Powiat bytomski
Z Wikipedii
| Powiat bytomski (do 1951) | |||||||||||
| Województwo | śląskie | ||||||||||
| Siedziba władz powiatu | Bytom | ||||||||||
| Powierzchnia | 107 km² | ||||||||||
| Populacja (1946) - liczba ludności - gęstość |
77 500 725 osób/km² |
||||||||||
|
|||||||||||
|
Starostwo
|
|||||||||||
Powiat bytomski – dawny powiat ziemski ze stolicą w Bytomiu, istniejący w latach 1742-1951 roku na obrzeżach miast Bytomia i Zabrza oraz na terenie obecnego powiatu tarnogórskiego (woj. śląskie).
Powiat bytomski powstał w 1742 roku na mocy traktatu wrocławskiego uznającego prawo Prus do Śląska. Miasto Bytom, aczkolwiek było ośrodkiem powiatu, miało własnego burmistrza i ratusz i nie podlegało starostwu.
Na mocy ustawy pruskiej z 1808 roku zlikwidowano prywatną własność miast wraz z sekularyzacją dóbr kościelnych. Rola Bytomia w tym czasie nie była dominująca. Pozostawał on nadal formalanie miastem powiatowym, jednakże do 1818 roku rezydencją starosty bytomskiego były bogatsze i lepiej zabudowane Tarnowskie Góry.
W połowie XIX wieku, dzięki rozwoju górnictwa kruszcowego i hutnictwa nastąpiła ekspansja miasta i powiatu. Powiat znalazł się w czołówce państwa pruskiego pod względem liczby ludności a sam Bytom stał się administracyjno-dyspozycyjnym ośrodkiem zagłębia przemysłowego. Po apogeum osiągniętym w latch 1850-70, nastąpił upadek, kiedy to powiat bytomski w 1873 roku został rozdrobniony na 5 części: powiaty bytomski, katowicki, zabrski i tarnogórski oraz samodzielny obszar dworski Czarny Las.
W 1890 roku z mocno uszczuplonego powiatu bytomskiego wydzielono Bytom, tworząc w nim pierwszy na Górnym Śląsku powiat miejski (Stadtkreis), a pozostałe tereny przekształcono w ziemski powiat ziemski (Landkreis) z siedzibą w Rozbarku (od 1927 dzielnica Bytomia). Granica przebiegała wzdłuż obecnej ulicy Korfantego w Bytomiu, przy której w 1897 wybudowno budynek willowy - siedzibę starostwa.
W 1921 Górny Śląsk podzielono między Polską a Niemcami, w wyniku czego Bytom i większa część powiatu znalazła się w 1922 roku w Niemczech. Okrojony powiat bytomski składał się wówczas z 9 gmin: Miedary, Zbrosławice, Wieszowa i Stolarzowice z Górnikami, Rokitnica, Bobrek-Karb, Szombierki (później Chruszczów) i Miechowice.
Po II wojnie światowej powiat bytomski przyłączono do Polski jako jeden z powiatów województwa śląskiego. Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 17 marca 1951 powiat bytomski został zlikwidowany z dniem 1 kwietnia 1951 a jego tereny przyłączone do powiatu tarnogórskiego. Zachowano jednakże powiat miejski w Bytomiu, który przetrwał do 1975 roku, powracając jako jednostka administracyjna w związku z kolejną reformą w 1999 roku.
[edytuj] Zobacz też
- Bytom
- powiat tarnogórski
- Podział administracyjny Polski 1944-1950
- podział administracyjny Polski 1950-1957
