Mahāprajñāpāramitā Sūtra

Z Wikipedii

Mahāprajñāpāramitā Sūtra (MPPS) (chiń. (da)bore boluomiduo jing ( ) | kor. (Tae) banyak p'aramilta kyǒng ( ) | jap. (Dai)hannya haramita kyō ( ) | wiet.(Dai) ban nhu'o'c ba la mat da kinh (wiet.) | tyb. Shes.rab.kji.p'a.rol.tu.p'yin.pa'i.mdo ( ). pol. Sutra wielkiej mądrości prowadzącej na drugi brzeg) - jeden z najważniejszych mahajanistycznych tekstów buddyjskich.

Ze względu na rozmiary tej sutry i pewne jej cechy, można ją uważać za zbiór tekstów połączony w jedną całość.

W traktatach MPPS została wyłożona doktryna pustki (sans. śūnyata). Wraz z tym rozpoczęła się całkowicie nowa faza buddyzmu. MPPS zrewolucjonizowała buddyzm we wszystkich aspektach jego filozofii i religii właśnie przez podstawowe pojęcie śūnyaty. Osiągnięta w niej została dojrzałość i krytycyzm. Krytycyzm narodził się wraz z buddyzmem. Jednak wczesny buddyzm był na wpół krytyczny: odrzucał rzeczywistość substancji - duszę (pudgala-nairātmya), ale dogmatycznie popierał rzeczywistość dharm, oddzielnych elementów. Ta nowa faza buddyzmu odrzuciła również i rzeczywistość tych elementów (dharma-nairātmya). MPPS jest tekstem, który rości sobie prawo do objaśniania głębszych, całkowitych czy też ostatecznych nauk Buddy. Czternaście avyakrta (niewyrażalne) czyli tematów, na które Budda nie odpowiadał, otrzymało tu swą niezwykle znaczącą interpretację.

Traktaty MPPS odegrały olbrzymią rolę w kształtowaniu się doktryny pustki-śūnyaty u madhyamików oraz mahajany.

Ogólnym jednak celem całości sutry jest ukazanie ideału bodhisatwy w odniesieniu do prajñi, traktowanej nie jako abstrakcja, lecz jako połączenie absolutu i względności. Mówi więc ona o doskonałości poznania, która ze wszystkich doskonałości (pāramitā) ma największe znaczenie. Funkcją traktatów jest wytworzenie świadomości tego, że wszystkie doskonałości, medytacje, ekstazy, owoce chwalebnych czynów są jedynie środkami pomocniczymi, które Budda ujawnił, aby pomóc żywym istotom w osiągnięciu ideału. Doskonałość poznania chronić ma niejako bodhisatwę przez zgubnymi skutkami chwytania się różnych idei i pojęć.

Sutrę tę studiowali z wielką uwagą Nāgārjuna i Asanga - twórcy systemów mādhyamiki i yogacary

Różne części tej sutry były tłumaczone na język chiński przez Kumarajivę i innych tłumaczy. Pierwszy przekład liczył zaledwie 8000 wersów, a cała sutra liczy przecież ponad 150,000 wersów. Kumarajiva przetłumaczył dwa rozdziały sutry, które wydano oddzielnie jako tzw. długi rozdział (da-bin jing) i trzykrotnie krótszy tzw. krótki rodział (xiao-bin jing), przy czym oba stanowiły około 1/15 całości.

Za najstarszy i podstawowy tekst MPPS uchodzi Aşţasāhasrikā (nazwy części sutry pochodzą od ilości wersów), od którego rozpoczęło się rozwijanie i skracanie; rozszerzanie do Śatasāhasrikā i Pañcavimśatisāhasrikā, a skracanie do Saptaśatikā, Adhyardhaśatikā itd. aż do najkrótszej, słynnej (Maha)Prajñāpāramitāhrdaya Sūtra.

Oto teksty sutry, które zostały wydane:

• 1. Śatasāhasrikā: 100,000 wersów, 12 woluminów, wyd. Bibliotheca Indica (1902-1913). Na język tybetański została przetłumaczona w 9 w. przez Jinamitrę i Surenrabodhiego oraz Tybetańczyka Ye.še.sde

• 2. Pañcavimśatisāhasrikā: 25,000 wersów, 3 woluminy, wyd. przez dr. N. Dutta w Calcuta Oriental Series, 1934 r. Oryginał sanskrycki został zagubiony i przetrwał w języku tybetańskim.

• 3. Aṣţādaśasāhasrikā: 18,000 wersów, 3 woluminy, wyd. przez Bidyabinoda (1927), Stena Konowa w Memoirs of the Arch. Survey of India nr 32 i 69 (1942).

• 4. Daśasāhasrikā: 1 wolumin, zagubiona w oryginale, przetrwała w tłumaczeniu tybetańskim (tłumacze jak w p.1). I i II rozdział zostały zrekonstruowane z j. tybetańskiego przez S. Konowa ((Oslo 1941 r.)

• 5. Aṣţasāhasrikā: 1 wolumin, cały tekst został wydany przez R. Mitrę w Bibliotheca Indica w 1888 r. Była pierwszym tłumaczeniem sutry mahajany na j. chiński: Lokakşema w 179 r. Jest szczególnie ceniona w Tybecie.

• 6. Ratnagunasamcaya gāthā: jest to streszczenie istoty Aṣţasāhasriki w 300 wersach! Wyd. przez Obermiller w Bibl. Indica (1937)

• 7. Suvikrāntivikramiparipṛcchā lub Sārdhadvisāhasrikā: pierwsze dwa rozdziały zostały wydane przez Matsumoto (I rozdz. w Bonn - 1932; II rodz. w Kahle Studien - 1935).

• 8. Mañjuśri parivarta lub Saptaśatikā: wydana przez Tucciego w Mem.d.R.Acc.N.dei Lincei, vol. XVII, Rzym 1923. I część wydał J. Masuda w Taisho Uni. Journal, Tokyo 1930.

• 9. Vajracchedikā (tzw. Sutra Diamentowa: wyd. przez M. Müllera, Oxforrd 1881.

• 10. Adhyardhaśātikā: wyd. przez E. Leumanna (Zur norddarischen Sprache und Literatur, Strassburg 1912) oraz przez Izumiego, Toganoo i Wohigarę, Kioto 1917.

• 11. Prajñāpāramitāhṛdaya Sūtra (tzw. Sutra Serca): tłumaczona przez wielu uczonych: M. Müllera (Oxford 1912), Shaku Hannyę (w Eastern Buddhist, 1922-1923), D.T. Suzukiego (w Essays in Zen Buddhism, 1934), dr. E. Conze'a (w JRAS, 1948) itd.

Literatura

• Edward Conze: Buddhist Thought in India.
• David J. Kalupahana: A History of Buddhist Philosophy. Continuities and Discontinuities.
• Richard H. Robinson: Early Mādhyamika in India and China.
• Sangharakshita: A Survey of Buddhism. Its Doctrines and Methods through the Ages.
• David Snellgrove: Indo-Tibetan Buddhism. Indian Buddhists & Their Tibetan Succesors. Vols. I & II.
• Paul Williams: Mahāyāna Buddhism. The Doctrinal Foundations.