Operacja Bagration
Z Wikipedii
| Operacja Bagration II wojna światowa |
|||||||||||||||||
 Front wschodni podczas Operacji Bagration (sama operacja zaznaczona jest kolorem fioletowym) |
|||||||||||||||||
| Data | 22 czerwca – 2 sierpnia 1944 | ||||||||||||||||
| Miejsce | Białoruska SSR, ZSRR | ||||||||||||||||
| Wynik | Zwycięstwo ZSRR | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Operacja Bagration (ros. Oперация Багратион, Operaciâ Bagration) była kryptonimem sowieckiej ofensywy białoruskiej, podczas II wojny światowej, która oczyściła białoruską SSR od sił niemieckich doprowadzając do całkowitego zniszczenia Grupy Armii "Środek". W czasie operacji front został podzielony na 3 części:
- 1 Front Białoruski dowodzony przez Marszałka Gieorgija Żukowa,
- 2 Front Białoruski pod dowództwem marszałka Konstantego Rokossowskiego,
- 3 Front Białoruski dowodzony przez generała Iwana Czerniachowskiego.
Była to prawdopodobnie największa klęska Wehrmachtu podczas wojny. Operacja została nazwana na cześć gruzińskiego księcia i rosyjskiego generała Piotra Iwanowicza Bagration żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku, który poległ w bitwie pod Borodino.
Spis treści |
[edytuj] Tło
Grupa Armii "Środek" udowodniła już swoją siłę w czasie operacji Mars, w której armia Żukowa poniosła ogromne straty. Około czerwca 1944 roku, na skutek zmniejszania się linii frontu, Armia "Środek" została wystawiona, kiedy to Grupa Armii "Południe" została rozgromiona w bitwie pod Kurskiem, w czasie wyzwoleń Kijowa i Krymu późnym latem, jesienią i zimą 1943-1944 - zwaną trzecim okresem Wielkiej Wojny Ojczyźnianej.
Operacja ta, w połączeniu z sąsiednią operacją Lwowsko-Sandomierską rozpoczętą kilka tygodni później na Ukrainie, pozwoliła Związkowi Radzieckiemu zająć praktycznie wszystkie tereny utracone od czerwca 1941 roku, posuwając się dalej do niemieckich Prus Wschodnich i w końcu osiągając przedmieścia Warszawy po uzyskaniu kontroli Polski na wschód od Wisły.
[edytuj] Atak
Atak zaczął się rankiem, 22 czerwca 1944 roku, trzy lata po niemieckim ataku na Związek Radziecki. OKW spodziewało się ataku na Grupę Armii "Północna Ukraina", które już było bardzo osłabione i zmęczone, dlatego też otrzymywało uzbrojenie i zaopatrzenie od sąsiadującej Grupy Armii "Środek" tuż przed atakiem.
Z początkiem ofensywy Związek Radziecki zaangażował w przybliżeniu 1 700 000 żołnierzy, około 24 000 dział artylerii i moździerzy, 4080 czołgów oraz 6334 samolotów. Niemieckie siły wynosiły początkowo 800 000 żołnierzy, 9500 dział artylerii oraz zaledwie 553 czołgów i 839 samolotów.
Lwowsko-Sandomierska operacja rozpoczęta 17 lipca 1944 roku szybko rozgromiła niemieckie siły na Ukrainie. Szybki postęp tej ofensywy doprowadził radzieckie siły do bram Warszawy w końcu lipca. Operacja Bagration również odizolowała niemieckie siły Grupy Armii "Północ" walczącej w Kurlandii. Akcja spowodowana przez tę operację pomogła Związkowi Radzieckiemu skierować się w stronę Bałkanów w sierpniu 1944 roku.
Operacja zatrzymała się, kiedy radzieckie linie dostawy były w niebezpieczeństwie - zaopatrzenie nie nadążało za tak szybkim postępem wojsk. Niemniej jednak nie można tym uzasadnić braku wsparcia dla Armii Krajowej w Powstaniu Warszawskim, które zaczęło się, w związku z osiągnięciem przez radzieckie siły wschodnich kresów miasta. Podyktowane to było osobistym rozkazem Stalina. Chciał on aby Polskie Państwo Podziemne upadło gdyż Armia Krajowa mogła stanowić przeszkodę w przejęciu władzy w Polsce przez komunistów.
Wpływ na niemiecką klęskę w czasie tej operacji miał transfer części oddziałów w odpowiedzi na lądowanie w Normandii dwa tygodnie wcześniej. Cztery armie bez większego problemu rozbiły cienką niemiecką linię obrony. Związek Radziecki osiągnął stosunek dziesięć do jednego w czołgach i siedem do jednego w liczbie samolotów nad Niemcami. Ilość wojsk ZSRR była przytłaczająca - morale Niemców zaczęło podupadać. Hitler postanowił przenieść z powrotem część swoich wojsk z frontu zachodniego na front wschodni aby zatrzymać rozpędzającą się ofensywę radziecką. To z kolei spowodowało przyspieszenie ofensywy aliantów zachodnich.
Stolica Białoruskiej SSR, Mińsk, została zdobyta 3 lipca, biorąc do niewoli pięćdziesiąt tysięcy Niemców. Dziesięć dni później, Armia Czerwona osiągnęła przedwojenną granicę Polski. Ogólnie prawie całkowite zniszczenie Grupy Armii "Środek" kosztowało Niemców 2000 czołgów i 57 000 innych pojazdów. Szacuje się, że Niemieckie straty wynoszą 300 000 zabitych, 250 000 rannych i około 120 000 wziętych do niewoli - ogółem 670 000 żołnierzy. Radzieckie straty to 60 000 zabitych, 110 000 rannych i około 8000 wziętych do niewoli,z 2957 czołgami, 2447 działami artylerii i 822 samolotami.
[edytuj] Następstwa
Biorąc pod uwagę inne bitwy i operacje, było to największe zwycięstwo Związku Radzieckiego. Straty niemieckie były ponad 4 razy wyższe od radzieckich, a w ciągu dwóch miesięcy ZSRR udało się z powrotem zająć całe terytorium utracone podczas niemieckiej ofensywy.
Niemiecka armia już nigdy nie odzyskała swojej siły i ducha walki. Straty w tej operacji porównywalne są ze stratami w czasie bitwy stalingradzkiej - czwarta część sił niemieckich z całego frontu wschodniego została zniszczona. Ofensywa spowodowała odcięcie Grupy Armii "Północ" i Grupy Armii "Północna Ukraina" od siebie, zmuszając je do szybkiego wycofania z radzieckiego terenu.
[edytuj] Bibliografia
- Hastings, Max, Armageddon: The Battle for Germany, 1944-1945, Macmillan, 2004, ISBN 0-333-90836-8
- Adair, P. Hitler's Greatest Defeat
- Zaloga, S. Bagration 1944: The Destruction of Army Group Centre
- Niepold, G. Battle for White Russia
- Glantz, D. Beylorussia 1944 - The Soviet General Staff Study
