Polacy na Łotwie
Z Wikipedii
Polacy na Łotwie – ludność osiadła na terenie obecnej Łotwy od XVI wieku, zamieszkująca głównie wschodnie tereny państwa (Łatgalię) oraz Rygę.
Spis treści |
[edytuj] Rozmieszczenie
Najwięcej ludności polskiej względnie polskiego pochodzenia mieszka w dawnych Inflantach Polskich, a więc w okolicach Dyneburga, Krasławia i Rzeżycy (ok. 22 tys., z czego w samym mieście - ok. 18 tys., co daje 15,1% ogółu mieszkańców) oraz stołeczną Rygę (ok. 17 tys.). W skali całego kraju Polacy stanowią 2,3% ludności (wg stanu na rok 1998).
[edytuj] Historia
Początki osadnictwa polskiego na Łotwie sięgają XVI wieku, kiedy to głownie na terenie Inflant Polskich osiedlała się polska szlachta. Aż do 1772 roku Dyneburg i jego okolice stanowiły integralną część Rzeczypospolitej: silne wpływy miał tu kościół katolicki, co wpłynęło na znaczną polonizację regionu, zwłaszcza jego elit. O wiele mniej Polaków zamieszkiwało cieszące się autonomią Księstwo Kurlandii i Semigalii (dominowali w rejonie Iłukszty) oraz tzw. Inflanty szwedzkie i Rygę.
Kolejne fale polskiej ludności napływały na Łotwę w XIX wieku, po powstaniach narodowych mogli tu znaleźć azyl przed carskimi represjami.
W okresie międzywojennym przygraniczne tereny Łotwy zasiedlali Polacy emigrujący tam za chlebem oraz przyjeżdżający do pracy sezonowych.
Po aneksji Łotwy przez Związek Radziecki w kraju osiadło wielu Polaków z Białorusi, Litwy i Rosji. Wpływ na ten fakt miała postępująca indrustrializacja kraju (brak wolnych rąk do pracy wśród Łotyszy) oraz o wiele wyższy standard życia niż w Mińsku i Wilnie.
Zobacz więcej w osobnym artykule: Historia mniejszości polskiej na Łotwie.[edytuj] Działalność oświatowa i kulturalna
Po II wojnie światowej przez krótki czas władze radzieckie zezwalały na istnienie polskich szkół powszechnych na Łotwie przed 1940 rokiem, polityka względnej tolerancji skończyła się jednak w 1949 roku, kiedy to zlikwidowano ostatnią polską szkołę w Dyneburgu.
Język polski, poza rodzinnymi domami, od tej pory funkcjonował głównie w kościołach, wykładano w nim jedynie w Seminarium Duchownym w Rydze.
W 1978 roku grupa ryskich Polaków utworzyła Klub Kultury Polskiej "Polonez", który stał się zalążkiem powstałego w 1990 roku w Związku Polaków na Łotwie.
Obecnie istnieje 6 polskich szkół, do których uczęszcza ponad tysiąc uczniów (w tym szkoła średnia im. Ity Kozakiewicz w Rydze), funkcjonuje polskie przedszkole, działają szkoły niedzielne oraz przykościelne towarzystwa.
[edytuj] Polska mniejszość narodowa a polityka
Przewodnicząca Związku Polaków została w 1989 roku Ita Kozakiewicz - działaczka Łotewskiego Frontu Ludowego lat 1988-1991. Razem z Edmundem Wesserem wybrano ją w marcu 1990 roku do parlamentu łotewskiego, gdzie oboje głosowali za niepodległością Łotwy od Związku Radzieckiego. Środowiska polskie od początku jednoznacznie opowiedziały się za niezależnością republiki, co uchroniło łotewskich Polaków od niechętnego stosunku państwa łotewskiego.
[edytuj] Polska prasa na Łotwie
Po odzyskaniu przez Łotwę niepodległości znów ukazuje się kilka polskich tytułów: "Polak na Łotwie", "Czas Łatgalii", "Echo Rygi".
[edytuj] Linki zewnętrzne
Polonia w Argentynie • Polonia na Białorusi • Polonia w Brazylii • Polonia w Czechach • Polonia w Danii • Polonia w Egipcie • Polonia w Irlandii • Polonia w Islandii • Polonia w Kanadzie • Polacy na Litwie • Polacy na Łotwie • Polonia w Niemczech • Polonia w Nowej Zelandii • Polonia w Rosji • Polonia w Rumunii • Polonia w Stanach Zjednoczonych • Polonia w Szwajcarii • Polonia w Szwecji • Polonia na Ukrainie • Polonia na Węgrzech • Polonia w Wielkiej Brytanii • Polonia we Włoszech
