Papieska elekcja 1264-1265

Z Wikipedii

Papieska elekcja 12 X 1264 – 5 II 1265 – odbyła się po śmierci papieża Urbana IV i zakończyła wyborem na jego następcę Klemensa IV. Był to jeden z niewielu przypadków wyboru dokonanego in absentia.

Spis treści

1 Śmierć Urbana IV
2 Lista uczestników
- 2.1 Nieobecni
3 Przebieg elekcji. Wybór Klemensa IV
4 Źródła

[edytuj] Śmierć Urbana IV

Urban IV zmarł 2 października 1264 w Perugii. Jako papież nigdy nie odwiedził Rzymu, gdyż będąc Francuzem nie cieszył się popularnością wśród mieszkańców Wiecznego Miasta. W trakcie swojego pontyfikatu konsekwentnie dążył do likwidacji władzy Hohenstaufów w królestwie Sycylii i zastąpienia ich inną dynastią. W tym celu wszedł w sojusz z królem Francji Ludwikiem IX, oferując koronę sycylijską jego młodszemu bratu Karolowi Andegaweńskiemu. W 1264 roku pozycja króla Sycylii Manfreda Hohenstaufa w Italii była jednak bardzo mocna, a jego propapiescy przeciwnicy (gwelfowie) pozostawali w głębokiej defensywie.

[edytuj] Lista uczestników

W elekcji wzięło udział 18 z 21 kardynałów (w tym 11 Włochów, 5 Francuzów, Anglik i Węgier):

Odon de Châteauroux (nominacja kardynalska: 28 maja 1244) – kardynał-biskup Frascati; dziekan Św. Kolegium Kardynałów

István Báncsa (grudzień 1251) – kardynał-biskup Palestriny; komendatariusz kościoła prezbiterialnego S. Marcello; subdziekan Św. Kolegium Kardynałów; protektor zakonu franciszkanów

Raoul Grosparmi (17 grudnia 1261) – kardynał-biskup Albano

Jan z Toledo (28 maja 1244) – kardynał-biskup Porto e Santa Rufina; protektor zakonu cystersów

Enrico Bartolomei (22 maja 1262) – kardynał-biskup Ostia e Velletri

Ancher Pantaleon (22 maja 1262) – kardynał-prezbiter S. Prassede

Guillaume de Bray (22 maja 1262) – kardynał-prezbiter S. Marco

Guy de Bourgogne (22 maja 1262) – kardynał-prezbiter S. Lorenzo in Lucina

Annibale Annibaldeschi di Molaria (22 maja 1262) – kardynał-prezbiter SS. XII Apostoli

Riccardo Annibaldeschi di Molaria (1237) – kardynał-diakon S. Angelo in Pescheria; protodiakon Św. Kolegium Kardynałów; archiprezbiter Bazyliki Watykańskiej; protektor zakonu augustianów

Ottaviano Ubaldini (28 maja 1244) – kardynał-diakon S. Maria in Via Lata; protektor zakonów kamedułów i wallombrozjan

Giovanni Gaetano Orsini (28 maja 1244) – kardynał-diakon S. Nicola in Carcere Tulliano; administrator kościołów prezbiterialnych S. Lorenzo in Damaso i S. Crisogono; inkwizytor generalny Św. Oficjum Inkwizycji; protektor zakonu franciszkanów

Ottobono Fieschi (grudzień 1251) – kardynał-diakon S. Adriano; archiprezbiter Bazyliki Liberiańskiej

Uberto Coconati (17 grudnia 1261) – kardynał-diakon S. Eustachio

Giacomo Savelli (17 grudnia 1261) – kardynał-diakon S. Maria in Cosmedin; papieski prefekt Toskanii; naczelny dowódca armii papieskiej

Goffredo di Raynaldo (17 grudnia 1261) – kardynał-diakon S. Giorgio in Velabro

Giordano Pironti (22 maja 1262) – kardynał-diakon SS. Cosma e Damiano; gubernator Kampanii

Matteo Orsini Rosso (22 maja 1262) – kardynał-diakon S. Maria in Portico; legat w Marche i Prowincji Patrymonium

11 elektorów mianował Urban IV, 6 Innocenty IV, a jednego Grzegorz IX.

[edytuj] Nieobecni

Trzech kardynałów z nominacji Urbana IV (dwóch Francuzów i Włoch):

Guy Foucault (17 grudnia 1261) – kardynał-biskup Sabiny; wielki penitencjariusz; legat papieski w Anglii i Irlandii

Simone Paltineri (17 grudnia 1261) – kardynał-prezbiter SS. Silvestro e Martino ai Monti; protoprezbiter Św. Kolegium Kardynałów; legat papieski w północnych i środkowych Włoszech

Simon de Brion (17 grudnia 1261) – kardynał-prezbiter S. Cecilia; legat papieski we Francji

[edytuj] Przebieg elekcji. Wybór Klemensa IV

18 kardynałów zebrało się w Perugii 12 października 1264. Część elektorów opowiadała się za kontynuacją polityki Urbana IV i wezwaniem do Włoch Karola Andegaweńskiego (frakcja profrancuska), niektórzy jednak opowiadali się za poszukiwaniem innych sposobów zapewnienia niezależności Stolicy Apostolskiej (frakcja „italska”). Zażarte i bezowocne spory trwały przez blisko cztery miesiące, co skłoniło władze Perugii do przedsięwzięcia kroków w celu zmuszenia elektorów do podjęcia decyzji. Jak wynika z listu kardynała Fieschi do nieobecnego kardynała Paltineri ze stycznia 1265 roku kardynałowie zostali przymusowo zamknięci w budynku obrad. Środki te poskutkowały. W dniu 5 lutego 1265 podjęto decyzję o dokonaniu wyboru w procedurze compromissum, tj. przez wydelegowaną w tym celu komisję, a nie całe Święte Kolegium. Do składu komisji wybrano dwóch najbardziej skłóconych ze sobą kardynałów. Jeszcze tego samego dnia wybrali oni nieobecnego kardynała Gui Foucault, biskupa Sabiny. Fakt, że elekt był Francuzem i poddanym Karola Andegaweńskiego, dowodzi, że górę wzięła frakcja profrancuska. Wiadomość o werdykcie jego współbraci zastała go w podróży powrotnej z Anglii, gdzie przebywał jako legat papieski. Przyjął wybór jako Klemens IV. Z uwagi na wrogą postawę mieszkańców Rzymu, przeciwnych „cudzoziemcowi” na tronie piotrowym, ceremonia koronacji odbyła się w Viterbo. Jak się później okazało, Klemens IV nigdy nie odwiedził Rzymu jako papież.