w społeczności żydowskiej jako pracę rabiniczną. Jakkolwiek – pomimo powszechnego przekonania – Alfabet Ben-Sira nie jest źródłem religijnym. Jest raczej zbiorem satyrycznych (wręcz perwersyjnych) opowiadań o postaciach Biblii i Talmudu. Współcześni historycy nie są pewni co do pierwotnego zamiaru dzieła, jednak mogło ono być po prostu zbiorem historii antychrześcijańskich albo satyrą na judaizm.
