Pałuta Badunowa
Z Wikipedii
Pałuta Badunowa, biał. Палута (Пелагея) Аляксандраўна Бадунова (ur. 7 września 1885 w Nowobielicy koło Homla, zm. 29 listopada 1938 w Mińsku) - białoruska działaczka narodowa i polityk, nauczyciel, jeden z liderów białoruskich socjal-rewolucjonistów, członek rządu i Rady Białoruska Republiki Ludowej.
W młodości pracowała jako nauczycielka rosyjskiego i geografii w szkołach na Homelszczyźnie. W czasie I wojny światowej przebywała w Piotrogrodzie, gdzie uczyła się na kursach historyczno-literackich oraz nawiązała kontankty z białoruską inteligencją lewicową.
W czerwcu 1917 roku weszła w skład KC Białoruskiej Socjalistycznej Hramady, z jej ramienia była deputowaną do Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Chłopskich.
Wzięła udział w pracach I Wszechbiałoruskiego Zjazdu w Mińsku, w lutym 1918 roku znalazła się w składzie rządu Białorusi jako sekretarz opieki społecznej. Przyczyniła się do powstania licznych szkół i przytułków na terenie Białorusi, współzakładała dobroczynne towarzystwo "Ciotka" w Mińsku.
Po rozłamie w szeregach Hramady przyłączyła się do białoruskich eserów, została sekretarzem KC partii. 12 listopada 1919 roku wybrana wiceprzewodniczącą Rady Białoruskiej Republiki Ludowej. Tydień później aresztowana w Mińsku wraz z Wacławem Łastowskim przez polskie władze okupacyjne.
W kwietniu 1920 roku była członkiem delegacji BPSR w rozmowach z rosyjskimi bolszewikami na temat współpracy politycznej, z początku opowiadała się za kursem ugodowym wobec sowietów, liczyła na transformację BSRR w kierunku narodowego państwa białoruskiego.
W nocy z 16 na 17 lutego 1921 roku aresztowana w Mińsku podczas operacji likwidacji BPSR, oskarżono ją o współpracę z białoruskim podziemiem na wschodzie kraju oraz konszachty z władzami polskimi. Ze względu na stan zdrowia została zwolniona w sierpniu tego roku.
W grudniu 1922 roku nielegalnie przekroczyła granicę białorusko-polską i zamieszkała w Wilnie, jednak szybko została aresztowana przez polskie władze i po kilku miesiącach wydalona z terytorium RP. Od 1923 do 1925 roku przebywała w Pradze, gdzie poza działalnością polityczną dalej się kształciła: wstąpiła na Wyższy Pedagogiczny Instytut Ukraiński im. M. Drahamanowa.
Olbrzymim ciosem dla Badunowej stało się rozwiązanie BPSR na zjeździe w Mińsku w październiku 1924 roku, załamała się nerwowo, jednak w styczniu 1925 roku na fali polityki białorutenizacji wróciła do BSRR.
Zamieszkała w Mińsku u siostry Marii, podjęła współpracę z Inbiełkultem. W 1930 roku wyjechała do Homla, pracowała jako nauczyciel w Nowej Bielicy i Homlu.
3 września 1937 roku została aresztowana, a po kilku tygodniach skazana na 10 lat łagru. W maju 1938 roku wyrok zamianiono na karę śmierci. Została rozstrzelana 29 listopada 1938 roku w Mińsku. Rehabilitowano ją w czerwcu 1989 roku decyzją Rady Najwyższej BSRR.
[edytuj] Bibliografia
- Лебедзева В., "Пуцявінамі змагання і пакутаў: Палута Бадунова", Mińsk 2004, ISBN 985-458-094-6.
