Mikołaj Kowal-Miedźwiecki

Z Wikipedii

Mikołaj Kowal-Miedźwiecki (ur. 4 lutego 1868 na Ukrainie, zm. 10 września 1929 w Warszawie), geodeta i astronom rosyjski, generał, po I wojnie światowej działający w Polsce.

W 1891 ukończył Szkołę Oficerską w Moskwie, następnie odbył 5-letnią służbę wojskową w twierdzy Modlin. W 1896 podjął studia na Wydziale Geodezyjnym Akademii Sztabu Głównego w Petersburgu, którą z wyróżnieniem ukończył w 1901. Po studiach został kierownikiem obserwatorium geodezyjno-astronomicznego w Czardżou (Turkmenia); była to jedna z placówek, wyznaczonych przez Międzynarodową Komisję Geodezyjną do obserwacji zmian kierunku osi obrotu Ziemi. W 1904 prowadził w Mandżurii pomiary triangulacyjne.

W latach 1905-1911 był szefem Wydziału Topograficznego Sztabu Głównego. W 1910 dokonał pomiaru bazy triangulacyjnej pod Petersburgiem z wykorzystaniem najnowocześniejszych ówcześnie przyrządów - szwedzkich inwarowych drutów Jaederina (wraz ze skonstruowanym przez siebie komparatorem). W 1911 przeszedł na stanowisko komendanta wojskowej szkoły topografów w Petersburgu, z jednoczesnym awansem generalskim. Po upadku monarchii rosyjskiej lata 1917-1921 spędził na Ukrainie, a w 1921 osiadł w Polsce.

Od października 1921 pracował jako starszy asystent w obserwatorium astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W styczniu 1924 przeniósł się do Warszawy i podjął pracę w Głównym Urzędzie Miar (GUM), z którym pozostał związany do końca życia. Był członkiem Kolegium Naukowego GUM oraz kierownikiem kilku działów (metrologii długości, grawimetrycznego, służby czasu). Dążył do udoskonalenia metod badawczych w geodezji polskiej, pod jego kierownictwem skonstruowano m.in. tzw. komparator główny (służący do badania metrowych lub krótszych przymiarów) oraz kilka komparatorów geodezyjnych (m.in. dla drutów Jaederina). Kierował pracami pomiarowymi baz triangulacyjnych Ożarów-Białuty oraz grodzieńskiej i szubińskiej.

Zastał członkiem Komitetu Narodowego PAU w Unii Geodezyjno-Geofizycznej, zasiadał w komitetach redakcyjnych miesięcznika "Przegląd Mierniczy" i kwartalnika "Wiadomości Służby Geograficznej". W pismach tych (a także innych periodykach oraz książkach) opublikował wiele prac naukowych, m.in.:

• Pomiar bazy warszawskiej w r. 1924 ("Przegląd Mierniczy", 1925)
• Wyznaczenie azymutu astronomicznego bazy warszawskiej Ożarów-Białuty ("Przegląd Mierniczy", 1926)
• GUM na usługach geodezji polskiej w latach 1918-1928 ("Przegląd Mierniczy", 1926)
• Pomiar bazy grodzieńskiej ("Wiadomości Służby Geograficznej", 1928)
• Czterowahadłowy przyrząd Sternecka do pomiarów przyśpieszenia siły ciężkości (Warszawa 1928)
• Wyznaczenie siły ciężkości w Gdyni, Kartuzach i Warszawie (Warszawa 1928)
• Komparator geodezyjny Głównego Urzędu Miar (Warszawa 1929)

Źródła:

• Kazimierz Sawicki, Mikołaj Kowal-Miedźwiecki, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XIV, 1968-1969