Przełęcz Radoszycka

Z Wikipedii

Przełęcz Radoszycka (słow. Laborecky priesmyk, także Przełęcz Beskid nad Radoszycami, 684 m n.p.m.) - przełęcz we wschodniej części Beskidu Niskiego. Stanowi przejście z doliny Osławicy w dolinę Laborca. Siodłem przełęczy przebiega granica Polski ze Słowacją.

Przełęcz Radoszycka już w starożytności (od początku naszej ery) była jednym z miejsc, w których szlak handlowy z południa na północ Europy przekraczał łańcuch Karpat. W średniowieczu przełęczą biegł szlak handlowy między Polską a Węgrami, używany zwłaszcza przez kupców sandomierskich. Dziś przez przełęcz biegnie tylko lokalna droga z Sanoka przez Komańczę (897) i Medzilaborce do Humennégo (559). Na tej drodze znajduje się drogowe przejście graniczne Radoszyce-Palota, czynne od 1 lutego 2005. Poprzednio, zanim położono asfaltową drogę dojazdową od polskiej strony, było to przejście turystyczne.

Okolice Przełęczy Radoszyckiej były zasiedlane z inicjatywy polskiej, od północy, przez ludność polską i ruską, począwszy od późnego średniowiecza. Po rozbiciu w 1657 najazdu wojsk siedmiogrodzkich Jerzego Rakoczego ich część, wycofując się na południe, spustoszyła te okolice do tego stopnia, że wymagały ponownego zasiedlenia. Do czasu wysiedleń w ramach akcji "Wisła" po obu stronach przełęczy mieszkała ludność rusińska, blisko związana kulturowo i gospodarczo mimo utrudnień spowodowanych podziałem przez granicę po 1918.

Na przełęczy stoi pochodzący z 1893 obelisk z herbem Królestwa Węgier, stanowiący niegdyś znak graniczny.

Przełęczą Radoszycką prowadzi niebieski (po stronie słowackiej - czerwony) graniczny szlak turystyczny.

W roku 1939, 1 września oraz 23 czerwca 1941 przez przełęcz maszerowały wojska słowackie w wojnie przeciwko Polsce oraz Związkowi Radzieckiemu.

Poprzednią (patrząc z zachodu na wschód) przełęczą w granicznym łańcuchu Karpat jest Przełęcz Beskid nad Czeremchą, a kolejną - Przełęcz Łupkowska.