Małżeństwo osób tej samej płci

Z Wikipedii

Małżeństwo osób tej samej płci (ang. same-sex marriage, pot. małżeństwo homoseksualne) - określenie usankcjonowanego prawnie związku cywilnego, w którym małżonkowie stanowią dwie osoby tej samej płci. Związek ten nie ma odpowiednika w polskim prawie. Stanowi pełnoprawne małżeństwo cywilne (na równi z małżeństwem kobiety i mężczyzny) w krajach, w których dokonano jego legalizacji. Obecnie istnieje w prawodawstwie kilku państw.

Spis treści 1 Sytuacja prawna w Polsce 2 Sytuacja prawna w innych krajach 3 Debata wokół legalizacji małżeństw osób tej samej płci 4 Historia małżeństw osób tej samej płci 4.1 Europa 4.1.1 Holandia 4.1.2 Belgia 4.1.3 Hiszpania 4.1.4 Norwegia 4.1.5 Węgry 4.1.6 Francja 4.1.7 Szwecja 4.2 Ameryka 4.2.1 Kanada 4.2.2 USA 4.2.2.1 Nowy Jork 4.2.2.2 Iowa 4.2.2.3 Kalifornia 4.3 Afryka 4.3.1 RPA 4.4 Azja 4.4.1 Izrael 4.4.2 Nepal 5 Przykładowe małżeństwa osób tej samej płci 6 Przypisy 7 Zobacz też 8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Sytuacja prawna w Polsce

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej podaje w artykule 18, iż małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny podlega ochronie i opiece Rzeczypospolitej Polskiej. Do tej pory nie stwierdzono inicjatyw ustawodawczych zmierzających do zmiany tego zapisu. Konstytucja RP, Kodeks cywilny i Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawierają żadnego artykułu odnoszącego się do innych niż małżeństwo (w określonej w Konstytucji formie) związków cywilnych.

[edytuj] Sytuacja prawna w innych krajach

Organy władzy niektórych państw i jednostek terytorialnych przedefiniowały (lub mają przedefiniować na podstawie zapadłych prawomocnych wyroków sądowych) prawne pojęcie małżeństwa określając je jako związek cywilny dwóch osób, dopuszczając tym samym do małżeństw dwie osoby tej samej płci.

Legalizacji małżeństw osób tej samej płci dokonały: Holandia (2001), Belgia (2003), Hiszpania (2005), Kanada (2005), RPA (2006), Norwegia (2008) oraz stany Massachusetts (2004) i Kalifornia (2008) w USA. Dodatkowo małżeństwa te uznaje Izrael (2006), autonomia Aruby (2007), Antyli Holenderskich (2007) oraz stany Nowy Jork i Rhode Island w USA (2007) (bez możliwości zawarcia takich małżeństw w kraju).

[edytuj] Debata wokół legalizacji małżeństw osób tej samej płci

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Małżeństwa osób tej samej płci budzą kontrowersje, szczególnie wśród konserwatywnej i religijnej części społeczeństwa. Historia instytucji małżeństwa sięga w głąb korzeni europejskich i już w starożytnej Grecji i Rzymie małżeństwem określano jedynie związek kobiety i mężczyzny^[1]. Zgodnie z doktryną wszystkich większych religii (w tym judaizmu, chrześcijaństwa, islamu i hinduizmu) małżeństwo jest uświęconym przez Boga związkiem kobiety i mężczyzny. W takim ujęciu połączenie słów małżeństwo homoseksualne zdaniem części wiernych jest nazwą niepoprawną i może obrażać ich uczucia religijne.

Przeciwnicy stoją na stanowisku, że małżeństwa osób tej samej płci nie spełniają wymogów małżeństwa, gdyż skierowane jest ono ze swej natury do zrodzenia i wychowania potomstwa. Zwolennicy zaś twierdzą, że również pary osób tej samej płci, pomimo braku możliwości zrodzenia wspólnego potomstwa, są w stanie wychowywać wspólnie dzieci (np. jednego z małżonków lub adoptowane – zobacz więcej: rodzicielstwo lesbijek i gejów). Tym samym uważają, że związek osób tej samej płci może pełnić funkcje wychowawcze jak małżeństwo osób heteroseksualnych. Przeciwnicy takiego założenia uważają, że optymalnym środowiskiem dla rozwoju dzieci jest rodzina, składająca się z rodziców płci przeciwnej i formują obawy, iż dekompozycja tradycyjnego znaczenia małżeństwa i rodziny w prawie może doprowadzić w przyszłości do dalszego rozszerzania ich znaczenia o związki poligamiczne lub nawet poliamoryczne.

Stanowisko zwolenników równouprawnienia mniejszości seksualnych opiera się na założeniu, że każdy człowiek ma prawo do miłości, jak też do samodzielnego wyboru obiektu miłości^[2]. Ustanawiana przez państwo instytucja małżeństwa nie powinna być ograniczana przez wpływy ideologiczno-religijne, lecz musi uwzględniać potrzeby wszystkich obywateli – mających odmienne poglądy i potrzeby. Zwolennicy równouprawnienia zwracają uwagę na fakt, że małżeństwo jako sakrament lub analogiczna instytucja religijna różni się substancjalnie od małżeństwa cywilnego, które w krajach cywilizowanych ustanawia się na gruncie neutralnym światopoglądowo. Utożsamianie tych dwóch bytów prawnych jest zdaniem niektórych osób, główną przyczyną niechęci dla małżeństw osób tej samej płci. Każda nowoczesna demokracja powinna kierować się opinią większości, jednocześnie uwzględniając potrzeby mniejszości – w przeciwnym wypadku demokracja przeradza się w tyranię większości. Inną przyczyną niechęci względem równouprawnienia mniejszości seksualnych jest brak wiedzy seksuologicznej i powszechnie panujące homofobiczne uprzedzenia^[3].

[edytuj] Historia małżeństw osób tej samej płci

Pierwszy publiczny ślub osób tej samej płci został przeprowadzony przez Troya Perrego w USA w 1969 roku. Zawarty związek małżeński nie został uznany przez państwo. W 1970 roku Metropolitalna Wspólnota Kościelna rozpoczęła pierwszy na świecie proces sądowy mający na celu zalegalizowanie małżeństw osób tej samej płci. Proces przegrała.

[edytuj] Europa

Małżeństwa par tej samej płci zostały wprowadzone w Holandii, Belgii, Hiszpanii i Norwegii.

[edytuj] Holandia

1 kwietnia 2001 roku Holandia stała się pierwszym krajem na świecie, który zalegalizował małżeństwa osób tej samej płci.

[edytuj] Belgia

30 stycznia 2003 roku Belgia stała się drugim krajem na świecie, który zalegalizował małżeństwa homoseksualne. Prawa adopcyjne małżeństwa homoseksualne otrzymały w 2006 roku.

[edytuj] Hiszpania

W styczniu 2004 po wygranych wyborach premier Hiszpanii Zapatero potwierdził chęć legalizacji małżeństwo osób tej samej płci^[4]. Dnia 1 października 2004 rząd zatwierdził projekt ustawy i przesłał go do parlamentu. Ostateczne uchwalenie ustawy nastąpiło 30 czerwca 2005 roku, ustawa zaś weszła w życie 3 dni później.

[edytuj] Norwegia

Małżeństwa osób tej samej płci zalegalizowano w Norwegii 11 czerwca 2008 roku. Projekt zastąpienia dostępnych w kraju rejestrowanych związków partnerskich pojawił się w 2004 roku^[5][6].

[edytuj] Węgry

20 września 2007 roku przewodniczący jednej z partii tworzących rządową koalicję Węgier Związku Wolnych Demokratów (SzDSz) przedstawił projekt poprawki prawa rodzinnego znoszącej ograniczenie przeciwności płci w zawarciu związku małżeńskiego jednocześnie zapowiadając jej wprowadzenie z dniem 1 stycznia 2008 roku ^[7][8]. Ostatecznie rządząca koalicja w grudniu 2007 roku wprowadziła w prawie związki partnerskie. W sondażach opinii publicznej sprzeciwiało się temu 58% Węgrów^[9].

[edytuj] Francja

W maju 2004 roku największa lewicowa partia opozycyjna Francji, Francuska Partia Socjalistyczna, ogłosiła swoje poparcie dla małżeństw tej samej płci. Zgodnie z sondażami 65% Francuzów popiera legalizację takich związków^[10].

W maju 2008 roku przedstawiciele rządu w Paryżu zapowiedzieli, iż od przyszłego roku administracja oficjalnie uzna związki małżeńskie zawarte w Holandii przez francuskich gejów i lesbijki^[11].

[edytuj] Szwecja

21 marca 2007 roku rząd Szwecji zapowiedział legalizację małżeństw osób tej samej płci^[12]. Ostatnie badania przeprowadzone na zlecenie Unii Europejskiej pokazało, iż 71% Szwedów popiera rozszerzenie definicji małżeństwa w prawie o pary osób tej samej płci^[13].

[edytuj] Ameryka

[edytuj] Kanada

W Kanadzie decyzje sądów w Ontario, Kolumbia Brytyjska, Quebec, Manitoba, Nowa Szkocja, Saskatchewan, Nowej Fundlandii, Jukonie uznały, że zakazywanie małżeństw tej samej płci jest niezgodne z konstytucją.

20 czerwca 2005 Rząd federalny Kanady zalegalizował małżeństwa osób tej samej płci w całym kraju poprzez uchwalenie poprawek do prawa rodzinnego (ang. Marriage Act^[14]).

Sąd Najwyższy Kanady orzekł, że rząd ma prawo do modyfikacji prawa rodzinnego. Jednakże nie odniósł się do faktu, czy zmiana jest zgodna z Kanadyjską Kartą Praw i Swobód. Sąd uznał, że nie musi tego robić, bo rząd przyjął tylko orzeczenia niższych instancji. Sędziowie uznali jednak, że nikt nie może zmuszać kościołów do błogosławienia par tej samej płci na wspólną drogę życia.

[edytuj] USA

W Massachusetts małżeństwa par tej samej płci zostały zalegalizowane 18 listopada 2003 zgodnie z decyzją Sądu Najwyższego Massachusetts (ang. Massachusetts Supreme Judicial Court) w sprawie Goodridge przeciw Departamentowi Zdrowia Publicznego^[15]. Orzeczenie weszło w życie 17 maja 2004 roku. Od tego momentu tysiące młodych par tej samej płci wzięło ślub w Massachusetts. Sąd drugiej instancji w stanie Waszyngton zakazał legalizacji związków homoseksualnych, uznając je za niezgodne z konstytucją w sprawie Andersen kontra Sims. Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego Stanu Waszyngton^[16]. W roku 2004 trzynaście stanów podjęło decyzje o przeprowadzeniu referendów zakazujących zawierania małżeństw par tej samej płci.

Sędzia stanowy w Nowym Jorku orzekł 4 lutego 2005, że małżeństwa homoseksualne powinny być zalegalizowane. Jednak konserwatywny burmistrz NY Michael Bloomberg złożył od tego wyroku apelację. Sąd drugiej instancji San Francisco wydał postanowienie zakazujące dyskryminacji gejów i lesbijek. Sędziowie uznali, że konstytucja zabrania prześladowania par tej samej płci. Porównali prawo preferujące tradycyjne małżeństwa do segregacji rasowej. Od wyroku wniesiono odwołanie.

Biorąc pod uwagę federacyjny charakter państwa amerykańskiego, pojawił się problem – czy młoda para gejów ma takie same prawa w stanie nie uznającym ich homoseksualnego związku. Kiedy jeden stan da im ślub, drugi może im odmówić uznania wynikających z tego praw. W roku 1996 Kongres USA uchwalił ustawę o ochronie małżeństwa (ang. Defense of Marriage Act). Miała ona na celu zabronić sądom posługiwania się gwarancjami zawartymi w konstytucji, aby zmuszać stany nie respektujące praw małżeństw homoseksualnych zawartych poza ich granicami. W roku 1967 w sprawie Loving kontra stan Wirginia Sąd Najwyższy USA zgodnie z czternastą poprawką do konstytucji uznał, że czarni mogą żenić się z białymi, mimo że niektóre stany tego nie uznawały. Prawo nabyte w stanach legalizujących małżeństwa par różnej rasy musiało działać również w stanach tego nie uznających. W przeciwnym razie oznaczałoby to ograniczenie praw nabytych. W roku 2003 para homoseksualistów powołała się na to samo orzeczenie w sprawie Lawrence kontra stan Teksas, aby podważyć legalność ustawy o "zwalczaniu sodomii".

24 lutego 2004 Prezydent George W. Bush wezwał do uchwalenia poprawki do konstytucji USA zakazującej małżeństw par tej samej płci na poziomie federalnym. Senat obradował na ten temat w roku 2004, poprawkę odrzucił.

[edytuj] Nowy Jork

W kwietniu 2007 roku Eliot Spitzer, gubernator stanu Nowy Jork, zapowiedział rozpoczęcie procesu legislacyjnego mającego na celu legalizacje małżeństw osób tej samej płci w stanie Nowy Jork^[17].

W sierpniu 2007 roku Sąd Najwyższy stanu Nowy Jork orzekł, iż małżeństwa osób tej samej płci zawarte za granicą są również ważne na terenie stanu^[18].

[edytuj] Iowa

30 sierpnia 2007 Sąd hrabstwa Polk stanu Iowa wydał wyrok, w którym stwierdził, iż ograniczenie instytucji małżeństwa cywilnego dla par osób tej samej płci jest naruszeniem Konstytucji. Sprawę sądową wniosło i wygrało 6 par homoseksualnych domagających się możliwości zawarcia związków małżeńskich^[19]. Mniej niż 24 godziny później doszło do zawarcia pierwszego małżeństwa w historii stanu Iowa przez parę dwóch gejów Seana Fritza oraz Tima McQuillana^[20]. Jak się później okazało para ta jako jedyna uzyskała status małżeństwa, gdyż śluby par osób tej samej płci zostały wstrzymane do czasu zajęcia stanowiska w tej sprawie przez Sąd Najwyższy Iowa^[21].

[edytuj] Kalifornia

7 września 2007 roku senat stanu Kalifornia uchwalił ustawę legalizującą małżeństwa osób tej samej płci, jednakże 12 października tego samego roku, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, ustawa została zawetowana przez gubernatora stanu Schwarzeneggera^[22], wywodzącego się z Partii Republikańskiej, który już poprzednio zawetował podobną ustawę w 2005 roku.

15 maja 2008 roku Sąd Najwyższy Kalifornii wydał orzeczenie, w którym stwierdził, iż ograniczanie małżeństwa do związku kobiety i mężczyzny jest dyskryminacją i narusza Konstytucję, w ten sposób legalizując małżeństwa osób tej samej płci w Kalifornii. Orzeczenie weszło w życie 14 czerwca 2008 roku^[23][24].

[edytuj] Afryka

[edytuj] RPA

30 listopada 2004 roku najwyższy sąd apelacyjny RPA orzekł, iż definicję małżeństwa należy rozszerzyć na pary tej samej płci. W odpowiedzi ówczesny rząd wniósł apelacje od tej decyzji. 1 grudnia 2005 apelacja została odrzucona przez Sąd Konstytucyjny RPA, który potrzymał swoje orzeczenie i dał rok na rozszerzenie definicji małżeństwa.

14 listopada 2006 roku parlament RPA zalegalizował małżeństwa osób tej samej płci.

[edytuj] Azja

[edytuj] Izrael

21 listopada 2006 roku Sąd Najwyższy Izraela nakazał władzom uznać małżeństwa osób tej samej płci zawarte za granicą jako pełnoprawne cywilne małżeństwa.

[edytuj] Nepal

22 grudnia 2007 roku Sąd Najwyższy Nepalu nakazał rządowi tego kraju dopilnowanie przestrzegania obecnie obowiązujących uregulowań prawnych dotyczących mniejszości seksualnych i przyjęcie nowych regulacji dotyczące tej materii. Sąd Najwyższy wezwał m.in. do przestudiowania praw dotyczących małżeństw osób tej samej płci w innych krajach, aby przyjąć odpowiednie uregulowania w państwie^[25][26].

[edytuj] Przykładowe małżeństwa osób tej samej płci

W wykazie uwzględniono pierwsze tego typu związki w danym kraju oraz związki osób encyklopedycznych:

• 15 listopada 2003 – Kolumbia Brytyjska, Kanada – Ted Nebbeling (były minister rządu stanowego), oraz Jan Holmberg.
• 17 maja 2004 – Boston, USA – Tanya McCloskey i Marcia Kadish, pierwsze małżeństwo homoseksualne zawarte w stanie Massachusetts i całych Stanach Zjednoczonych.
• 11 lipca 2005 – Madryt, Hiszpania – Carlos Baturín i Emilio Menéndez, pierwsze małżeństwo osób tej samej płci w Hiszpanii.
• 29 stycznia 2007 – Jeruzalem, Izrael – Avi i Binyamin Rose, pierwsze zgłoszenie w USC małżeństwa osób tej samej płci w Izraelu. Para wzięła ślub w Kanadzie.
• 31 sierpnia 2007 – Des Moines, Iowa – Sean Fritz i Tim McQuillan, pierwsze małżeństwo osób tej samej płci zawarte w stanie Iowa w USA.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,2572
2. ↑ Cała sekcja na podstawie: Środa M. (2006) Indywidualizm i jego krytycy. Aletheia, http://kobiety-kobietom.com/feminizm/art.php?art=3588
3. ↑ Schmalz, J. (1993). Poll finds an even split on homosexuality’s cause. New York Times, s. 11
4. ↑ http://www.dailynews.com/Stories/0,1413,200~20954~2151089,00.html
5. ↑ Norwegia przyjęła ustawę o małżeństwach homoseksualnych, Gazeta.pl, 11-06-2008.
6. ↑ Norway legalises gay marriage, Pinknews.co.uk, 11-06-2008.
7. ↑ http://english.mti.hu/default.asp?menu=1&theme=2&cat=25&newsid=246261
8. ↑ http://www.homiki.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=1912
9. ↑ [1]
10. ↑ http://www.liberation.fr/page.php?Article=204455&AG (strona obecnie nie istnieje)
11. ↑ Francja uzna małżeństwa homoseksualne
12. ↑ http://www.advocate.com/news_detail_ektid43168.asp Sweden moves to allow same-sex marriage (en)
13. ↑ http://www.365gay.com/Newscon06/12/121806euPoll.htm
14. ↑ http://www.parl.gc.ca/LEGISINFO/index.asp?Language=e&chamber=c&startlist=2&endlist=200&session=13&type=0&scope=i&query=4381&list=toc
15. ↑ http://www.mass.gov/courts/courtsandjudges/courts/supremejudicialcourt/goodridge.html
16. ↑ http://www.metrokc.gov/kcsc/docs/Andersen%20v.%20Sims.pdf
17. ↑ http://www.nytimes.com/2007/04/23/nyregion/23gay.html Spitzer Plans to Introduce Gay Marriage Bill
18. ↑ http://www.canada.com/topics/news/politics/story.html?id=7f7342bb-18fe-4704-bf96-0e894f058a62 NY recognizes Canadian same-sex marriages
19. ↑ http://www.omaha.com/index.php?u_page=2798&u_sid=10120262
20. ↑ http://edition.cnn.com/2007/US/08/31/iowa.samesex.ap/index.html
21. ↑ http://www.365gay.com/Newscon07/08/083107imar.htm
22. ↑ http://cbs5.com/local/local_story_285224648.html
23. ↑ Divided California Supreme Court legalizes same-sex marriage
24. ↑ Supreme Court of California S147999
25. ↑ Nepal: Sąd Najwyższy nakazuje zagwarantowanie praw mniejszościom seksualnym
26. ↑ Hindustan Times: Nepal Supreme court directs govt to safeguard gay rights

[edytuj] Zobacz też

• rejestrowany związek partnerski
• konkubinat
• małżeństwo
• rodzicielstwo lesbijek i gejów
• homoseksualizm, biseksualizm

[edytuj] Linki zewnętrzne

• "Spór o „małżeństwa homoseksualne”" (Tygodnik Powszechny)

	Małżeństwo osób tej samej płci
Legalne na szczeblu państwowym:	Holandia (2001) • Belgia (2003) • Hiszpania (2005) • Kanada (2005) • RPA (2006) • Norwegia (2008)
Legalne na szczeblu stanowym:	Massachusetts (2005) • Kalifornia (2008)
Uznawanie małżeństw osób tej samej płci zawartych za granicą:	Izrael (2006) • Nowy Jork (2006) • Antyle Holenderskie i Aruba (2007) • Nowy Meksyk (2007) • Rhode Island (2007)
p • d • e