Pianki (województwo warmińsko-mazurskie)

Z Wikipedii


Pianki
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Orzysz
Strefa numeracyjna (do 2005)	87
Tablice rejestracyjne	NPI

Pianki (niem. Pianken) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie suwalskim.

Wieś położona jest 5 km od Orzysza, 2 km od trasy Orzysz - Giżycko.

Dawna nazwa - Pianken, w 1938 roku uległa germanizacji- Ałtwolfsdorf lub też Wolfsdorfod imienia nadawcy.

Wieś lokowana na prawie chełmińskim w 1452 r. Wolfgang Sauer nadał 66 łanów wsi, z 6 łanami i obowiązkiem jednej służby, z 10-letnią wolnizną. Lokacja ponowiona w 1468 r; na prawie magdeburskim (już tylko 60 łanów).

Czynsz wynosił dwie i pół grzywny w zwykłej monecie pruskiej, ponadto płużne w wysokości jak inne wsie chełmińskie, czyli jeden korzec pszenicy i tyle samo żyta od pługa. Chłopi czynszowi byli zobowiązani do wypełnienia robocizny, czyli szarwarku. Szczegółowo określono w Piankach, jako tłokę w puszczy. Sołtys został zobowiązany do „zwykłej" służby, czyli zapewne konno i w zbroi. Chłopi otrzymali możliwość zaopatrywania się w drewno na ogień, ale tylko na własne potrzeby oraz takie same pastwiska jak mieszkańcy Rynu. Szczególną łaską, czyli wolnym rybołówstwem wyróżnieni zostali chłopi z Gut i Pianek (małą siecią na tych wódach, co sołtys). Do takich łask należało też zezwolenie na karczmę w Piankach (wł. R. Reeisennauer), stwierdzono ogólnie, że właściciel powinien płacić czynsz i odrabiać szarwark, czynsz w wysokości 3 denarów i oddawać pół kopy kur. Dobra w Piankach byłyby nazwane szlacheckimi, gdyby nie złamanie obowiązków przez wolnych posiadaczy majątku w czasie „wojny pruskiej” i z innych jeszcze przyczyn, takich jak: rozdrobnienie dóbr czy słabość ekonomiczna. Było tutaj 9 wolnych posiadaczy majątku, ale tym razem znaczną rolę odegrał fakt, że wolny Alex Jurski utracił swoje dobro i wskutek niewypełnienia swoich obowiązków w „wojnie pruskiej". Dobra zostały pomniejszone, gdyż Maciej Karbowski odsprzedał swoją część Zakonowi.

Pierwszym sołtysem wsi był Dopieka (1452), natomiast kolejnymi: Marcin Zalewski (1468), Maciej Karboński (1523).

Po sekularyzacji Zakonu Krzyżackiego w Prusach (1525) zmienił się podział administracyjny kraju, a Pianki zaczęły podlegać starostwu w Rynie, wchodziły w skład rewiru w Grzegorzach i należały do parafii w Orzyszu (do 1752).

Pianki zostały wymienione w popisie wojskowym z 1519 r. oraz w rachunkach krzyżackich z całego starostwa: Pianki (15 łanów) z roku 1539 r. W 1631 r. wieś zamieszkiwali: Stephan Paul, Waschk Krzisahn, Christof Rolle, Sczesna Wapher, Wasch Domerofski, Jann Dlubazsch, Jedam Mrofke i Stancje Klies.

W październiku 1656 r, podczas najazdu, Tatarzy wzięli do niewoli jedną osobę ze wi. Epidemia dżumy która pojawiła się w Prusach w latach 1709-1711, do Pianek dotarła w 1711.

Szkoła powstała w 1737 roku. W 1752 roku zlikwidowano starostwa, wprowadzając nowe, większe jednostki administracyjne zwane powiatami. Powiat piski powstał w 1818 obejmował on obszar dawnego starostwa piskiego oraz parafie orzyską i opartowską.

W 1935 roku uczęszczało do szkoły 76 uczniów, w której pracowało 2 nauczycieli, natomiast w 1945 już tylko jeden. Spis powszechny z maja 1939 roku wykazał, że wieś zamieszkiwało 443 osoby.

We wsi znajduje się również kwatera 33 żołnierzy rosyjskich na cmentarzu wiejskim: Schalesin Yalentinow i Saweli Palijankow z 7. Syb. PS (grudzień 1914), Wassili Kaija-kow. Iwan Medjejew, Jakob Koschewiakow, Iwan Medjedjew (?), Peter Gasinow, Wassili Palkow, Wassili Pal-jakow z 7. Syb. PS (grudzień 1914) oraz 24 nieznanych Rosjan.

Zobacz też: Pianki

źródła: