Przepowiednia Wernyhory

Z Wikipedii

Proroctwo Wernyhory – najsłynniejsza z wszystkich znanych przepowiedni (dotyczących Polski) autorstwa Wernyhory – legendarnego Kozaka, wróżba z XVIII wieku.

Najbardziej popularna jest (wydana w czasach konfederacji barskiej) taka treść:

"Polacy teraz w swoich zamiarach upadną i Polska trzykroć będzie rozszarpana. Różni ludzie kusić się będą o jej odbudowanie, ale nadaremnie. Przyjdzie wielki mąż od zachodu: Polacy oddadzą się jemu na usługi; wiele im przyobieca, a mało uczyni: chociaż nazwą się znowu narodem, będą jęczeli pod jarzmem Niemców i Moskali. Potem zostanie ich królem człowiek zły i zacięty, który wiele krwi przeleje. Polacy powstaną przeciw niemu, i jeszcze upadną przez nieład i niezgodę. Długo niewola i ucisk rozciągną się nad nimi; aż na koniec zajaśnieją błogie czasy, kiedy naród bogaty sypnie pieniędzmi, Mahometanie w Horyniu napoją swoje konie, i Moskale dwa razy na głowę pobici zostaną: raz pod Batowem około Semi-mohił (siedmiu mogił), drugi raz pod Starym Konstantynowem w jarze Hanczarycha zwanym. Od tego czasu Polska zakwitnie od Czarnego do Białego morza i będzie trwała po wieki wieków".

Obecnie badacze historii uważają, że tzw. Przepowiednia Wernyhory była mistyfikacją powstałą już po opisanych wydarzeniach, sporadycznie uaktualniana w ciągu lat. Zwrot: Od tego czasu Polska zakwitnie od Czarnego do Białego (Bałtyckiego) morza i będzie trwała po wieki wieków wyraźnie nawiązuje do czasów, które jeszcze nie miały miejsca, jednak ogólność tej treści i nawiązanie do Polski od morza do morza podaje w wątpliwość autentyczność owych treści. Dodatkowo zaskakuje bardzo dokładny opis wydarzeń historycznych we wcześniejszych frazach. Jeśli ów utwór był mistyfikacją zapewne powstawał niedługo po wydarzeniach rozbiorowych, kiedy to romantyczni i naiwni Polacy wiążący nadzieje z Napoleonem marzyli o powrocie do granic Rzeczypospolitej z czasów jej największej świetności. Za autentycznością utworu przemawia jego zbieżność z kilkoma innymi, m.in. z Przepowiednią z Tęgoborza (fragment o Polsce "od morza do morza").

Jest to jeden z wybitniejszych utworów proroczej publicystyki, bardzo popularnej w czasach zaborów.