Order Dannebroga

Z Wikipedii

Order Dannebroga (duń. Dannebrogordenen) – jeden z najstarszych orderów świata, drugie w precedencji odznaczenie Królestwa Danii (piąte w precedencji światowej, szóstym jest Order Orła Białego), nadawane za zasługi cywilne i wojskowe.

[edytuj] Historia

Order został ustanowiony 12 października 1671 roku przez króla Chrystiana V w formie zakonu rycerskiego. Nosi nazwę duńskiej flagi narodowej - Dannebroga - (białego krzyża skandynawskiego w czerwonym polu) i przy założeniu jego powoływano się na bitwę pod Revalem (obecnie: Tallinn) w roku 1219, gdzie walczącym z pogańskimi Estami oddziałom króla duńskiego Waldemara II Zwycięskiego ukazała się na niebie czerwona flaga z białym krzyżem i dodała im sił do zwycięstwa, po czym Waldemar ogłosił ją narodową flagą Danii i stworzył podobno zakon rycerski dla 35 członków noszący jej nazwę. W roku 1693 Dannebrog, nadal zakon rycerski i odznaczenie jednoklasowe, otrzymał nowe statuty (dopuszczono ilość 50 rycerzy), a 28 czerwca 1808 roku król Fryderyk VI przekształcił go w odznaczenie za zasługi, wprowadzając cztery klasy: Wielkich Komandorów, Kawalerów Wielkiego Krzyża, Komandorów i Kawalerów, oraz związane z Dannebrogiem odznaczenie Dannebrogman (Człowiek Dannebroga), przeznaczone wówczas dla osób pochodzenia nieszlacheckiego. W roku 1842 wyodrębniono klasę Wielkich Komandorów, rezerwując ją jedynie dla głów koronowanych. Nowe statuty z lat 1951 - 1952 umożliwiły nadawanie Dannebroga kobietom i wprowadziły istniejący do dziś nowy podział na klasy:

• Wielki Komandor (Storkommendør) - najwyżej siedem osób z rodzin panujących, spokrewnionych z dynastią duńską;
• Kawaler Wielkiego Krzyża (Storkorsridder);
• Komandor I. stopnia (Kommendør);
• Komandor;
• Kawaler I. stopnia (Ridder);
• Kawaler.

Herby Wielkich Komandorów i Kawalerów Wielkiego Krzyża są umieszczane w kaplicy orderu na zamku Frederiksborg w Hillerød. Wielkim Mistrzem społeczności orderu jest aktualnie panujący monarcha duński. Świętami Dannebroga są 28 stycznia, urodziny Fryderyka VI, i 15 kwietnia, urodziny Chrystiana V.

[edytuj] Insygnia

Insygnia orderu Dannebroga to oznaka, gwiazda Wielkich Komandorów, Kawalerów Wielkiego Krzyża i krzyż Komandorów I.stopnia oraz łańcuch (kollana) Wielkich Komandorów i specjalna oznaka "Ludzi Dannebroga". Oznaka orderu to krzyż łaciński z rozszerzonymi zakończeniami ramion, emaliowany na biało z czerwoną bordiurą i ze złotymi koronami między ramionami, z ukoronowanym monogramem "C 5" pośrodku, z napisem "Gud og Kongen" (Bóg i Król) na awersie, z monogramami "V 2" i "F 6" oraz z datami "1219", "1671" i "1808" na rewersie. Nad górnym ramieniem krzyża umieszczony jest monogram aktualnie panującego monarchy. Zawieszką jest złota korona królewska. Oznaka Wielkich Komandorów jest nieemaliowana i pokryta brylantami. Order Dannebroga noszony jest na białej wstędze z obustronnymi czerwonymi bordiurami. Oznaka "Dannebrogmanów" jest nieemaliowana, srebrna, i może być nadawana tylko poddanym duńskim, którzy już są kawalerami Dannebroga.

Gwiazda pierwszych dwóch najwyższych klas jest srebrna, ośmiopromienna z nałożoną na nią oznaką orderu. Krzyż na pierś komandorów I. klasy jest zamiast emalii pokryty cyzelowanym srebrem i ma w medalionie środkowym monogram Waldemara II oraz napis "Gud og Kongen". Kollana składa się z trojakich członów: oznak orderu (bez napisów) i złotych ukoronowanych monogramów Waldemara II i Chrystiana V.

[edytuj] Bibliografia

• Gustav Adolph Ackermann, Ordensbuch sämmtlicher in Europa blühender und erloschenen Orden und Ehrenzeichen, Annaberg 1855
• Paul Hieronymussen, Orders and Decorations of Britain and Europe in Colour, London 1978