Oskar Davičo

Z Wikipedii

Oskar Davičo, (ur. 18 stycznia 1909 w Šabacu, zm. 30 września 1989 w Belgradzie) – serbski pisarz i publicysta.

Urodził się w rodzinie urzędników państwowych. Szkołę podstawową ukończył w Šabacu, a gimnazjum w Belgradzie, gdzie zdał także maturę w roku 1926. Po studiach romanistycznych w Paryżu (Sorbona) i ukończonej filozofii w Belgradzie pracował jako nauczyciel w szkołach średnich w Šibeniku, Belgradzie i Bihaću, a także jako dziennikarz i redaktor.

Był współorganizatorem ruchu komunistycznego w Jugosławii. W roku 1932 objął stanowiska sekretarza komitetu miejskiego Związku Komunistów Jugosławii w Bihaciu. W roku 1937 przeprowadził się do Belgradu, skąd już w 1938 wyjechał i osiedlił się w Zagrzebiu. W czasie II wojny światowej brał udział w ruchu oporu, założył nielegalną rozgłośnię radiową w Splicie, za co w roku 1941 został internowany na wyspie Korčula, a następnie w roku 1943 we Włoszech, w miejscowości Borgo Val di Taro w Lombardii.

Davičo zbiegł stamtąd już po trzech miesiącach i ukrył się w Dalmacji. Tam zorganizował oddział komunistycznej partyzantki, w skład której wchodzili komuniści z Bośni, Czarnogóry i Sandžaku. Wraz ze swoim oddziałem walczył w potyczkach koło miast Valjevo i Aranđelovac, w listopadzie 1944 dotarł do Belgradu, gdzie brał udział w walkach o wyzwolenie tego miasta.

Był jednym z założycieli agencji telegraficznej Tanjug. W roku 1945 pracował w gazetach Borba i Glas. Był korespondentem podczas Greckiej Wojny Domowej, przekazywał informacje z oddziałów Markosa Vafiadisa, czemu w roku 1947 poświęcił książkę Među Markosovim partizanima. Po wyzwoleniu zajmował wysokie stanowiska w Związku Komunistów Jugosławii.

[edytuj] Poezja

Poezja Davičo należy do najciekawszych zjawisk artystycznych XX wieku w literaturze serbskiej. Pisarz pozostawił ogromny dorobek literacki, poczynając od tekstów nadrealistycznych, m.in. zapisów automatycznych (Anatomija 1930); we wczesnych wierszach (np. z tomów Pesme 1938, Hana, wydanie książkowe 1951, Zrenjanin 1949, Višnja za zidom 1950) opiewał miłość do kobiety i ojczyzny, bunt i pasję towarzyszące walce o wolność. Od poematu Čovekov čovek (1953) i zbiorów Flora (1955), Tropi (1959), Kairos (1959), Snimci (1963) w twórczości Davičo przeważa neoawangardowy sposób patrzenia na poezję jako na zaangażowany poznawczo akt twórczy. W późniejszych utworach, np. z tomów Pročitani jezik (1972), Telo telu (1975), Misterije dana (1979), Trema smrti (1982), zanika wiara w kreowane wcześniej utopijno-rewolucyjne projekcje przyszłości. W dorobku prozatorskim na uwagę zasługują powieści: Pieśń jego życia (1952, wyd. pol. 1958), pentalogia o losach komunistów jugosłowiańskich: Ćutnje (1963), Gladi (1963), Tajne (1964), Bekstva (1966), Zavičaji (1971), oraz powieści postmodernistycznych: Gospodar zaborava (1980), Po zanimanju samoubica (1987-88). Davičo był też autorem esejów, polemik, dramatu i przekładów.

[edytuj] Bibliografia

• Sabrana dela, Beograd 1969; Izabrana poezija, t. 1-8 Beograd 1979
• B. Czapik Twórczość poetycka Oskara Daviča. Poszerzanie świadomości w awangardowej praktyce poetyckiej, Katowice 1987
• R. Konstantinović Davičo, Beograd 1980
• M. Nikolić Davičov Gospodar zaborava, Sarajevo 1985.