Proces pokazowy

Z Wikipedii

Proces pokazowy - stosowana w państwach totalitarnych metoda publicznego inkryminowania całych grup społecznych lub politycznych poprzez wytaczanie publicznego procesu ze oskarżenia sfingowanego (komunistyczne procesy pokazowe) lub oskarżenia rzeczywistego, lecz z pominięciem tradycyjnych form państwa prawa i procedury karnej ( nazistowskie procesy pokazowe). Procesy pokazowe wywoływały w konsekwencji falę terroru na niższych szczeblach władzy wobec grupy wskazanej na procesie jako wroga totalitarnego państwa (por. wróg ludu). Procesy pokazowe były elementem doktryny tzw. prewencji ogólnej w komunistycznej teorii państwa i prawa.

Miały na celu sterroryzowanie społeczeństwa, złamanie woli oporu. Ofiary procesów poddane licznym torturom, często przyznawały się do niepopełnionych czynów, co wzmagało tylko ucisk totalitarny. W ZSRR procesami takimi były m.in. proces eserowców (1922), proces biskupa Cieplaka (1923), proces szachtyński (in. proces Prompartii) (1929), proces Metro-Vickers i proces mienszewików (1931), procesy moskiewskie 1936-1938 czy proces szesnastu aresztowanych i uprowadzonych do Moskwy przywódców Polski podziemnej, (czerwiec 1945). Powojenne procesy pokazowe w państwach komunistycznych: Czechosłowacja - proces Rudolfa Slansky'ego (1952), Rumunia - proces Iuliu Maniu ( 1947) , Bułgaria - proces pastorów, proces Nikoły Petkowa i proces Trajczo Kostowa (1949), Węgry - proces kardynała Mindszenty'ego i proces Laszlo Rajka (1949), Polska - Proces księży kurii krakowskiej (styczeń 1953) i proces biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka (wrzesień 1953).

W III Rzeszy odbyła się w latach 1944-1945 seria procesów pokazowych przed tzw. Trybunałem Ludowym (niem. Volksgerichshof) nad aresztowanymi po zamachu na Hitlera członkami antyhitlerowskiego sprzysiężenia wojskowo-politycznego.