Z Wikipedii

Artykuł wymaga poszerzenia. Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, czego brakuje i uzupełnij braki, jeśli to możliwe.

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji. Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

Płuco (łac. pulmo) - pojedynczy lub parzysty narząd oddechowy kręgowców oddychających powietrzem atmosferycznym. Do kręgowców tych zaliczane są też - prócz płazów, gadów, ptaków i ssaków - ryby dwudyszne, które w niesprzyjających warunkach atmosferycznych oddychają pojedynczym, workowatym płucem, powstałym z przekształconego pęcherza pławnego. W ciągu rozwoju rodowego kręgowców z przedniego odcinka jelita powstają dwa różne narządy oddechowe – płuca i skrzela. U ryb ulegają degeneracji płuca (z wyjątkiem wspomnianych już ryb dwudysznych), a u zwierząt lądowych - skrzela. Przypuszczalnie płuca pochodzą z aparatu hydrostatycznego podobnego do pęcherza pławnego ryb (według niektórych pęcherz pławny ryb jest zdegenerowanym płucem). Występują jednak wątpliwości, gdyż pęcherz pławny powstaje po stronie tylnej (grzbietowej) cewy jelitowej, płuca natomiast po stronie przedniej (brzusznej).
Bez wątpienia można jednak powiedzieć, że wykształcenie płuc zostało wywołane przez wzmożone zapotrzebowanie na tlen zwierząt lądowych. Również ich rozwój (coraz silniejsze fałdowanie) ma ścisłe powiązanie z zapotrzebowaniami energetycznymi organizmów (zwiększeniem tempa metabolizmu). Listkiem zarodkowym z którego powstają płuca jest endoderma.

Spis treści 1 Porównanie płuc kręgowców 1.1 Płuca płazów 1.2 Płuca gadów 1.3 Płuca ptaków 1.4 Płuca ssaków 2 Płuco człowieka 3 Powierzchnie płuc człowieka 4 Ciekawostka 4.1 Skład powietrza 4.2 Zobacz też:

[edytuj] Porównanie płuc kręgowców

Płuco płaza

Płuco gada

[edytuj] Płuca płazów

U form dorosłych płazów występują workowate płuca, które wspomagane są w wymianie gazowej przez skórę i błony śluzowe jamy gębowo-gardzielowej. Niektóre płazy posiadają płuca gładkie, jednak u większości występują w nich fałdy sterczące do wewnątrz i krzyżujące się ze sobą – co zwiększa powierzchnię wymiany gazowej. Wentylacja płuc gadów odbywa się przez rytmiczne obniżanie i podnoszenie jamy gębowej (brak jest klatki piersiowej). Wśród płazów występują takie (np. salamandra bezpłucna), które nie posiadają płuc, a wymiana gazowa odbywa się powierzchnią całego ciała.

Płuco ptaka

Płuco ssaka

[edytuj] Płuca gadów

Płuca podzielone są na liczne komory, mają strukturę gąbczastą (tzw. płuca gąbczaste). Gadzie płuca są silniej pofałdowane od tych u płazów, a ich wentylacja odbywa się dzięki mięśniom międzyżebrowym klatki piersiowej.

[edytuj] Płuca ptaków

Płuca ptaków są dość małe, a w swojej strukturze przypominają rurki. Płuca ptasie są jeszcze silniej pofałdowane od gadzich (przypominają organy). Narządami wspomagającymi płuca są worki powietrzne, dzięki którym możliwy jest stały przepływ powietrza przez płuca. Wentylacja płuc u ptaków jest dwojaka – inna podczas lotu, a inna podczas chodu. W czasie lotu klatka piersiowa ulega zablokowaniu (mięśnie międzyżebrowe są wyłączone), a powietrze jest wypychane poprzez ucisk skrzydeł na worki powietrzne. Podczas spoczynku wentylacja zachodzi dzięki mięśniom klatki piersiowej oraz mięśniom brzucha.

[edytuj] Płuca ssaków

Najlepiej rozwinięte, duże płuca o budowie pęcherzykowatej występują u ssaków. Powiększenie powierzchni oddechowej (u ssaków jest ona 40 razy większa niż u płazów!) było możliwe dzięki wytworzeniu pęcherzyków płucnych. Wentylacja płuc odbywa się przez pracę mięśni międzyżebrowych oraz przepony. Przepona i mięśnie międzyżebrowe kurczą się, tworząc w płucach podciśnienie, dzięki czemu powietrze jest zasysane.

[edytuj] Płuco człowieka

Płuca dorosłego człowieka mogą pomieścić do ok. 5 litrów powietrza. Dorosły człowiek robi od 16 do 24 oddechów na minutę. W płucach zachodzi wymiana gazowa. Zbudowane jest z oskrzeli (częściowo wnikających do płuc) rozwidlających się potem na oskrzeliki , a bezpośrednio za wymianę gazową odpowiadają pęcherzyki płucne - wymieniają tlen i dwutlenek węgla z krwią. Całe płuca pokryte są opłucną - delikatną tkanką okrywającą. W organizmie człowieka występuje płuco prawe i lewe. Prawe trzypłatowe, lewe dwupłatowe. Związane jest to ze zdecydowaną różnicą miejsca po lewej i prawej stronie klatki piersiowej - w lewej stronie znajduje się serce, co uniemożliwia usytuowanie trzeciego płatu. Płuca są jednymi z ważniejszych organów w ciele człowieka. Dostarczają tlen hemoglobinie, która transportuje go do każdej komórki w organizmie człowieka, umożliwiając oddychanie komórkowe. Wydolność oddechowa zależy od: pojemności płuc, drożności dróg oddechowych, ilości tlenu w powietrzu, ciśnienia krwi oraz ilości czerwonych krwinek we krwi.

[edytuj] Powierzchnie płuc człowieka

W każdym płucu wyróżniamy szczyt, powierzchnię dożebrową, powierzchnię śródpiersiową i podstawę.

Na powierzchni śródpiersiowej płuca lewego znajdują się (licząc od góry): -Wejście tętnicy płucnej -Wejście oskrzela głównego lewego -Ujście żył płucnych -Wycisk serca

Na powierzchni śródpiersiowej znajdują się(licząc od góry): -Wejście oskrzela głównego prawego -Wejście tętnicy płucnej -Ujście żył płucnych

[edytuj] Ciekawostka

Powierzchnia obu płuc człowieka, dzięki ich pęcherzykowatej budowie wynosi około 100 m² i jest porównywalna z powierzchnią kortu tenisowego.

[edytuj] Skład powietrza

Skład powietrza wdychanego: tlen - ok. 21%; dwutlenek węgla - ok. 0,03%; azot - ok. 78%; argon i inne gazy - ok. 1%.

Skład powietrza wydychanego: tlen - ok. 17%; dwutlenek węgla - ok. 4%; azot - ok. 78%; argon i inne gazy - ok. 1%.

[edytuj] Zobacz też:

• wymiana gazowa,
• pulmonologia.