Oneg Szabat
Z Wikipedii
Oneg Szabat (עונג שבת, hebr. Radość soboty, Jidysz Oyneg Shabbos) to kryptonim podziemnej organizacji żydowskiej, założonej przez historyka Emanuela Ringelbluma w getcie warszawskim, w celu dokumentacji życia getta, ale także losów Żydów w całej Polsce w dobie Holokaustu. Organizacja założona została w połowie roku 1940 i działała do początku roku 1943, a nazwa wywodzi się stąd, że narady grupy odbywały się najczęściej w sobotę.
Do organizacji należało wiele osób w różnym wieku, które tworzyły Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego (zwane też Archiwum Ringelbluma). Gromadzono bardzo różnorodne materiały: relacje, listy, pamiętniki, teksty literackie, prace dzieci w wieku szkolnym, dokumenty urzędowe (niemieckie, Judenratu), prasę codzienną i podziemną, afisze i plakaty, zaproszenia na różnego rodzaju imprezy. Posługiwano się badaniami ankietowymi, wywiadami i kwestionariuszami. Ogłaszano też konkursy na teksty poświęcone konkretnym tematom, bądź pisano monografie poszczególnych zagadnień. Od wiosny 1942 zaczęto przygotowywać także biuletyny i raporty, które miały służyć jako informacja o zagładzie gett - dotyczyły one m.in. morderstw w Chełmnie nad Nerem i Treblince oraz masowej deportacji Żydów z Warszawy. Wiadomości te przesyłano różnymi kanałami na Zachód, przede wszystkim za pośrednictwem struktur polskiego państwa podziemnego.
Tragiczny rozwój sytuacji w getcie zmusił twórców do ukrycia archiwum. Pierwsza część została zakopana 3 sierpnia 1942 w 10 metalowych pojemnikach, a druga w lutym 1943 w dwóch bańkach na mleko w piwnicy budynku przy ulicy Nowolipki 68.
Dokumenty zostały odkopane po wojnie 18 września 1946 (pierwsza część) i 1 grudnia 1950 (druga część wykopana przypadkowo podczas robót budowlanych). Jak się okazało nie były to materiały stanowiące całość kolekcji. Pozostała część miała być ukryta na terenie posesji przy ulicy Świętojerskiej 34, jednakże podjęte w 2003 roku poszukiwania (obecnie teren ten zajmuje ambasada Chin) nie zakończyły się sukcesem. Ogółem wydobyto ponad 2 tysiące jednostek archiwalnych - 35 tysięcy stron. Dokumenty przechowywane są obecnie w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie. W 1999 roku Archiwum Ringelbluma zostało wpisane przez UNESCO na listę najważniejszych dokumentów świata.
[edytuj] Autorzy
- Gela Seksztajn - obrazy z getta
[edytuj] Publikacje
- Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. Tom 1: Listy o Zagładzie, Warszawa 1997, ISBN 83-01-12437-7
- Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. Tom 2: Dzieci - tajne nauczanie w getcie warszawskim, Warszawa 2001, ISBN 83-85888-46-2
- Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. Tom 3: Relacje z Kresów, Warszawa 2001, ISBN 83-85888-52-7
