Omar Chajjam

Z Wikipedii

Omar Chajjam (arab. „fabrykant namiotów”, prawdopodobnie nazwisko rodowe) (31 maja 1048 - 4 grudnia 1131) (perski عمر خیام ), perski poeta, astronom, filozof, lekarz i matematyk. W pełnym brzmieniu nazwisko brzmiało Ghiyath al-Din Abu'l-Fath Omar ibn Ibrahim Al-Nisaburi Chajjam. Omar Chajjam wywodził się ze szkoły Awicenny.

Spis treści 1 Życie 2 Matematyk 3 Astronom 4 Filozof 5 Poeta 6 Tłumaczenia pism Omara Chajjama 7 Omar Chajjam współcześnie 8 Bibliografia 9 Zobacz też 10 Linki zewnętrzne

[edytuj] Życie

[edytuj] Matematyk

Zajmował się geometrią i podał metody rozwiązywania niektórych równań trzeciego stopnia. Spośród kilkunastu zachowanych jego traktatów największym uznaniem w średniowieczu cieszyła się Algebra. Uznawany jest za (niezależnego od Chińczyków) odkrywcę trójkąta znanego obecnie jako trójkąt Pascala

[edytuj] Astronom

Prowadził obserwatorium i tworzył tablice astronomiczne. Dokonał reformy kalendarza muzułmańskiego. W rezultacie swych obserwacji ustalił długość roku na 365,24219858156 dni. Bazując na wyliczeniach Omara Chajjama 15 marca 1079 roku sułtan Malik Szach I wprowadził w miejsce dotąd stosowanego kalendarza muzułmańskiego nowy kalendarz irański. Odpowiednikiem tej reformy w kręgu europejskim jest reforma z 1582 roku przeprowadzona przez Grzegorza XIII.

Na cześć uczonego jedna z planetoid otrzymała nazwę 3095 Omarkhayyam.

[edytuj] Filozof

[edytuj] Poeta

Znany jest przede wszystkim jako autor znakomitych Rubajatów. Słynny na cały świat, jako autor dowcipnych, śmiałych, nieraz cynicznych, ale przede wszystkim gorzkich czterowierszy (zwanych rubajjatami), w których drwił z różnych filozoficznych i teologicznych prądów swego czasu (zwłaszcza ortodoksyjnych) oraz zmagał się z uczuciem egzystencjalnego bezsensu.

[edytuj] Tłumaczenia pism Omara Chajjama

Od roku 1859 przekładano je wielokrotnie na języki europejskie, m. in. na francuski Nicolas (1867), na angielski Fitz Gerald (1859), Heron Allen (1898), na niemiecki Friedrich Rosen (1909, V. wyd. 1922), na polski (w wyjątkach) J. A. Święcicki, Fr. Ks. Pusłowski, Ant. Lange, M. Wolska, M. Pawlikowski, Konrad Libicki (1921).

[edytuj] Omar Chajjam współcześnie

• Życie Omara Chajjama stało się kanwą hollywoodzkiej produkcji z 1957 Omar Khayyam z rolami Cornela Wilde, Debry Paget, Raymonda Masseya, Michaela Renniego oraz Johna Derek.
• Najświeższą pozycją o życiu Omara Chajjama jest film w reżyserii Amerykanina irańskiego pochodzenia Kayvan'a Mashayekh'a "The Keeper: the Legend of Omar Khayaam" (Strażnik. Legenda Omara Chajjama)
• Na Księżycu znajduje się krater Omar Chajjam nazwany tak w 1970
• 3095 Omarkhayyam Asteroida 3095 nosi imię Omara Chajjama, nazwana tak po jej odkryciu w 1980 roku.
• Salman Rushdie poświęcił swoją nowelę Shame - Omarowi Chajjamowi.

[edytuj] Bibliografia

• Yves Thoraval, Słownik cywilizacji muzułmańskiej, Katowice 2002, s. 64. ISBN 83-7132-413-8
• Wielka encyklopedia PWN, t. 19, Warszawa 2003, s. 480.

[edytuj] Zobacz też

• literatura perska
• 3095 Omarkhayyam - planetoida

[edytuj] Linki zewnętrzne

• (en) John J O'Connor; Edmund F. Robertson Omar Chajjam w MacTutor History of Mathematics archive
• Strona poezji perskiej w tym 42 rubbajaty Omara Chajjama
• Rubajaty w tłumaczeniu E.Fitzgeralda (j.angielski)
• Rubajaty strona frankofońska

To jest tylko zalążek artykułu biograficznego. Jeśli możesz, rozbuduj go.