Wyzwolenie w hinduizmie

Z Wikipedii

Wyzwolenie - to stan będący celem rozwoju duchowego w tych tradycjach hinduistycznych, które dążą do uwolnienie od cykliczności samsary , prawa karmana zmuszającego do ponownej inkarnacji na Ziemi i doswiadczanego tutaj cierpienia ^[1] materialnej egzystencji ( uwięzienia jaźni w materii ). Stan ten można określać jako przejście ponad uwikłania w nierzeczywistość i iluzje maji.

Spis treści 1 Proces osiągania wyzwolenia 1.1 Metody 1.2 Wyzwolenie w systemach saguna 2 Pośrednie i bezpośrednie przyczyny wyzwolenia 3 Terminy hinduistycze okreslające stan wyzwolenia 4 Terminy hinduistyczne określające wyzwolonego 5 Poglądy na możliwość osiądnięcia wyzwolenia za życia 6 Bibliografia 7 Przypisy

[edytuj] Proces osiągania wyzwolenia

[edytuj] Metody

Stosownie do nauk doktrynalnych danej tradycji duchowej lub świętego, możliwe jest osiągnięcie celu wieloma metodami ( marga - droga ). Ta wielość możliwości odpowiedzialna jest za istnienie wielu nurtów hinduizmu, odmiennych systemów jogi czy akceptacje niespójności pomiędzy naukami hinduistycznych nauczycieli. Przykładowe koncepcje :

• karmamarga - głosząca wyzwolenie poprzez bezinteresowne (całkowicie nieegoistyczne) działania
• bhaktimarga - najwyższą moc wyzwalającą upatruje w oddaniu bogu ( proces bhakti )
• Jogasutry - opisujące stopniową drogę jogi , jako osiąganie kolejnych rodzajów samadhi

[edytuj] Wyzwolenie w systemach saguna

W systemach dążących do realizacji wyzwolenia poprzez osobowego Boga , gdzie Najwyzsza Istota to Iśwara lub forma Saguna brahmana , ma miejsce proces stopniowy.

• Cztery etapy wyzwolenia wyznawców Śiwy wymienia Śankara w hymnie Fala szczęścia Śiwy. ^[2]
• Pięciostopniowy proces wyzwolenia :

1. saryszti,
2. salokja,
3. samipya,
4. sarupja,
5. sajudźja

według tradycji Śri widja przedstawia Adi Śankara w hymnie Fala Piękna (Saundaryalahari). Etap ostatni, nieustającego nieprzemijajacego szczęścia wyzwolenia osiąga wielbiciel, który dotarwszy drogą suszumna nadi do sahasrary, zrealizował tam stan kaiwalji (jedyność), wobec rezydujących w tej ćakrze, pozostajacych w unifikacji Śiwy i Śakti. ^[3]

[edytuj] Pośrednie i bezpośrednie przyczyny wyzwolenia

• anubhawa - akt intuicyjnego rozpoznania własnej tożsamości i absolutu
• anubhuti - wniknięcie w swoją jaźń ( atmana )
• dźńana - poprzez bezpośrednie poznanie swojej jaźni jako atmana identycznego z brahmanem
• mahawakja - realizacja stanu opisywanego mantrami Upaniszad
• widja - wiedza usuwająca błędne poznanie i niewiedzę ( awidja )
• sajudźja - stan jogi z osobową formą boga

[edytuj] Terminy hinduistycze okreslające stan wyzwolenia

• mukti - w doktrynach Upaniszad oraz wedanty )
• wimukti
• widehamukti (en:Videha mukti)
• moksza - wyzwolenie w njaji, waiśeszice , mimansie , wczesnej sankhji i wedanty
• wimoksza
• kaiwalja - ostateczne wyzwolenie poprzedzone dharmamegha samadhi w jodze ^[4] i sankhji ^[5]
• apawarga
• nirwana - oświecenie w tradycji buddyzmu i dżinizmu, termin sporadycznie używany w nauczaniu niektórych guru
• mahasamadhi - zakończenie bieżącej inkarnacji

[edytuj] Terminy hinduistyczne określające wyzwolonego

• Wczesne Upaniszady :
  • dhira
  • muni
  • brahmawit
  • juktatma
  • atmasanstha
  • mahatma

• Późne Upaniszady :
  • dźiwanmukta ( Muktika Upaniszada )

• Bhagawadgita :
  • sthitapradźńa - umocniony w mądrości
  • brahmabhuta
  • muni
  • jogajuktatma
  • mukta - wolny

• Jogasutry Patańdźalego :
  • kaiwalin

[edytuj] Poglądy na możliwość osiądnięcia wyzwolenia za życia

• Tradycje głoszące możliwość wyzwolenia w ciele fizycznym :
  • sankhja ( Sankhjakarika )
  • joga ( Jogasutry )
  • adwajta wedanta
    • Upaniszady
    • Bhagawadgita i Asztawakragita
    • Wedantasutry

• Tradycje zaprzeczające możliwości całkowitego wyzwolenia za życia :
  • njaja
  • mimansa

[edytuj] Bibliografia

• Leon Cyboran: Kalsyczna joga indyjska. Jogasutry przypisywane Patańdżalemu i Jogabhaszja czyli komentarz do Jogasutr przypisywany Wjasie. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 1986, seria: Biblioteka Klasyków Filozofii. ISBN 83-01-05354-2. 
• Wyzwolenie za życia. W: Asztawakragita. Tajemnice jogi poznania.. M.M.Wüthrich Saranowska (tłum, wstęp). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2005, ss. XIV-XX, seria: Biblioteka Klasyków Filozofii. ISBN 83-01-14512-9. 
• Wyzwolenie za życia i wyzwolenie po smierci. W: Anna Rucińska: Hymny Siankary. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Miniatura, 2006, s. 22. ISBN 83-7081-710-6. 
• Kwestia wyzwolenia (moksza) w Upaniszadach. W: Ks. Franciszek Tokarz: Z filozofii indyjskiej. Kwestie wybrane. (przyg.)Maciej St. Zięba. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL, 1990, ss. 48-60, seria: Rozprawy Wydziału Filozoficznego (nr 50). 

Przypisy

To jest tylko zalążek artykułu związanego z filozofią. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.