Mięta pieprzowa
Z Wikipedii
Mięta pieprzowa | |
Systematyka wg Reveala | |
Domena | jądrowce |
Królestwo | rośliny |
Podkrólestwo | naczyniowe |
Nadgromada | nasienne |
Gromada | okrytonasienne |
Klasa | Rosopsida |
Rząd | jasnotowce |
Rodzina | jasnotowate |
Rodzaj | mięta |
Gatunek | mięta pieprzowa |
Nazwa systematyczna | |
Mentha x piperita L. 1753 | |
Galeria zdjęć i grafik |
Mięta pieprzowa, mięta lekarska (Mentha piperita L.) - gatunek byliny należący do rodziny jasnotowatych. Spontaniczny mieszaniec międzygatunkowy mięty nadwodnej (M. aquatica) i mięty zielonej (M. spicata) powstały prawdopodobnie w Anglii ok. 300-350 lat temu i tam wprowadzony do uprawy, początkowo w hrabstwie Sureey, a potem w okręgu Mitcham. Tam też zaczęto go uprawiać i z tego terenu pochodzi pierwszy opis zawarty w "Ray, 1724 Synopsis Methodica Stirpium Britannicarum table 10. figure 2. p. 234". W Polsce jest rośliną uprawną, czasami dziczejącą (efemerofit).
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Zielna roślina o pokroju krzewiastym do 90 cm wysokości, wytwarzająca poziome kłącza tuż pod poziomem gruntu (białe) lub powierzchniowe (zielone) (w zależności od wilgotności podłoża).
- Łodyga
- Wzniesiona, gałęzista (rozgałęziająca się w okółkach liści), 4-kanciasta, o rzadkim owłosieniu na kantach, zielona do brunatnobrązowej w zależności od odmiany, o pustych międzywęzłach lub wypełnionych rzadką parenchymą.
- Liście
- Ulistnienie nakrzyżległe, liście na wyraźnych, krótkich ogonkach, lancetowatojajowate do podługojajowatych, zaostrzone, nierównomiernie ostro piłkowane. Z wierzchu ciemnozielone, spodem jaśniejsze, z obu stron gruczołkowato, żółto kropkowane.
- Kwiaty
- W nibyokółkach, zebrane w kątach liści, tworzące nibykłos o walcowatym kształcie. Kwiaty drobne, 5-6 mm długości, obupłciowe lub tylko słupkowe, różowe, czerwonawe do liliowych, kielich rurkowaty o 5 ząbkach, 10-12 nerwowy, lekko bruzdkowany od wystających nerwów i gruczołkowato kropkowany. Pręciki cztery, fioletowe, krótsze od korony. Roślina obcopylna, nektarodajna. Kwitnie od lipca do sierpnia.
- Owoce'
- Rozłupnia rozpadająca się na cztery rozłupki. W rzeczywistości mieszaniec jest praktycznie bezpłodny, najczęściej jedna łodyga zawiązuje jeden owoc, a ze stu owoców tylko 10 jest zdolnych do kiełkowania. W hodowli stosuje się wyłącznie rozmnażanie wegetatywne z podziału roślin lub podziału kłączy.
- Biotop
- Roślina lubiąca gleby świeże, dość ciężkie, w miarę wilgotne.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza
- Surowiec zielarski : Liść mięty pieprzowej (Folium Menthae piperitae), którego głównymi składnikami są: olejek miętowy, kwas askorbinowy (25 mg%), karoten (do 40 mg%), rutyna (14 mg%), apigenina, betaina, kwas oleanowy i ursulowy.
- Przetwór : olejek miętowy (Oleum Menthae piperitae), w skład którego wchodzą: mentol (monoterpen), który oddziaływuje na receptory zimna, wywołując uczucie chłodu; mentofuran, menton, octan mentolu, walerianian mentolu, felandren, pinen, cyneol, piperyton, jasmon, garbniki (6-12%), flawonoidy.
- Działanie : Liście zwiększają wydzielanie soku żołądkowego, pobudzają wytwarzanie żółci, usprawniają pracę jelit. Stosowane są jako środek wiatropędny, przy zaburzeniach trawienia, w schorzeniach wątroby i dróg żółciowych. Mają także właściwości przeciwbakteryjne i nieznacznie uspokajające. Olejek miętowy ma podobne, ale silniejsze działanie, szczególnie jako środek odkażający i uspokajający. Stosowany zewnętrznie w nieżycie nosa, do inhalacji przy nieżytach gardła i oskrzeli. Stanowi także składnik preparatów do użytku wewnętrznego przy zapaleniu dróg żółciowych i w schorzeniach wątroby lub jelit.
- Roślina przyprawowa
- Roślina miododajna
[edytuj] Zmienność
Znanych jest wiele odmian i kultywarów:
- Mentha x piperita L. var. officinalis Sole f. pallescens Camus ([1]) - Mięta biała, m. francuska: liście i łodygi jasnozielone, bez antocyjanów. Uzyskiwany z surowca olejek uchodzi za "subtelniejszy" od olejku z mięty czarnej, ale plon ziela i wydajność olejku mniejsza niż u mięty czarnej. Częściej używana w zielarstwie i do produkcji "herbatek".
- Mentha x piperita L. var. officinalis Sole f. rubescens Camus et E. G. (Mentha x piperita var. vulgaris)([2]) - Mięta czarna, m. angielska, m. Mitcham: liście ciemnozielone, nerwy po spodniej stronie i łodygi przebarwione antocyjanem na kolor fioletowoczerwony. U nas główny surowiec przemysłowy do pozyskiwania olejku miętowego.
- Mentha x piperita L. var. silvestris - Mięta węgierska
- Mentha x piperita var. ouweneelii J.Lebeau & J.Lambinon (Mentha aquatica x (Mentha longifolia x Mentha suaveolens) ([3])
- Mentha x piperita L. f. foliis variegatis ([4])
- Mentha x piperita L. Variante crispa ([5])