Pradźńa

Z Wikipedii

Pradźńa - sanskrycki termin z filozofi indyjskiej , używany również w pismach doktrynalnych religii dharmicznych, odnoszący sie do poznania prawdy ^[1] ( odwiecznej madrości dającej wyzwolenie ) ^[2]

Spis treści 1 W filozofii indyjskiej 1.1 Wczesne Upaniszady 1.2 Jogasutry 1.3 Wedanta 1.4 Naucznie Gaudapady 2 W filozofii buddyjskiej 3 Zobacz też 4 Bibliografia 5 Przypisy

[edytuj] W filozofii indyjskiej

[edytuj] Wczesne Upaniszady

Stanowi równoważnik pojecia ćit (myśl) we wczesnych Upaniszadach, ^[3] gdzie wystepuje też w złożeniach jako pradźńananda i pradźńana lub jako :

• Aitreja Upaniszada - świadomość
• Kauszitaki Upaniszada - nadrzędnie istniejący i poznający podmiot pradźńatman
• Bryhadaranjaka Upaniszada - atman jako czysta świadomość-poznanie

[edytuj] Jogasutry

Termin pradźna pojawia się we wszystkich czterech księgach Jogasutr Patańdźalego. Najistotniejsze wystepujące tam określenia, dotyczą kolejnych odmian samadhi ( jogicznych stanów medytacyjnych ) :

• pradźńaloka - intuicyjny wgląd poznania prawdy
• pradźńadźjotis - mający światło poznania prawdy
• rytambarapradźńa - poznanie pełne prawdy
• samadhi pradźńia - poznanie prawdy w stanie skupienia
• sampradźnata samadhi - stan jogi z uświadomieniem
• asampradźnata samadhi - stan jogi bez uświadomienia

[edytuj] Wedanta

• sthitapradźńa - umocniony w mądrości

[edytuj] Naucznie Gaudapady

W komentarzu do Mandukija Upaniszady, wedantysta Gaudapada terminem pradźńa, określa stan snu bez marzeń sennych (taidźasa, lokottara), gdy umysł pozbawiony jest doznań a pozostaje tylko pradźńana-ghana (masa swiadomości). Następnym wyższym jakościowo stanem jest turija, gdzie możliwe staje się poznanie atmana.

[edytuj] W filozofii buddyjskiej

Według filozofii buddyjskiej jest to mądrość powstająca z doświadczenia wglądu i zrozumienia. Można ją także określić, jako umysłową zdolność, która pozwala bezbłędnie rozumieć życie oraz odróżniać prawdę od fałszu: jest to najsubtelniejsza i najjaśniejsza mądrość, różniąca się od zwykłej ludzkiej inteligencji. Ten, kto osiągnął ją w doskonałym stopniu, nazywany jest buddą. Pradźńa stanowi jedną z buddyjskich sześciu paramit.

[edytuj] Zobacz też

• dźńana
• widja

[edytuj] Bibliografia

• Leon Cyboran: Kalsyczna joga indyjska. Jogasutry przypisywane Patańdżalemu i Jogabhaszja czyli komentarz do Jogasutr przypisywany Wjasie. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 1986, seria: Biblioteka Klasyków Filozofii. ISBN 83-01-05354-2. 

• 2.SACCIDANANDA. W: Ks. Franciszek Tokarz: Z filozofii indyjskiej. Kwestie wybrane. (przyg.)Maciej St. Zięba. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL, 1990, ss. 32-33, 37-38, seria: Rozprawy Wydziału Filozoficznego (nr 50). 

• Mircea Eliade: Joga. Nieśmiertelność i wolność. Tomasz Ruciński (oprac.). Wyd. 2. Warszawa: PWN, 1997. ISBN 83-01-12283-8. 

• Filozofia Wschodu. Beata Szymańska (red.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, 2001. ISBN 83-233-1487-X. 

Przypisy

To jest tylko zalążek artykułu związanego z hinduizmem. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.