Lucjan Giżyński
Z Wikipedii
Lucjan Zygmunt Giżynski (ur. 20 maja 1909 w Śródborzu powiat Płońsk, zmarł 5 lipca 1946 roku) – oficer Wojska Polskiego, żołnierz powstania warszawskiego.
Syn Józefa i Józefy, z domu Gierzyńskiej.
Ukończył gimnazjum w Warszawie i w roku 1930 otrzymał świadectwo dojrzałości. Po ukończeniu Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi-Komorowie (1930-1933) i po promocji oficerskiej w dniu 6 sierpnia 1933 r. dowodził plutonem, a następnie po awansie na porucznika w 1935 – kompanią 35 pułku piechoty w Brześciu nad Bugiem.
W 1936 został oddelegowany do Warszawskiego Batalionu Reprezentacyjnego, a następnie w kwietniu 1937 wraca do macierzystego pułku i zostaje odkomenderowany na dowódcę kompanii do Batalionu "Ludwikowo" Brygady Korpusu Ochrony Pogranicza "Polesie" w Zaostrowieczu gdzie służy aż do wybuchu wojny. W kampanii wrześniowej był dowódcą 7 kompanii, III batalionu 96 pułku piechoty, 38 DP Rezerwowej Armii "Karpaty". Walczy w obronie Lwowa, a po kapitulacji przedostaje się do Warszawy.
Po zaprzysiężeniu od kwietnia 1940 roku działa w KOP, a następnie w "Mieczu i Pługu", wykładając w konspiracyjnych Szkołach Podchorążych pod pseudonimem "Zamarstynowski". Po raz drugi zostaje zaprzysiężony w maju 1944 roku po wstąpieniu do AK. Od kapitana Lucjana Fajera ps. "Ognisty" przejmuje dowództwo batalionu im. Stefana Czarnieckiego (nazywanego początkowo Batalionem Praskim i Oddziałem Praskim), który w kwietniu 1944 r. został wcielony w skład zgrupowania AK "Łukasiński". W pierwszych dniach powstania warszawskiego kpt. Lucjan Giżyński ps. "Gozdawa" był dowódcą batalionu "Gozdawa" im. Stefana Czarnieckiego, a od 3 do 9 sierpnia kpt. "Gozdawa" został faktycznym dowódcą obrony całego Starego Miasta i podlegały mu niemal wszystkie oddziały w tym rejonie.
Od 7 sierpnia batalion "Gozdawa" im. Stefana Czarnieckiego wszedł w skład nowo utworzonego Zgrupowania Grupy "Północ", dowodzonego kolejno przez mjr. "Sienkiewicza", ppłk. "Kubę" i mjr. "Sosnę", broniąc rejonu Placu Zamkowego i Placu Teatralnego. Od 10 sierpnia 1944 r. kpt. "Gozdawa" był dowódcą tego pododcinka. Został odznaczony Krzyżem Walecznych rozkazem nr 11 z dnia 21 sierpnia 1944 roku dowódcy Grupy "Północ" oraz Krzyżem Virtuti Militari kl. V rozkazem nr 13 z dnia 23,08,1944 r. dowódcy Grupy "Północ".
Po ewakuacji ze Starego Miasta do Śródmieścia-Północ, kpt. "Gozdawa" dowodził pododcinkiem zamkniętym ulicami: Świętokrzyską, Marszałkowską, Alejami Jerozolimskimi, Nowym Światem a batalion wobec ogromnych strat został przeformowany w kompanię. Linie obronne dowodzone przez kpt. "Gozdawę" nigdy nie zostały zdobyte przez nieprzyjaciela.
Po upadku powstania warszawskiego kpt. Lucjan Giżyński przebywał w Oflagu VII A w Murnau, a po uwolnieniu 29 kwietnia 1945 roku przez oddziały amerykańskie zostaje wcielony do 5 Wileńskiej Brygady Piechoty II Korpusu Polskiego – 13 Baon Strzelców. Ciężko chory leczy się w 5 Szpitalu Polskim w Kantarze (El-Cantara – Egipt), a od lutego 1946 w British General Hospital nr 16 w Jerozolimie. Umarł 5 lipca 1946 roku i został pochowany na cmentarzu wojskowym z okresu I i II wojny światowej (1914-1918 i 1939-1945) w Ramleh (miejscowość nazywana jest również Ramla lub Ramle i znajduje się ok. 20 km na południowy wschód od Tel Awiwu). Grób posiada oznaczenie 7 H 19.
Pośmiertnie kpt. "Gozdawa" – Lucjan Giżyński został awansowany do stopnia majora WP. W 1998 roku w Kościele Garnizonowym na ul. Długiej w Warszawie została wmurowana tablica upamiętniająca kpt. "Gozdawę".
