Otto Hahn
Z Wikipedii
Otto Hahn (ur. 8 marca 1879 we Frankfurcie nad Menem, zm. 28 lipca 1968 w Getyndze), niemiecki fizykochemik.
Dorastał w Monachium, studiował w Londynie i Montrealu. W 1912 roku powrócił do Niemiec gdzie pracował jako profesor Uniwersytetu w Berlinie i Kaiser-Wilhelm-Institut. W 1913 roku jego współpracownicą została 35-letnia Austriaczka Lise Meitner, również fizyk, która wyjaśniła teoretycznie na czym polega zjawisko rozpadu promieniotwórczego i pod której kierownictwem Hahn badał odkryte przez siebie zjawisko rozszczepienia jąder atomowych.
Po zajęciu Austrii przez nazistowskie Niemcy Meitner musiała w 1938 roku wyemigrować do Danii, z powodu swego żydowskiego pochodzenia. Na jej miejsce nowym współpracownikiem Otto Hahna został mianowany 36-letni chemik Fritz Straßmann. Hahn odkrył w 1905 roku mezo-Tor 1 (MsThI 228Ra; naturalny izotop promieniotwórczy radu, produkt przemiany promieniotwórczej toru w szeregu torowym T1/2=6,7 lat) oraz mezo-Tor 2 (MsThII naturalny izotop promieniotwórczy aktynu. Produkt przemiany promieniotwórczej mezo-Toru I w szeregu torowym T1/2=6,13 godz.) i radio-Tor 228Th (RaTh, 228Th; naturalny izotop promieniotwórczy toru. Produkt przemiany promieniotwórczej mezo-Toru II w szeregu torowym, T1/2 1,910 lat.) a w roku 1917 protaktyn Pa (niezależnie od Fredericka Soddy'ego).
W 1921 roku wykrył zjawisko izomerii jądrowej. Od roku 1928 Otto Hahn został dyrektorem Kaiser-Wilhelm-Institut w Berlinie. W latach 1946-60 był przewodniczącym Max-Planck-Gesellschaft i dyrektorem instytutu im. Maxa Plancka w Getyndze (Max-Planck-Institut für Chemie in Göttingen). W 1938 roku wspólnie z Fritzem Strassmannem przeprowadził pierwszą reakcję rozszczepienia jądra atomu, za co w 1944 otrzymał nagrodę Nobla.
1901: van 't Hoff • 1902: Fischer • 1903: Arrhenius • 1904: Ramsay • 1905: Baeyer • 1906: Moissan • 1907: Buchner • 1908: Rutherford • 1909: Ostwald • 1910: Wallach • 1911: Skłodowska-Curie • 1912: Grignard, Sabatier • 1913: Werner • 1914: Richards • 1915: Willstätter • 1918: Haber • 1920: Nernst • 1921: Soddy • 1922: Aston • 1923: Pregl • 1925: Zsigmondy • 1926: Svedberg • 1927: Wieland • 1928: Windaus • 1929: Harden, von Euler-Chelpin • 1930: Fischer • 1931: Bosch, Bergius • 1932: Langmuir • 1934: Urey • 1935: F. Joliot-Curie, I. Joliot-Curie • 1936: Debye • 1937: Haworth, Karrer • 1938: Kuhn • 1939: Butenandt, Ružička • 1943: de Hevesy • 1944: Hahn • 1945: Virtanen • 1946: Sumner, Northrop, Stanley • 1947: Robinson • 1948: Tiselius • 1949: Giauque • 1950: Diels, Alder • 1951: McMillan, Seaborg • 1952: Martin, Synge • 1953: Staudinger • 1954: Pauling • 1955: du Vigneaud • 1956: Hinshelwood, Siemionow • 1957: Todd • 1958: Sanger • 1959: Heyrovský • 1960: Libby • 1961: Calvin • 1962: Perutz, Kendrew • 1963: Ziegler, Natta • 1964: Hodgkin • 1965: Woodward • 1966: Mulliken • 1967: Eigen, Norrish, Porter • 1968: Onsager • 1969: Barton, Hassel • 1970: Leloir • 1971: Herzberg • 1972: Anfinsen, Moore, Stein • 1973: Fischer, Wilkinson • 1974: Flory • 1975: Cornforth, Prelog • 1976: Lipscomb • 1977: Prigogine • 1978: Mitchell • 1979: Brown, Wittig • 1980: Berg, Gilbert, Sanger • 1981: Fukui, Hoffmann • 1982: Klug • 1983: Taube • 1984: Merrifield • 1985: Hauptman, Karle • 1986: Herschbach, Lee, Polanyi • 1987: Cram, Lehn, Pedersen • 1988: Deisenhofer, Huber, Michel • 1989: Altman, Cech • 1990: Corey • 1991: Ernst • 1992: Marcus • 1993: Mullis, Smith • 1994: Olah • 1995: Crutzen, Molina, Rowland • 1996: Curl Jr., Kroto, Smalley • 1997: Boyer, Walker, Skou • 1998: Kohn, Pople • 1999: Zewail • 2000: Heeger, MacDiarmid, Shirakawa • 2001: Knowles, Noyori, Sharpless • 2002: Wüthrich, Fenn, Tanaka • 2003: Agre, MacKinnon • 2004: Ciechanover, Hershko, Rose • 2005: Chauvin, Grubbs, Schrock • 2006: Kornberg • 2007: Ertl
